Til baka í leit
Veistu meira?

Ljár

1000 - 1200
Varðveitt hjá
Þjóðminjasafn Íslands
Grasljár forn, jarð fundinn og mjög ryðbrunninn en heldur þó hinu upphaflegu lagi, sem er frábrugðið því er var á þeim íslenzku ljáum er tíðkuðust áður en nýja gerðin tókst upp. Þjóbugurinn er ekki snarbeygður , heldur sem í hálfhring svo að ljárinn  fer ákaflega rjett úr, og ekkert er hann lagður, liggur því mjög fjærri. Þvert út úr endanum á þjóinu gengur broddur, sem er 3/4 þuml. (2,3 cm.) á hæð: það er kallað spjör (kvenk. orð):gekk það inn í orfið og hjet það (0. holan eða gatið á orfinu) spjarargat,  svo þjóið ekki skyldi færast upp nje niður:  var síðan vafið með ól og rekinn hjá orffleygur  með naglahaus á enda og er slíkur til hjer á safninu (nr. 1574, 4956, og 5982). Ljárinn er mjög boginn í eggina, með breiðri smiðreim, en þunnar fram til eggjar, en bakkinn þykkur. Ljárinn er um 17 þuml. (43 cm) frá  þjóbug og nær 1 3/4 þuml. (4,2 cm.) ofan, en lítt mjórri fram (3,7 cm. Annar ljár er hjer á safninu áður en minni og smiðreimslaus (nr.2123): sbr. ennfr. nr. 4157 og einkum nr. 5116. L. er alls 56 cm bakkamegin, en eggjamegin 50 og er eggin sjálf 41. Þjóið er 2,3 að br. næst egginni en 2,7 efst. Þ. 0,7 cm. á bakkanum. Eggin er svo mikið í boga, að hún er um miðju 2,5 cm. frá beinni línu milli odda og apturenda.  Sbr.nr.388 í O.Rygh, Norske Oldsaker: er sá ljár öllu lengri en þessi, virtist smiðreimarlaus og mun vera frá 8. öld. Þessi gæti vel verið frá landnámsöld, og líklegast ekki yngri en frá 10. eða 11. öld.  Ljár þessi fannst á Akri, kirkjuhjáleigu frá Skinnastöðum í sept. 1886 í vellgróinni jörðu, 2 fet undir grasrót: þetta var utantúns, en á milli 2 gamalla túngirðinga: þar var verið að byggja fjárhús. Faðir mannsins, sem fann ljáinn, var og er verkinu:  vildi hann svo sem vita hvernig járnið væri í ljánum, af því hann var baslhagur, mölvaði því í hann 3 skörð, í eggina, en varð einskis vísari, því járnið var orðið ummmyndað af ryði og elli.  Það er auðsætt, að ekki hefir verið slegið með þessum ljáum í jörð sem vanalega gerist nú hjer, harðvelli, eða þar sem snöggt er,þar ljárinn bæði liggur svo fjærri og fer rjett úr, sem áður sagt: en einhugi hefir mátt slá með þeim þar sem mjög var hátt gras og rótin gljúp, t.d. á plægðri jörð eða starengi, í tjörnum eða forum, og það þó ekki með langorfum eins og vjer höfum nú , heldur stuttum orfum, með 2 hælum, þeim efri í endanum, sem maður stendur við hálfboginn, sem enn tiðkast ytra, t.d. í Svíþjóð (S.V.).

Aðrar upplýsingar

Ártal
1000 - 1200
Efni
Safnnúmer
Safnnúmer A: 3095 Safnnúmer B: 1888-102
Stærð
47.6 x 2.1 x 4.9 cm Lengd: 47.6 Breidd: 2.1 Hæð: 4.9 cm
Staður
Staður: Akur, 671-Kópaskeri, Norðurþing
Aðfangategund
Undirskrár
Undirskrá: Fundaskrá Undirskrá: Fundaskrá_Lausafundir
Efnisorð / Heiti
Efnisorð: Ljár