Kvenvasi

1800 - 1900

Varðveitt hjá

Úr aðfangabók: Kvennvasi, allur saumaður með skatteruðum(?) rósum marglitum. Gersemar og þarfaþing: Úr svarbláu klæði, bryddur rauðu ullarefni. Framhliðin er öll þakin útsaumi og einnig er útsaumur innan í vasanum, á bakhlið fyrir miðju, undir opinu. (Sett inn af Sigrúnu Blöndal, 10.8.2010). Úr Íslenskur útsaumur: (Elsa E. Guðjónsson) Blómstursaumur er frjáls saumgerð, oftast með blómamunstrum. Saumgerð þessi fór að tíðkast á 17.öld en heiti hennar kemur fyrst fyrir í heimildum frá 1713. „Í fyrstu var blómstursaumurinn unninn með ýmsum sporum, svo sem varplegg, mislöngum sporum og fræhnútum, og auk þess með spori sem á erlendum málum er ýmist nefnt klofið spor eða klofinn varpleggur, en kallast á íslensku einfaldlega blómstursaumsspor [...]. Á seinni hluta 18. aldar þróaðist blómstursaumurinn með þeim hætti að hann var nær eingöngu saumaður með þessu síðasttalda spori og hélt sú gerð saumsins vinsældum fram á 19. öld. Blómstursaumur var að mestu unninn með mislitu ullarbandi - síðar einnig með erlendu ullargarni - í þéttofinn grunn, svo sem klæði eða vaðmál. Var hann hafður bæði til kirkjusaums og veraldlegs saums. Undir lok 18. aldar fór að bera á annarri saumgerð með frjálsum blómamunstrum, svonefndri skatteringu [...]. Var hún saumuð að mestu með skatteringarspori, afbrigði af flautsaumi þar sem saumgarnið liggur svo til allt á rétthverfunni [...]. Saumað var með mislitu ullarbandi eða silkigarni í klæði. Á skatteruðum lausavasa kemur fram enn eitt afbrigði af jurtapottum sem svo algengir voru í útsaums- og vefnaðarmunstrum á þessum tíma og fram á miðja 19. öld [...]. Skattering mun einna helst hafa tíðkast sem skreyting á samfellum kvenna á seinni hluta 19. aldar og fram á 20. öld, og gerði Sigurður Guðmundsson málar [...] mikið af uppdráttum, einkum eftir íslenskum blómum, til þeirra nota.“ (Sett inn af Sigrúnu Blöndal, 27.10.2010)

Aðrar upplýsingar

Gefandi: Katrín Þorvaldsdóttir Árnason

Ártal

1800 - 1900

Safnnúmer

Safnnúmer A: 349 Safnnúmer B: 1866-46

Stærð

28 x 19 cm Lengd: 28 Breidd: 19 cm

Aðfangategund

Munir

Undirskrár

Undirskrá: Munasafn

Efnisorð / Heiti

Efnisorð: Kvenvasi

Heimildir

Bruun, Daniel. „Den islandske kvinde og hendes dragt.“ Fortidsminder og nutidshjem paa island. København 1928, bls. 325-348. Elínborg Lárusdóttir. Endurminningar Hólmfríðar Hjaltason. Akureyri 1949. Elsa E. Guðjónsson. Íslenskir þjóðbúningar kvenna frá 16. öld til vorra daga. Reykjavík 1969 Elsa E. Guðjónsson. Íslenskur útsaumur. Reykjavík 1985. Elsa E. Guðjónsson. Íslenskur útsaumur. Kópavogur, 2003: bls. 43-46. Elsa E. Guðjónsson. Með silfurbjarta nál. Íslenskar hannyrðakonur og handverk þeirra. Sýning í Bogasal Þjóðminjasafns Íslands júlí - október1985. Reykjavík 1985. Elsa E. Guðjónsson. „Skatteraður lausavasi.“ Gersemar og þarfaþing. Reykjavík 1994, bls. 18-19. Matthías Þórðarson. „Yfirlit yfir muni selda og gefna Forngripasafninu 1907.“ Árbók hins íslenzka fornleifafélags 1908. Reykjavík 1908. Steingrímur Jónsson. „Oddi.“ Frásögur um fornaldarleifar 1917-1923 I. Reykjavík 1983, bls. 135-174. Svavar Sigmundsson. „Fikki, lumma, vasi.“ Sjötíu ritgerðir helgaðar Jakobi Benediktssyni 20. júlí 1977. Reykjavík 1977, bls. 709-719.