Þjónustukaleikur

1709 - 1960

Varðveitt hjá

Þjónustukaleikur úr silfri með snúrum efst og neðst á leggnum og hvítum hnúði (úr beini?) fyrir miðju. Kaleikurinn er 6,7 cm hár, þar af er skálin 3,2 cm há. Þvermál skálarinnar er 5,5 cm en þvermál fótar 4,4 cm. Kaleikurinn er smíðaður af Gunnari Hjaltasyni gullsmið (f. 1920, d. 1999) og er með stimpli hans: 925 S G.H. Kaleikurinn passar inn í gamalt tréhylki sem tilheyrði kirkjunni að Skeggjastöðum. Það hylki er með útskornu ártalinu 1709 en upprunalegi kaleikurinn í því hefur glatast. Í kirknaskrá Matthíasar Þórðarsonar frá 1915 getur hann þess að hylkið sé tómt. Gunnar Hjaltason sagði Þór Magnússyni, fyrrum þjóðminjaverði, frá því að hann hefði, að beiðni séra Sigmars Torfasonar, sóknarprests Skeggjastaðakirkju, smíðað kaleikinn svo hann félli inn í hylkið. Þór minnir að hann hafi einnig sagst hafa smíðað patínu sem fylgdi en hún fylgir ekki nú. Hylkið er annars sívalt, útskorið sem fyrr segir ANNO 1709 og meðfram efri og neðri brún eru kílskurðarbekkir. Það er með tveimur lömum, að öllum líkindum mun yngri en hylkið sjálft. Í hylkið ofanvert er skorinn kross. Hylkið er viðgert á einum stað, trébút hefur verið bætt inn í þar sem brotnað hefur úr og skorið þar í sama munstur. Um miðju hylkisins eru grópir á tveimur stöðum og þar um er bundið leðurbandi (leðurreim), til að halda hylkinu lokuðu. Leðurbandið er nýtt eða mjög nýlegt. Gripirnir nr. Þjms. 2010-69 eru allir aflagðir kirkjugripir úr Skeggjastaðakirkju við Bakkafjörð í Múlaprófastsdæmi. Þeir voru afhentir til varðveislu frá Fornleifavernd ríkisins. Að höfðu samkomulagi við forráðamenn kirkjunnar (sóknarnefnd) var ákveðið að gripirnir yrðu varðveittir í Þjóðminjasafni Íslands.