Súpuskeið

1800 - 1820

Varðveitt hjá

Stór súpuskeið úr silfri sem lengi hefur verið í eign ættar gefanda. Skeiðin er 38,5 cm á lengd, mæld þvert milli enda. Lengd skaftsins er 26,7 cm og lengd blaðsins 12,8 cm. Mesta breidd blaðsins er 8,3 cm og dýptin er mest 3 cm. Mesta breidd skaftsins 3,4 cm en það mjókkar mikið og er minnst 0,6 cm. Skeiðin er smíðuð af Þorgrími Tómassyni gullsmið (1782-1849), sbr. stimpil hans Th og silfurstimpilinn 1L:6:G á bakhlið skaftsins. Á bakhliðina er einnig grafið nafnið Kristín Tómasdóttir, sem var móðir gefanda. Á framhlið skaftsins er grafið skraut og upphafsstafirnir HI og ThV sem eru væntanlega upphafsstafir fyrstu eigenda skeiðarinnar. Skeiðin er væntanlega smíðuð um eða fljótlega eftir aldamótin 1800. Nokkuð er fallið á skeiðina. Gefandi skeiðarinnar er Auðunn Víðir Pétursson, f. 24.6.1942. Skeiðina fékk hann frá móður sinni, Kristínu Tómasdóttur, f. 19.5.1913, d. 1.10.2003. Hún fékk skeiðina árið 1927 þegar hún var fermd, frá föður sínum Páli Ingva Níelssyni, f. 1879, d. 5.8.1934. Páll og kona hans, Elín Guðrún Þorsteinsdóttir (f. 16.7.1881, d. 7.10.1971), bjuggu um tíma í húsinu Glaskow í Reykjavík ("Hattamagarahúsið"). Árið 1903 brann húsið. Þeim tókst þá að bjarga syni sínum í reifum, þá eins árs gömlum, úr brennandi húsinu og Auðunn (gefandinn) telur að þá hljóti þeim að hafa tekist að bjarga skeiðinni um leið, því annars hefði hún glatast í eldinum. Páll Ingvi Níelsson fékk skeiðina frá móður sinni, Kristínu Björnsdóttur, f. 1845, d. 1899. Hún hafði líklega fengið skeiðina frá vinkonu sinni sem sagði að þá hefði skeiðin gengið heila ætt. Páll Ingvi gaf dóttur sinni skeiðina með því skilyrði að hún færi aldrei úr fjölskyldunni. Þar sem gefandi, Auðunn Víðir, hefur aldrei eignast afkomendur bað móðir hans þess að hann skyldi koma henni til Þjóðminjasafnsins eftir hennar dag. Fyrir um það bil 50-60 árum fór Kristín (móðir gefanda) með skeiðina til silfursmiðs í Reykjavík (í Þingholtunum?) og lét grafa nafn sitt á skeiðina. Hún vildi láta grafa ártalið líka en silfursmiðurinn ráðlagði henni frá því þar sem hann taldi þá skeiðina vera á þriðja hundrað ára gömul. Það stenst hins vegar ekki vegna stimpils Þorgríms. Þetta er mjög góður, merkilegur og vel með farinn gripur.

Aðrar upplýsingar

Þorgrímur Tómasson, Hlutinn gerði
Gefandi: Auðunn Víðir Pétursson
Kristín Pálsdóttir, Notandi

Ártal

1800 - 1820

Efni

Ólífræn efni, Málmur, Silfur

Safnnúmer

Safnnúmer B: 2005-17

Stærð

38.5 x 8.3 x 3 cm Lengd: 38.5 Breidd: 8.3 Hæð: 3 cm

Aðfangategund

Munir

Undirskrár

Undirskrá: Munasafn

Efnisorð / Heiti

Efnisorð: Súpuskeið

Heimildir

Um Þorgrím Tómasson silfursmið sjá bókina SILFUR Í ÞJÓÐMINJASAFNI, eftir Þór Magnússon, bls. 63-64. Sjá einnig ÍSLENZKAR ÆVISKRÁR V. bls. 138.