Aðrar upplýsingar
Kyn / Fæðingarár heimildarmanns
Kona (1963)
Ártal
Sent dags: 04.12.2020
Safnnúmer
Safnnúmer B: 2020-3-105
Staður
Núverandi sveitarfélag: Akureyrarbær, Akureyrarbær
Spurningaskrá / Svör
Gerði fjölskylda þín laufabrauð á æskuárum þínum? Ef svo er, hverjir á heimilinu tóku þátt? Komu aðrir að laufabrauðsgerðinni en heimilisfólkið? Hverjir, ef svo er?
Fjölskyldan gerði alltaf laufabrauð, reynt var að gera það þegar flestir voru heima enda gerðar ca 400 kökur, mamma hnoðaði og flatti út ásamt pabba. Allir dívanar voru notaðir undir kökurnar lök notuð til að breiða á milli. Ég ólst upp í smá þorpi og fór fólk á milli til að aðstoða.
Fór laufabrauðsgerð sem þú tókst þátt í eingöngu fram á heimili þínu eða á fleiri stöðum? Hvaða stöðum?
Ég fór á milli húsa í þorpinu sem ég bjó og skar út.
Hvar og hvernig kynntust foreldrar þínir þessari hefð? Nefndu einnig sveitarfélag og hvort það var í þéttbýli eða til sveita.
Pabbi er fæddur og uppalinn á Árskógsströnd og mamma í Arnarneshreppi bæði ólust upp við laufabrauð.
Var laufabrauðið sem þú þekktir í æsku svipað því sem kallað er laufabrauð í dag? Ef ekki, gætir þú lýst brauðinu sem kallað var laufabrauð í þínu ungdæmi?
Laufabrauðið sem ég ólst upp við er með kúmeni og er stökkara en það sem keypt í dag. Ég held mig við þá uppskrift sem mamma notaði hnoða í það flet - og skeri út í það.
Ef að þú komst ekki að gerð laufabrauðs í æsku en tókst þátt í henni seinna á ævinni, hvaðan og hvenær kom hún inn í líf þitt?
Ég elst upp við laufabrauðsgerð .
Býrð þú til laufabrauð í dag? Gerir þú það með fleiri en einum hópi, ef svo er? Hvaða hópum?
Ég geri laufabrauð með börnum og barnabörnum.
Kemur þú að gerð laufabrauðs á hverju ári eða hefur þú hugsanlega tekið pásu um lengri eða skemmri tíma? Hvers vegna?
Á hverju ári.
Er sérstakur dagur og tími tekinn frá fyrir laufabrauðið? Hvernig er hann valinn? Er gert laufabrauð á öðrum tímum árs en fyrir jólin? Ef svo er, hvenær og við hvaða tækifæri?
Enginn sérstakur dagur er fyrir laufabrauð. Nei einungis fyrir jól.
Hvaða hugmyndir hefur þú um útbreiðslu laufabrauðs í dag? Finnst þér að hún hafi farið vaxandi eða minnkandi á síðustu 20-30 árum eða stendur hún kannski í stað?
Mín tilfinning er að fólk kaupi tilbúnar kökur, eigi bara eftir að steikja, það sé ekki flett upp.
Hvaða áhrif hefur COVID-19 á laufabrauðsgerð þína? Koma vídeó-símtöl á netinu, eins og t.d. á Facebook, hugsanlega við sögu? Getur þú sagt frá þessu, ef svo er?
Covid hefur ekki áhrif á laufabrauðagerð hjá mér.
Eru einhverjir sem halda utan um daginn eða sjá til þess að nóg sé af öllum áhöldum og öðru sem til þarf? Hverjir, ef svo er?
Ég geri það.
Búið þið til deig sjálf eða kaupið þið það tilbúið og fletjið út? Kaupið þið útflattar kökur?
Geri það frá grunni.
Hvaða korntegundir eða hugsanlega blöndu af þeim notið þið í deigið? Hvaða önnur hráefni eru notuð?
Hveiti, smjör, sykur salt, kúmen lyftiduft, mjólk.
Hverjir búa til deigið? Þekkist kynja- eða verkaskipting við að hnoða og fletja deigið? Segðu frá því, ef svo er.
Ég bý til deigið, mamma gerði það alltaf.
Hvaða áhöld og annan útbúnað notar þú við laufabrauðsskurðinn? Segðu frá því og hvaða hlutverki þau gegna.
Laufabrauðshjól, vasahnífa.
Hvað skera aðrir út í þínum hópi? Er það á einhvern hátt frábrugðið því sem þú gerir?
Börn skera gjarnan út stafina sína.
Hver kenndi þér að skera út? Hefur þú kennt einhverjum útskurð? Hverjum?
Pabbi kenndi mér, ég kenndi mínum börnum og núna barnabörnum.
Hverjir sjá um að skera út? Geta allir tekið þátt, börn líka?
Allir taka þátt í þessu.
