Skápur, úr kirkju

1590

Varðveitt hjá

Eikarskápur gamall og vandaður. Hann er 109,5 að h., 104,5 að br. og 44,5 að þ. Borðplatan ofaná honum tekur mikið útfyrir hann að framan og til hliða, er 119,5 x 50,5 að st., og eru strikaðir listar undir henni. Sömuleiðis eru listar (fótlisti) neðst á framhlið og til beggja hliða: þeir eru um 9 cm. að br. og með hefluðum strikum efst. Skápurinn er hólfaður sumdur, fyrst í tvent, efra og neðra hólf, en hinu efra síðan skipt í tvö hólf, hægra og vinstra. Hvert hólf er með sinni hurð og er hver þeirra fyrir sig ein ósamsett, 3 cm.þ., sljett fjöl, læst með stórri skrá, sem fest er á hana miðja, við aðra röndina, að innan, en kringlótt skráarlauf, 6 cm. að þverm., eru sett á að utan, og stórar, útskornar járnlamir, sem ná nærri því yfir alla hurðina, mjög svipaðar þeim sem eru á skápnum nr. 342, eikarskáp Staðarhóls-Páls. Hurðin fyrir neðra hólfinu er fyrir miðju: hún er 43 að br. og 46 cm. að h. Aptarlega á henni, milli lamanna, hægra megin er skorin ferhyrnd mynd, 17,3 á hvern veg, skorin inn í hurðina og lágt upphleypt. Er það skjöldur í endurburðarstíl og umgjörð um í sama stíl, með uppvafningum og á hornum blöðum. Skjöldurinn er skiptur, bekkur yfir hann þveran og annar lóðrjettur uppaf honum, með blómi á, en bárur eru fyrir neðan hinn lágrjetta þverbekk. Til beggja handa við þessa hurð eru spjöld sett í umgerðir og strikaðir rimlar næst: þau eru 13,5 að br. og 46 cm. að h. Þau eru útskkorin bæði, lík hvort öðru, með brjóstmynd af manni, vinstra spjaldið, og konu, hitt, og blómskrauti og uppvafningum um fyrir ofan og neðan myndina, sem er í kringlóttri umgjörð. Maðurinn ber hjálm . Efri hurðirnar er 29 að br. og 33 að h. Á þeim eru líka útskornar ferhyndar myndir, 14,3 á hvorn veg og eru á þeim brjóstmyndir af manni og konu í kringlóttum umgjörðum og skorin blóm fyrir utan umgjörðina í öll hornin. Á milli hurðanna er útskorið spjald í umgjörð, 12 cm. að br. og 33 að h. Það er með líku verki og neðri spjöldin, en í kringlumynduðu umgjörðinni er mynd af Kvenbúningi einum og húfa í stað höfuðs, eða hjer er mynd aptan og ofan af konu. Á milli spjaldanna og hurðanna, og utan við þau, eru rimlar, 8 og 9 að br. Á því sem er lárjett, yfir þvera framhliðina er skorið upphleypt letur: MIT·GODT·VNDE·EREN·SOL·SICK·MIN·GELVCKE·MEREN·1·5·9·0· Sýnir áletrun þessi bæði aldur og uppruna, en verkið alt er í endurburðarstíl. Skápurinn hefur lengi verið altari í kirkjunni á Staðarhóli og nú fenginn fyrir nýtt eikaraltari úr kirkju þeirri er bygð var í hennar stað á svo nefndum Staðarhól í Staðarhólslandi árið 1900. Án efa hefur Staðarhóls-Páll þó átt skáp þennan, líklega keypt hann í Hamborg í einni af ferðum sínum þangað. Hann hefur fyrir skemstu (1900?) verið mahógný-málaður, en myndirnar skráarlaufin og áletrunin alt bronzerað, og fótlistinn málaður blár. Sennilega hefur skápurinn verið skreyttur litum að einhverju leyti í fyrstu.