Lausnarsteinn
1936
Varðveitt hjá
Þjóðminjasafn Íslands
Fræ af plöntu frá Vestur-Indíum, Entada Scandens.* Hart eins og steinn en létt, svart og glansandi. Framandi "steinn" frá framandi löndum sem rak oft á fjörur. Þessi fannst í fjörunni við Litla-Fjarðarhorn árið 1936. Samkvæmt þjóðtrúnni átti lausnarsteinn að auðvelda konum fæðingu. Sú saga fylgir þessum steini að hann hafi aldrei verið notaður sem lausnarsteinn.
Jurtin sem fræið vex á er trékennd vafningsjurt af belgjurtaætt. Belgirnir geta orðið 1 m á lengd en hámarksstærð fræjanna er 6 x 5 cm.
*Þetta er entada fræ, eða svökölluð „sjávarbaun“ þar sem hún rekur á strendur frá framandi slóðum (Freyja Hlíðkvist, apríl 2018).
Aðrar upplýsingar
Gefandi: Eggþór Franklínsson
Ártal
1936
Safnnúmer
Safnnúmer B: 1980-79
Stærð
5.5 x 4.7 cm
Lengd: 5.5 Breidd: 4.7 cm
Staður
Staður: Litla-Fjarðarhorn, 510-Hólmavík, Strandabyggð
Sýningartexti
Lausnarsteinn, fræ af plöntu, entada scandens, sem vex í Vestur-Indíum, hart og dökkgljáandi. Þessi fræ rak oft á fjörur og samkvæmt þjóðtrú átti lausnarsteinn að auðvelda konum fæðingu. Var þá konan sem fæddi, látin halda á honum í lófa sér og "leystist" þá. Ljósmæður áttu sumar lausnarsteina og höfðu með sér til sængurkvenna ef grípa þyrfti til. Þessi er fundinn hjá Litla-Fjarðarhorni í Kollafirði á Ströndum árið 1936, en var þó aldrei notaður sem lausnarsteinn.
1980-79
Spjaldtexti:
Lausnarsteinar, plöntufræ frá Vestur-Indíum sem rekur á fjörur á Íslandi. Þeir áttu að greiða hag sængurkvenna.
Loosening stones, reputed to help women in labour. The “stones” are seed-pods from the West Indies which wash up on Icelandic shores.
Aðfangategund
Undirskrár
Undirskrá: Munasafn
Efnisorð / Heiti
Efnisorð: Lausnarsteinn
Upprunastaður
65°33'49.6"N 21°29'10.9"W