Upp úr hverju er brauðið steikt og hve lengi? Hvað eru búnar til margar kökur? Er afskurðurinn steiktur?
Djúpsteikinga feiti, það er steikt í augnablik. 50 kökur eru búnar til og afskurður er steiktur.
Er laufabrauðið pressað eftir að búið er að steikja það? Með hverju er pressað? Ef að það er ekki pressað, hvað er gert við brauðið þegar það kemur upp úr pottinum?
Laufabrauðið er pressað með þar til gerðum hlemmi.
Segðu frá því hvernig brauðinu er pakkað inn og gengið frá því til geymslu.
Ég geymi það í plastpoka, 10 stk í poka. Þegar ég var barn var það geymt í tré kistu.
Hvað tekur vinnan við laufabrauðið langan tíma, frá upphafi til enda?
Frá morgni til kvölds.
Hverjir sjá um að steikja og ganga frá kökunum? Er kynja- eða verkaskipting við þetta? Getur þú sagt frá því?
Ég ber hitann og þungann af laufabrauðsgerðinni.
Laufabrauð er mest borðað um jólin, eins og allir þekkja, en hvenær er byrjað að smakka á því?
Á Jóladag.
Með hverju þykir þér best að borða laufabrauð?
Hangikjöti.
Borðar þú, eða fólk sem þú þekkir, laufabrauð með einhverju sem talist gæti óhefðbundið meðlæti? Ef svo er, hvað er hér helst um að ræða?
Nei.
Hvað endist þinn laufabrauðsskammtur lengi? Hvað er gert við afganginn frá jólunum?
Síðasta er borðað á þrettándanum.
Hvenær og hvernig er afskurðarins neytt? Hvaða heiti þekkir þú á honum?
Hann er borðaður strax á fyrstu dögum, skakkar nefnist þeir.
Kaupir þú tilbúið laufabrauð í búðum eða bakaríum? Frá hvaða aðila er besta brauðið að þínu mati?
Nei.
Hver er tilgangur þess að búa til laufabrauð, annar en hinn praktíski svo að segja? Hvaða þýðingu hefur þessi hefð fyrir þig?
Mér finnst laufabrauð mjög gott með hangikjöti og því ómissandi um jól.
Getur þú sagt frá laufabrauðsgerð? Þetta geta verið minningabrot, þín upplifun, hvort og með hvaða hætti hefðin hefur breyst, hvað er jákvætt, hvað er neikvætt eða annað sem kemur upp í hugann.
Fannst alltaf svo gaman þegar við, ég mamma og pabbi og systur mínar 3 fórum í laufabrauðsgerð til frænda míns, þau fjölskyldan áttu heima rétt hjá okkur og mikil vinátta. Þá fengum við epli, blandaða ávexti í dós, ís og heitt súkkulaði.
Fjölskyldan gerði alltaf laufabrauð, reynt var að gera það þegar flestir voru heima enda gerðar ca 400 kökur, mamma hnoðaði og flatti út ásamt pabba. Allir dívanar voru notaðir undir kökurnar lök notuð til að breiða á milli. Ég ólst upp í smá þorpi og fór fólk á milli til að aðstoða.
Fór laufabrauðsgerð sem þú tókst þátt í eingöngu fram á heimili þínu eða á fleiri stöðum? Hvaða stöðum?
Ég fór á milli húsa í þorpinu sem ég bjó og skar út.
Hvar og hvernig kynntust foreldrar þínir þessari hefð? Nefndu einnig sveitarfélag og hvort það var í þéttbýli eða til sveita.
Pabbi er fæddur og uppalinn á Árskógsströnd og mamma í Arnarneshreppi bæði ólust upp við laufabrauð.
Var laufabrauðið sem þú þekktir í æsku svipað því sem kallað er laufabrauð í dag? Ef ekki, gætir þú lýst brauðinu sem kallað var laufabrauð í þínu ungdæmi?
Laufabrauðið sem ég ólst upp við er með kúmeni og er stökkara en það sem keypt í dag. Ég held mig við þá uppskrift sem mamma notaði hnoða í það flet - og skeri út í það.
Ef að þú komst ekki að gerð laufabrauðs í æsku en tókst þátt í henni seinna á ævinni, hvaðan og hvenær kom hún inn í líf þitt?
Ég elst upp við laufabrauðsgerð .
Býrð þú til laufabrauð í dag? Gerir þú það með fleiri en einum hópi, ef svo er? Hvaða hópum?
Ég geri laufabrauð með börnum og barnabörnum.
Kemur þú að gerð laufabrauðs á hverju ári eða hefur þú hugsanlega tekið pásu um lengri eða skemmri tíma? Hvers vegna?
Á hverju ári.
Er sérstakur dagur og tími tekinn frá fyrir laufabrauðið? Hvernig er hann valinn? Er gert laufabrauð á öðrum tímum árs en fyrir jólin? Ef svo er, hvenær og við hvaða tækifæri?
Enginn sérstakur dagur er fyrir laufabrauð. Nei einungis fyrir jól.
