Til baka í leit
Veistu meira?

Skerborð

1800 - 1850
Varðveitt hjá
Þjóðminjasafn Íslands
Úr aðfangabók: Skerborð rennt úr beikitré. Það er rúmlega 7 þumlungar þvert yfir. Yzta röndin er lítið eitt þykkri en í miðju. Tveir hríngar eru renndir á það báðum megin. Annarsvegar í miðjuna er skorið latínu-E. Þessi skerborð höfðu menn að nokkru leyti í stað diska, og voru þau títt skorin með höfðaletri. Sumir lögðu þau ofan á tindiskana, að þeir eigi skyldi rispast, þegar skorið var á þeim. Þeirra er víða getið í skiptabréfum, að þau voru bæði úr leir og tré og tini ( sjá skiptabréf síra Jóns Jónssonar í Stafholti 1740 ) og í máldögum, t. d. í Sigurðar registri bl. 33. a: skerborð ný XIIII: en forn XII: bl. 33. b: skerborð útlend XIII: íslenzk skerborð XIX: skerdiskar bl. 7. a: sem munu hafa verið líkrar tegundar, en meira hvolft úr þeim: sbr. IX tin-skerborð grunn.-VI djúp skerborð af tini í skiptabréfi frá 1780 (uppskript á sterfbúi eptir Guðfinnu Torfadóttur, konu síra Halldórs Finnssonar í Hítardal 1780). Almenningur þekkir og skerborð úr hinum ágæta mansaung fyrir Tímarimu 1).  Nú eru þau orðin mjög sjaldgæf. 1). Þar er þessi vísa:   Kalla eg hræri kroppinn önd,   kortur er máti settur: eins og skerborð, reist á rönd, rambar þartil dettur. Gersemar og þarfaþing: „Skerborð sjást fyrst í upptalningum í fornbréfasafni um 1500 og þeirra er getið öðru hverju í heimildum á 17., 18. og 19. öld. “   (Texti Hallgerðar Gísladóttur). Hallgerður segir að hún viti ekki til að önnur beykikringla en þessi hafi varðveist hér á landi í heilu lagi. (Sett inn af Sigrúnu Blöndal, 11. 8. 2010)

Aðrar upplýsingar

Ártal
1800 - 1850
Efni
Safnnúmer
Safnnúmer A: 383 Safnnúmer B: 1867-25
Stærð
19 x 0 cm Lengd: 19 cm
Staður
Staður: Ás 1, 551-Sauðárkróki, Skagafjörður
Sýningartexti
Skerborð, kringlótt plata rennd úr beykitré, var lögð ofan á tindisk til að hann rispaðist ekki eða jafnvel borðað af í stað disks. Skerborða er getið í heimildum frá 16. öld, en þetta mun frá öndverðri 19. öld. Úr Skagafirði 383S Skerborð, kringlótt plata rennd úr beykitré, var lögð ofan á tindisk til að hann rispaðist ekki eða jafnvel borðað af í stað disks. Skerborða er getið í heimildum frá 16. öld, en þetta mun frá öndverðri 19. öld. 383
Aðfangategund
Undirskrár
Undirskrá: Munasafn
Efnisorð / Heiti
Efnisorð: Skerborð
Heimildir
Arnheiður Sigurðardóttir. Hýbýlahættir á miðöldum. Reykljavík 1966, bls. 107. Finnur Jónsson. Þjóðhættir og ævisögur frá 19. öld. Akureyri 1945, bls. 335. Hallgerður Gísladóttir. „Skerborð.“ Gersemar og þarfaþing. Reykjavík 1994, bls. 20-21. Jón Steingrímsson. Æfisagan og önnur rit. Reykjavík 1973.

Upprunastaður

65°41'48.8"N 19°26'31.1"W