Sjónvarp
1960
Varðveitt hjá
Þjóðminjasafn Íslands
Úr aðfangabók:
Tækið er eitt af fyrstu tækjunum, sem Jón Sen setti saman, frá því um 1960, áður en þau fengu framleiðsluheitið Sen.
Úr Gersemar og þarfaþing: (Texti eftir Guðrúnu Fjólu Gränz)
„Árið 1977 gaf Sigurður Þ. Guðmundsson safninu eitt af fyrstu sjónvarpstækjunum sem, Jón Sen fiðluleikari og útvarpsvirkjameistari setti saman um 1960. Jón starfrækti sjónvarpsverksmiðju um árabil og framleiddi um þrjú þúsund tæki.
Sjónvarpið sem hér um ræðir er bandarískt af gerðinni OLYMPIC 19". Lengd er 52 cm, breiddin er 32 cm og hæðin 45 cm. Kassinn er smíðaður hér á landi af Árna Árnasyni húsgagnasmið. Breidd kassans er 27,5 cm, þannig að sjónvarpið stendur 4,5 cm fram úr honum.
Árið 1959 hóf Jón Sen að setja saman sjónvarpstæki. Upphaflega pantaði hann 5 tæki ósamsett frá Olympic-verksmiðjunni í Bandaríkjunum. Var þetta gert í þeirri trú að nákvæmur leiðarvísir fylgdi eins og venja er um ósamsett tæki (kit). Þegar pöntunin kom reyndust þetta vera hlutur úr þeirra eigin framleiðslulínu sett í ótal ómerkta poka. Tugir lampa, viðnám, þéttar, spólur í hundruðatali ásamt óteljandi skrúfum og hnoðum.
Engar sérstakar leiðbeiningar fylgdu með, aðeins rásarteikning af tækinu. Þetta reyndist hin mesta gestaþraut en hafðist með mikilli þrautseigju. Í kjöldarið fylgdu nokkur hundruð pantanir af ósamsettum tækjum. Samsetningin fór fram í bílskúrnum hjá Jóni. Á kvöldin mættu hjá honum 6-8 menn til að vinna við samsetninguna, menn sem unnu önnur störf á daginn.
Fyrstu tvö árin fékkst Jón við samsetningu Olympic-tækjanna en að þeirri reynslu fenginni hóf hann að hanna sjálfur og framleiða SEN-sjónvarpstækin. SEN-sjónvarpstækin voru frábrugðin innfluttum tækjum að því leyti að þau voru fyrir bæði kerfin sem hér voru í notkun, þ.e. það ameríska fyrir sjónvarp Varnarliðsins og það evrópska fyrir íslenska sjónvarpið. Næstu árin er Jón með verkstæði að Suðurlandsbraut 32 og unnu hjá honum um 14 starfsmenn. Umboðsmaður Philips á Íslandi kom því til leiðar að Jón fékk góða fyrirgreiðslu hjá Philips-verksmiðjunum, enda var efnið í tækin aðallega frá Philips. Verðið á sjónvarpstækjunum sem framleidd voru hér á landi var tiltölulega hagstætt.
Árið 1961 hafði Varnarliðið fengið leyfi íslenskra stjórnvalda til að auka sendistyrk sjónvarpsstöðvar hersins. Það lá einnig í loftinu að íslenskt sjónvarp væri í nánd. Á þessum tíma náði fólk á Suðurnesjum og í Reykjavík sjónvarpssendingum frá Keflavíkurflugvelli. Mikil eftirspurn var eftir sjónvarpstækjum og jókst gífurlega þegar íslenska sjónvarpið byrjaði.
Árið 1966 tekur íslenskt sjónvarp til starfa. Fyrsta útsendingarkvöldið tæmdust götur af fólki, svo stórkostlegt þótti það þegar íslensk sjónvarpssending hófst.
Litasjónvörp koma á markað í Evrópu um 1968. Það varð til þess að svarthvítu tækin snarféllu í verði. Þar með var framleiðslu hér hætt. Það borgaði sig ekki að framleiða litasjónvörp á Íslandi, því að ekki var hægt að keppa við stórar og vélvæddar verksmiður. Árið 1977 hefjast útsendingar á Íslandi í lit.
Í töflunni hér á eftir er sýndur fjöldi sjónvarpseigenda á Íslandi árin 1967-1993:
ÁR FJÖLDI
1967 19.000
1977 57.000
1987 72.000
1993 85.000„
(Skráð af Sigrúnu Blöndal, 8.9.2010)
Aðrar upplýsingar
Ártal
1960
Safnnúmer
Safnnúmer B: 1977-56
Stærð
52 x 32 x 45 cm
Lengd: 52 Breidd: 32 Hæð: 45 cm
Staður
Núverandi sveitarfélag: Reykjavíkurborg, Reykjavíkurborg
Sýningartexti
Sjónvarpstæki sem Jón Sen útvarpsvirki og fiðluleikari setti saman úr einstökum hlutum erlendis frá. Þetta tæki er frá um 1960, áður en sjónvörp hans fengu framleiðsluheitið Sen, en hann framleiddi sjónvörp, þ. e. setti saman og seldi undir þessu heiti, um árabil.
1977-56
Sjónvarpstæki sem Jón Sen útvarpsvirki og fiðluleikari setti saman úr einstökum hlutum erlendis frá. Þetta tæki er frá um 1960, áður en sjónvörp hans fengu framleiðsluheitið Sen, en hann framleiddi sjónvörp, þ. e. setti saman og seldi undir þessu heiti, um árabil.
1977-56
Spjaldtexti:
Íslenskt sjónvarp 1966.
Hérlendis voru smíðuð sjónvarpsviðtæki í upphafi sjöunda áratug- arins, jafnvel áður en íslenskt sjónvarp tók til starfa árið 1966.
Jón Sen setti sjónvarpstækið saman árið 1960. Brúni kaffibollinn er úr fyrsta stelli ungra hjóna í Reykjavík, keyptur hjá Sambandi íslenskra samvinnufélaga um 1967.
Television 1966.
Television sets were made in Iceland in the early 1960s, even before the Icelandic TV station went on air in 1966.
TV assembled by Jón Sen, 1960. Brown coffee cup from the first crockery set bought in the SÍS “coop” by a young couple in 1967.
Aðfangategund
Undirskrár
Undirskrá: Munasafn
Efnisorð / Heiti
Efnisorð: Sjónvarp
Heimildir
Guðrún Fjóla Gränz. „Sjónvarpstæki frá Jóni Sen.“ Gersemar og þarfaþing. Reykjavík 1994, bls. 240-241.