Til baka í leit
Veistu meira?

Kistill, + hlutv.

1550 - 1627
Varðveitt hjá
Þjóðminjasafn Íslands
Úr aðfangabók: Skorinn kistill. Kringum skráargatið eru haglega skornar rósir, og tveir hríngar til beggja hliða, sem mynd af strútsfugli og birni(?) eru innan í. Að aptanverðu eru fjórir hríngar, sem myndir af birni, fugli, ormi og leðurblöku (?) eru innaní. Á endunum eru skornir haglegir knútar. Á hríngana er skorið með latínuletri:                                                          HIÖRTIN. MATTV. HITTA. HIER.OG. HVITA. MIND, HAN(n). ber.):                                             STRVT. FVGL. STENDVR. HIER. STIFIN. A. FOTVM. ER.                                                       MINDER. ÞESSAR. MATTV. SIA. MADVR. HVÖR. HIER. LIJTVR. A.                                               SKORNAR. ILLA. SKÖTNUM. HIA. SKAL. EG. ÞAR. ECKI. LJVGA. FRA.                                            HIER. ER. ORMVR. EIRN.                                   Framhaldið af þessu á göflunum verður eigi lesið. Á randirnar og lokið er skorið með höfðaletri: MEST. VIT. ER. 1).  - EN MIOG, FATT, SEIGER 2)  - MARGT. HEIRANDE. VM. ÞAD. ÞEIGER   3)  - HIALPA. ÞEIM. I. HASKA. EIGER 4).   HEF(nd). OG. URSKURD. LEINGE. DEIGER.                                       VEILVM. SIST. I. VINSKAP. SMEIER 5).   VID. ÞIER. HOLLVM. EI. ÞIG. REIGER. LIVFVR. MEIRA. MAN(a)E. HNE(iger). minna. liter. 6). ei. nie. sveiger.                 Framhaldið á endunum á lokinu og okunum, sem er með latínuletri, er mjög máð og verður eigi lesið í samanhengi. Á lokið er enn fremur skorið:                                     IHESUSNAFNI. BO  BF   Kistil þenna er mælt að Guðbrandur biskup hafi skorið handa Kristínu dóttur sinni, og á hann að hafa gengið í arf frá henni á sama hátt og nr. 263, og fékk síra Ólafur hann hjá húsfrú Guðrúnu Gunnarsdóttur á Svínanesi. Eg vil eigi beinlínis rengja sögu þessa, að Guðbrandur biskup hafi skorið út kistilinn. Þó eru hvorki fyrri samstæðurnar svo smekklegar, að menn skyldi ætla þær væri eptir hann, eða valdar af honum, og síðari samstæðurnar eru eptir síra Ólaf Guðmundsson á Sauðanesi (1579 - 1609): eru þær prentaðar fyrst aptanvið formálann fyrir sálmabókum Guðbrands biskups 1589 og 1619: (enn önnur Heilræði Dr. Mart. Luthers) og síðan aptan við sumar útgáfur af Eintali (Umþenkingum) Hallgríms Péturssonar, t. a. m. Skálholtsútgáfuna 1693 (1692?).       1) þ. e. vitir 2) segir 3) þegir 4) eygir 5) smeygir 6) lýtir. Út Mynd á þili:  (Texti eftir Þóru Kristjánsdóttur): „Ellen Marie Mageröy fjallar um kistilinn í doktorsriti sínu.   Hún tekur ekki afstöðu til þess hvort Guðbrandur hafi skorið hann, segir sem satt er að erfitt sé að bera hann saman við nokkuð annað semóyggjandi geti talist skorið af biskupi sjálfum.   En víst er að Guðbrandur biskup er talinn mikill hagleiksmaður í þeim heimildum sem á annað borð greina frá handverki og listiðkun á fyrri öldum.   Haft er eftir séra Jóni Halldórssyni í Hítardal að smiðjuhús hafi verið á Hólum og þar hafi biskup „iðkað gröft og annað þess háttar, þá honum gafst tómstund til“.   Séra Jón segir enn fremur um Guðbrand að hann hafi haft „svo stóra hagleiksgáfu að hann gat smíðað alla hluti sem hann sá eða honum var skilmerkilega sagt frá“, og því gæti kistillinn góði sem best verið eftir hann.  Útskurðurinn ber öll helstu sérkenni íslensks tréskurðar.“

Aðrar upplýsingar

Ártal
1550 - 1627
Efni
Safnnúmer
Safnnúmer A: 255 Safnnúmer B: 1865-63
Stærð
63.7 x 33.8 x 29.2 cm Lengd: 63.7 Breidd: 33.8 Hæð: 29.2 cm
Staður
Staður: Hóladómkirkja, Hólar í Hjaltadal, 551-Sauðárkróki, Skagafjörður
Aðfangategund
Undirskrár
Undirskrá: Munasafn
Efnisorð / Heiti
Efnisorð: Kistill, + hlutv.
Myndefni: Dýr
Heimildir
Þóra Kristjánsdóttir.  Mynd á þili.  Reykjavík, 2005: bls. 28-29).

Upprunastaður

65°44'0.1"N 19°6'50.8"W