Til baka í leit
Veistu meira?

Handrit, óþ. hlutv.

Varðveitt hjá
Þjóðminjasafn Íslands
Safnskýrsla séra Helga Sigurðssonar á Melum með lýsingu og upplýsingum um alla gripi í safni hans. Skrifuð af honum sjálfum á árunum 1879-1886 eða 1887. Um fjórðungur þeirra íslensku gripa sem fóru til Nordiska Museet í Stokkhólmi og voru afhentir Þjóðminjasafni Íslands til framtíðarvarðveislu árið 2008, komu frá Helga Sigurðssyni árið 1888. Samhliða söfnun sinni hélt Helgi nákvæma skýrslu yfir gripina þar sem hann, eftir því sem tök voru á, tilgreindi sögu þeirra og notkun og ástæðu þess að þá bæri að varðveita. Þjóðminjasafni Íslands, og raunar öllum sem áhuga hafa á fortíð landsins, er gríðarlegur fengur að safnskýrslu Helga. Því auk þess að segja frá sögu og notkun gripanna, er auðséð að Helga hefur verið mikið í mun að skjalfesta og miðla til komandi kynslóða öllum þeim mögulega fróðleik sem hann og hans samtímamenn bjuggu yfir. Með því að lesa á milli línanna má að auki fræðast heilmikið um Helga sjálfan, áræðni hans og viðhorf. Sannfæring hans um mikilvægi þess að varðveita hið gamla til að öðlast sýn á sögu þjóðarinnar, á fortíðina, samtíðina og framtíð kemur víða fram. Í skránni er víða að finna upplýsingar um þjóðlegan fróðleik.Víða í handritinu er að finna viðbótarupplýsingar varðandi staðhætti, umhverfi og um klæðaburð landsmanna. Helgi leggur ríka áherslu á að nota og útskýra ýmis hverfandi hugtök og heiti á einstaka hlutum gripanna. Safnskýrslan er í raun hafsjór fróðleiks um siði, venjur og handbragð þjóðarinnar. En auk þess er hún sannkölluð gullnáma hvað varðar sögu og notkun gripanna sem frá Helga eru komnir. Gripirnir í safni hans hafa þar varðveitta fágæta sögu sína, sem margfaldar gildi þeirra í safnlegu tilliti. Slíka skráningu og upplýsingar er ekki að finna við aðra gripi er nú hafa komið úr Nordiska Museet, þrátt fyrir að Matthías Þórðarson hafi lagt mikið af mörkum með skráningu þeirra ytra árið 1922. Safn Helga er ekki síst markvert vegna tengsla gripanna við alþýðu landsins. Þar eru áberandi útskornir gripir í tré, en safnið er þó í raun ágætis þverskurður af hversdagslegum gripum liðinna alda, hvort sem um er að ræða gripi til daglegs brúks eða starfa, leikja eða annarra athafna. Gripir Helga hafa númerin Þjms. 2008-5-399 til og með 565. Að auki eru nokkrir gripir úr safni hans sem bera hærri númer. Safnskýrslan fylgdi gripunum úr safni Helga þegar þeir fóru til Svíþjóðar árið 1888. Þar hefur hún svo verið óskráð síðan. Nú var hins vegar ákveðið að skrá hana sérstaklega inn í safnið vegna gildis hennar.

Aðrar upplýsingar

Safnnúmer
Safnnúmer A: NMs Safnnúmer B: 2008-5-718
Aðfangategund
Undirskrár
Undirskrá: Nordiska Museet (NMs) Undirskrá: Nordiska Reykjavík (NMs) Undirskrá: Munasafn
Efnisorð / Heiti
Heimildir
Freyja Hlíðkvist Ómarsdóttir. Safn Helga Sigurðssonar, Yfir hafið og heim - íslenskir munir frá Svíþjóð. Sýningarskrá, Þjóðminjasafn Íslands, 2008, bls. 25-45.