Hvaða hugmyndir hefur þú um útbreiðslu laufabrauðs í dag? Finnst þér að hún hafi farið vaxandi eða minnkandi á síðustu 20-30 árum eða stendur hún kannski í stað?
Mín tilfinning er að fólk kaupi tilbúnar kökur, eigi bara eftir að steikja, það sé ekki flett upp.
Hvaða áhrif hefur COVID-19 á laufabrauðsgerð þína? Koma vídeó-símtöl á netinu, eins og t.d. á Facebook, hugsanlega við sögu? Getur þú sagt frá þessu, ef svo er?
Covid hefur ekki áhrif á laufabrauðagerð hjá mér.
Eru einhverjir sem halda utan um daginn eða sjá til þess að nóg sé af öllum áhöldum og öðru sem til þarf? Hverjir, ef svo er?
Ég geri það.
Búið þið til deig sjálf eða kaupið þið það tilbúið og fletjið út? Kaupið þið útflattar kökur?
Geri það frá grunni.
Hvaða korntegundir eða hugsanlega blöndu af þeim notið þið í deigið? Hvaða önnur hráefni eru notuð?
Hveiti, smjör, sykur salt, kúmen lyftiduft, mjólk.
Hverjir búa til deigið? Þekkist kynja- eða verkaskipting við að hnoða og fletja deigið? Segðu frá því, ef svo er.
Ég bý til deigið, mamma gerði það alltaf.
Hvaða áhöld og annan útbúnað notar þú við laufabrauðsskurðinn? Segðu frá því og hvaða hlutverki þau gegna.
Laufabrauðshjól, vasahnífa.
Hvað skera aðrir út í þínum hópi? Er það á einhvern hátt frábrugðið því sem þú gerir?
Börn skera gjarnan út stafina sína.
Hver kenndi þér að skera út? Hefur þú kennt einhverjum útskurð? Hverjum?
Pabbi kenndi mér, ég kenndi mínum börnum og núna barnabörnum.
Hverjir sjá um að skera út? Geta allir tekið þátt, börn líka?
Allir taka þátt í þessu.
Upp úr hverju er brauðið steikt og hve lengi? Hvað eru búnar til margar kökur? Er afskurðurinn steiktur?
Djúpsteikinga feiti, það er steikt í augnablik. 50 kökur eru búnar til og afskurður er steiktur.
Er laufabrauðið pressað eftir að búið er að steikja það? Með hverju er pressað? Ef að það er ekki pressað, hvað er gert við brauðið þegar það kemur upp úr pottinum?
Laufabrauðið er pressað með þar til gerðum hlemmi.
Segðu frá því hvernig brauðinu er pakkað inn og gengið frá því til geymslu.
Ég geymi það í plastpoka, 10 stk í poka. Þegar ég var barn var það geymt í tré kistu.
Hvað tekur vinnan við laufabrauðið langan tíma, frá upphafi til enda?
Frá morgni til kvölds.
Hverjir sjá um að steikja og ganga frá kökunum? Er kynja- eða verkaskipting við þetta? Getur þú sagt frá því?
Ég ber hitann og þungann af laufabrauðsgerðinni.
Laufabrauð er mest borðað um jólin, eins og allir þekkja, en hvenær er byrjað að smakka á því?
Á Jóladag.
Með hverju þykir þér best að borða laufabrauð?
Hangikjöti.
Borðar þú, eða fólk sem þú þekkir, laufabrauð með einhverju sem talist gæti óhefðbundið meðlæti? Ef svo er, hvað er hér helst um að ræða?
Nei.
Hvað endist þinn laufabrauðsskammtur lengi? Hvað er gert við afganginn frá jólunum?
Síðasta er borðað á þrettándanum.
Hvenær og hvernig er afskurðarins neytt? Hvaða heiti þekkir þú á honum?
Hann er borðaður strax á fyrstu dögum, skakkar nefnist þeir.
Kaupir þú tilbúið laufabrauð í búðum eða bakaríum? Frá hvaða aðila er besta brauðið að þínu mati?
Nei.
Hver er tilgangur þess að búa til laufabrauð, annar en hinn praktíski svo að segja? Hvaða þýðingu hefur þessi hefð fyrir þig?
Mér finnst laufabrauð mjög gott með hangikjöti og því ómissandi um jól.
Getur þú sagt frá laufabrauðsgerð? Þetta geta verið minningabrot, þín upplifun, hvort og með hvaða hætti hefðin hefur breyst, hvað er jákvætt, hvað er neikvætt eða annað sem kemur upp í hugann.
Fannst alltaf svo gaman þegar við, ég mamma og pabbi og systur mínar 3 fórum í laufabrauðsgerð til frænda míns, þau fjölskyldan áttu heima rétt hjá okkur og mikil vinátta. Þá fengum við epli, blandaða ávexti í dós, ís og heitt súkkulaði.
Spurningaskrá
Aðfangategund
Efnisorð / Heiti