Draglöð

1700 - 1934

Varðveitt hjá

Guðmundur Böðvarsson, skáld, bóndi, Kirkjubóli, Hvítársíðu: Draglöð( dragborð), áhald til að draga vír í gegnum löð, mjókka hann og slétta. Aðalhluti áhalds þess er furufjöl, 1,28 m löng, 18 cm breið og 3 cm þykk. Á öðrum enda hennar er búið um löðina, en á hinum er vinda, til að drag vírinn gegnum laðaraugun. Löðin sjálf er 4 mm þykkt járnband, 2,4 cm breitt um miðjuna, örlítið mjórra til endanna, 22 cm langt nú, en eitthvað er brotið af öðrum endanum. Á löðinni eru mörg misjafnlega stór göt, laðaraugun. Hún er lítið eitt boginn og snýr boganum að kubbum tveimur, sem negldir eru á fjölina innan við hana. Bilið milli kubbanna er 4 - 6 cm, og eftir því hefur vírinn dregizt, er verkfærið var notað, en löðin haft festu bak við þá. Á hinum enda fjalarinnar er vindan. Á báðar fjalarbrúnir eru negldar bríkur úr furu, 17,75 cm háar, 3 cm þykkar og 37, 5 cm langar að neðan, en 16 cm að ofan. Að aftan eru bríkurnar láréttar, en núið hallandi að framan, eins og sést af mismunum láréttu hliðanna. Á bríkunum standast á kringlótt göt, og í þeim snýst sívalur, 7 cm gildur ás. Á öðrum enda hans er tveggja handa snerill eða handfang, 41 - 42 cm að lengd. Bæði ás og handfang eru úr birki. Við vindásinn er negld hrosshársgjörð mikil, 12 cm breið og mátulega löng til að ná fram að löðinni á hinum enda fjalarinnar. Á lausa gjarðarendanum er fest þríhyrningsins 8 cm löng, en hinar 9 cm. Gjarðarendinn er saumaður utan um stytztu hlið lykkjunnar og snýr því knappasta horn hennar fram. Í því er dragtönginni komið fyrir. Hún er 14 ??????????? og neðri endar hennar beygðir í kyrfilega króka, báða til sömu handarinnar. Töngin liggur síðan flöt á borðinu og ganga krókarnir upp í gegnum járnlykkjuna á gjarðarendanum. Þegar svo verkfærið er notað, er töngin með gjörðinni dregin fram að löðinni, vírinn settur í laðaraugað og enda hans brugðið upp í tangarkjaftinn og byrjað að snúa vindunni. Þegar gjörðin stríkkar, dregst töngin með krókum sínum lengra og lengra fram í lykkjuhornið, og herpist þá kjafturinn því fastar saman utan um vírinn sem harðar er undið. Má vinda gjörðina á enda, án þess að töngin sleppi taki sínu, og vírinn dregst gegnum laðaraugað eftir endilöngu borðinu. Kjósi maður að mjókka hann enn meira, má draga hann gegnum enn þrengra auga og svo koll af kolli. Gefandinn segir í bréfi, að draglöð þessi, ( sem hann kallar dragborð sem mun vera öllu algengara nafn en hitt), hafi verið í eigu föður hans, sem var smiður góður sem þeir feðgar báðir.