Pottur, til að elda mat

2000 - 2006

Varðveitt hjá

Lítill stálpottur með skafti, eins konar kanna sem notuð er til að hita og flóa mjólki í á eldavélarhellu. Á pottbarminum er lítil sveigja, eins konar stútur til að hella mjólkinni úr pottinum í kaffibollann. Neðan á botni pottsins er stimpill: STAINLESS STEEL 18-8. Aðra stimpla er ekki að sjá á honum. Pottinn notaði gefandi við „Búsáhaldabyltinguna“ til að berja á og framkalla hávaða í mótmælaskyni og sjást þess merki, aðallega rispur, á pottinum. Sjá nánar um mótmælin og notkun pottsins hér að neðan. Gefandi er Ásdís Thoroddsen, kvikmyndagerðarmaður, Bergstaðastræti 28a í Reykjavík. Gripina þrjá nr. Þjms. 2009-5 notaði hún við mótmælin í miðbæ Reykjavíkur, „Búsáhaldabyltinguna“, sem fram fóru undir lok ársins 2008 og upphaf árs 2009, og standa raunar enn þegar þetta er skrifað (20. feb. 2009). Ásdís afhenti gripina með nokkurri viðhöfn í sýningahúsnæði Þjóðminjasafnsins að Suðurgötu 41 í Reykjavík. Afhendingin var sýnd í Ríkissjónvarpinu þá um kvöldið (laugardaginn 7. febrúar) og lítillega rætt við Ásdísi og Lilju Árnadóttur, fagstjóra munasafns Þjóðminjasafnsins, sem tók við gripunum. Gripirnir eru, eins og Ásdís sagði sjálf frá, skaftpottur sem hún keypti og notaði síðan þegar hún bjó í útlöndum. Pottinn notaði hún til þess að hita mjólk í kaffi. Kvaðst hún segja svo frá þar sem það væri á skjön að segja kaffi latte sem skírskotar meira til nýríkisdæmis og efnahagsþróunar undangengin ár á Íslandi. Þá fylgdi með silfurhúðaður gaffall úr búi ömmu hennar og afa, þeirra Theódóru Thoroddsen rithöfundar og Skúla Thoroddsen sýslumanns. Hún átti tvo slíka gaffla og skeiðar líkar en meðvitað notaði Ásdís ekki skeiðar við mótmælin þar sem það hefði vísað til uppeldis krúttkynslóðarinnar sem alist hefur upp með silfurskeið í munni. Þá fylgdi með appelsínulituð slaufa, tákn gegn ofbeldi. Sá litur varð fyrir valinu þegar fólkið, þ.e. mótmælendur, tók sér fyrir hendur að verja lögregluþjóna á vakt þegar ofbeldi og ólæti nokkurra mótmælenda fóru úr böndum á ákveðnu augnabliki hina örlagaríku aðfaranótt fimmtudagsins 22. janúar 2009, á Austurvelli og fyrir framan Stjórnarráðshúsið. Nokkrir mótmælenda köstuðu þá kantsteinum og fleiru í lögreglumenn svo nokkrir þeirra urðu fyrir áverkum og voru fluttir undir læknishendur. Lögregla beitti bæði piparúða og táragasi. Þann 20. janúar hafði Alþingi komið saman aftur eftir jólafrí og dagana þar á eftir voru mótmælin kröftug þar sem þúsundir mótmælenda komu saman í miðbæ Reykjavíkur. Ásdís tók sérstaklega fram að hentugt væri að berja með gaffli og á þennan pott sló hún ýmist með gaffalskaftinu og þá neðan á botninn eða að hún notaði gaffaltindana og þá innan í pottinn. Afgerandi er fyrir hljóðmyndunina og hávaðastigið hvernig slegið er. Þá sagði Ásdís eftirfarandi sögu. Drengur, ungur að árum, 10 - 12 ára eða svo, fór þennan miðvikudag til þess að taka þátt í mótmælum. Hann hafði meðferðis pönnu af heimili foreldra sinna sm föður hans líkaði ekki, þar sem einmitt þessi panna var í uppáhaldi við matargerð. Í hita leiksins gerðist það að til drengsins sló lögregluþjónn og við það missti stráksi pönnuna og hún glataðist honum. Síðar þann dag eða raunar seint um kvöldið fór karl, faðirinn, á fund mótmælenda og fyrr en varði var hann farinn að taka þátt í mótmælum og var einn þeirra sem myndaði skjaldborg til varnar lögreglunni. Þá var það að hann var sleginn í handlegginn með búsáhaldi. Var þar ekki komin pannan sem glataðist fyrr um daginn. Þar hitti hún húsbónda sinn á nýjan leik, sem tók hana umsvifalaust til handargagns og nú gagnast hún væntanlega sínum eigendum sem aldrei fyrr. Mótmælin hófust í kjölfar bankahrunsins og þróunar efnahagsmála á Íslandi og þess er krafist að æðstu stjórnarmenn í landinu segi af sér og axli þannig sína ábyrgð á ástandinu. Nú þegar hefur þásitjandi ríkisstjórn vikið og ný tekið til starfa auk þess sem boðað hefur verið til alþingiskosninga snemma í vor. Forstöðumönnum Fjármálaeftirlits ríkisins var vikið úr starfi og tveir af þremur bankastjórum Seðlabankans hafa sagt starfi sínu lausu. Sá þriðji, Davíð Oddsson, situr enn í starfi og neitar að víkja þrátt fyrir tilmæli núsitjandi forsætisráðherra, Jóhönnu Sigurðardóttur, þar um. Mótmælin í dag beinast ekki síst gegn ákvörðun hans, en einnig er tafarlausra úrbóta krafist, ekki síst hvað varðar stöðuga aukningu á atvinnuleysi og á ástandi heimilanna í landinu.

Aðrar upplýsingar

Ásdís Thoroddsen, Notandi
Gefandi: Ásdís Thoroddsen

Ártal

2000 - 2006

Efni

Ólífræn efni, Málmur, Stál

Safnnúmer

Safnnúmer B: 2009-5-1

Stærð

11 x 10 x 0 cm Lengd: 11 Breidd: 10 Hæð: 0 cm

Aðfangategund

Munir

Undirskrár

Undirskrá: Munasafn

Efnisorð / Heiti

Efnisorð: Pottur, til að elda mat