Perla
1000 - 1550
Varðveitt hjá
Þjóðminjasafn Íslands
Perla úr grænum tálgusteini, ef til vill erlendum, er hann mjúkur (rispast undir nögl) er gljáandi. Er þetta flöt kringla með gati gegnum miðju, og er lag hennar fremur reglulegt, nokkuð er hún ávöl. Þvm. 1.8 sm, þ. 0.6 sm, þvm. gatsins um 0.5 sm. Fannst hlutur þessi að svon. Kirkjustað í Fossárdal í Berufirði, sbr. bréf gefanda til þjóðm.varðar dags. 26. júlí 1953, en þar segir m.a.: Á ferð minni um Austurland í sumar kom ég inn í Fossárdal við Berufjörð og skoðaði dalinn. Þar er nú aðeins einn bær, Eyjólfsstaðir (Austurbær). En á þessari öld og þeirri síðustu voru þar oftast þrír bæir, en nú eru Eiríksstaðir (Suðurbær) og Víðines í eyði. - Gömul munnmæli herma, að fyrir Svartadauða hafi þar verið 15 bæir, og segja sumir, að þar hafi verið sérstök sókn með kirkju. Fyrir þessu mun enginn stafur vera, og virðist þetta heldur ótrúlegt, miðað við stærð dalsins. Þó eru nokkur örnefni í Fossárdal, sem gætu bent á bæjarnöfn, og eitthvað finnst þar af gömlum rústum, þó að flestir líti svo á, að það séu fjárhúsrústir eða heytóttir. Þó hitti ég eina konu, sem trúði að miklu leyti þessum munnumælum, og er hún að nokkru uppalin þar í dalnum og kunnug þar. Þessi kona er Karólína Auðunsdóttir á Djúpavogi. Hvatti hún mig til að líta á þessa staði í dalnum. - Þann 15. júlí s.l. fór ég inn í Fossárdal á hestum í fylgd með Guðmundi Eiríkssyni bónda í Berufirði. Á Eyjólfsstöðum í Fossárdal bættist bóndinn þar, Guðmundur Magnússon, í hópinn. Var svo haldið inn dalinn. Fossárdalur er fremur stuttur, ca 10 km (ágizkun), og smáhækkar, eftir því sem innar dregur, og tekur hver ásinn við af öðrum. Austurhlið (eða norður) dalsins er skógi vaxin, en að sunnan er hann grýttur og gróðurlítill. Frá Eyjólfsstöðum inn að Víðinesi, sem hefur verið byggt til skamms tíma, er 30-40 mínútna ferð, en þaðan inn í Engihlíð ca 15 mín. ferð. Þar er stærsta samfellt graslendi í dalnum. Í Engihlíðinni eru gamlar rústir, sem heita Kirkjustaður. Örnefnið Kirkjustaður er athyglisvert. Þennan stað fórum við að skoða. Rústir eru þarna ógreinilegar, þó sést í hleðslu steina úr veggjum. Þarna eru 4 húsatóttir í einni röð ca. 16 m á lengd og 6 m á br. Þá sést ógreinilega móta fyrir 2 öðrum tóttum þarna nálægt. Þarna eru skilyrði til bæjarstæðis, þýft harðvelli fram af rústunum og bæjarlækur skammt frá. - Í eystri miðtóttina í aðalrústunum grófum við dálitla holu ca. 1 1/2 m á lengd, 60 sm br. Einu feti undir grassverði er hvítt lag af eldfjallaösku. Tveim fetum frá yfirborði komum við niður á viðarösku með molum af hálfbrunnum skógviði: og undir laginu var dálítil gólfskán. Stór steinn lá ofan á gólfinu og nokkrir smærri steinar komu úr holunni. Í öskulaginu fundum við 2 muni: Eitthvert skraut úr kopar og tölu úr grænum tálgusteini. Bendir þetta til, að þarna sé gamalt eyðibýli, eins og nafnið bendir til. En hvar var þá kirkjan, sem bærinn er kenndur við? - Neðan við rústirnar eru nokkrar stórar þúfur, reglulega lagaðar, og hefur verið álitið af sumum, að þetta séu gömul leiði í kirkjugarði. Við grófum aðra holu í eina þessa þúfu, en fundum þar ekkert.
Aðrar upplýsingar
Gefandi: Eiríkur Sigurðsson
Ártal
1000 - 1550
Safnnúmer
Safnnúmer A: 15323
Safnnúmer B: 1953-55
Stærð
1.8 x 0 cm
Lengd: 1.8 cm
Staður
Staður: Fossárdalur, Múlaþing
Aðfangategund
Undirskrár
Undirskrá: Fundaskrá
Undirskrá: Fundaskrá_Lausafundir
Efnisorð / Heiti
Efnisorð: Perla