Til baka í leit
Veistu meira?

Ljóskross, í kirkjugarði

1962 - 1970
Varðveitt hjá
Þjóðminjasafn Íslands
Ljósakross / leiðiskross úr eik frá kirkjugarðinum á Akureyri. Hann er hvítmálaður og með tíu ljósaperum í. Úr krossinum ganga tvær stuttar rafmagnsleiðslur. Þetta er elsta tegund ljósakrossa hér á landi. Krossinn er sýnilega notaður og er fest á hann járnteini til þess að stinga niður við gröfina. Krossinn er smíðaður um 1962-1970. Ljósakrossar úr tré þekkjast í öllum landshlutum. Upphafsmaður að leiðalýsingum á Akureyri var Ingvi Hjörleifsson rafvirkjameistari og annaðist hann lýsinguna frá um 1962-1964. Jón Sigurjónsson smíðaði þessa viðarkrossa en Ingvi sá um lýsinguna og hefur væntanlega einnig sett í þá perur og rafmagnsleiðslur. Síðan smíðuðu Eiríkur Stefánsson og Stefán B. Árnason þá. Krossar þessir voru notaðir á Akureyri fram um 1980 eða jafnvel lengur. Gefandi er St. Georgsgildið á Akureyri (11.1.2007), en það hefur séð um jólalýsingu í kirkjugarðinum þar frá 1964. Krossinn er kominn til safnsins fyrir tilstilli Péturs Torfasonar, Verkfræðistofu Sigurðar Thoroddsen hf., Glerárgötu 30, Akureyri. Með ljósakrossum nr. Þjms. 2008-28-11 til og með 14 fylgdu eftirfarandi upplýsingar (sjá möppu: Fylgiskjöl aðfangabókar): Varðandi leiðalýsingu í Kirkjugarði Akureyrar. Upphafsmaður leiðalýsingar í Kirkjugarði Akureyrar var Ingvi Hjörleifsson rafvirkjameistari og hafði hann með hana að gera u.þ.b. 2 ár. 1964 tekur St. Georgsgildið á Akureyri við lýsingunni en það ár afhenti Ingvi okkur til eignar spenna, krossa og leiðslur sem hann hafði komið sér upp. Talið er að um 100 krossar hafi þá verið lýstir. Fyrstu árin voru notaðir krossar úr eik með 10 perum lóðuðum á vír. Voru þeir smíðaðir af Jóni Sigurjónssyni meðan Ingvi sá um lýsinguna. Síðan smíðuðu Eiríkur Stefánsson og Stefán B. Árnason þá. Í þá daga voru tréljósastaurar í garðinum og spennarnir festir með 4ra tommu nöglum á þá. Leiðslur voru lagðar frá spennunum í krossana og voru þær ofanjarðar, missverar eftir lengd og fjölda krossa. Fljótlega komu ljósastaurar úr járni með tenglum og spennar settir við þá. Allir stofnar voru settir í jörðu og teknir upp í járnrörum við hvern reit og er svo enn í dag. Eftir 1970 framleiddi Gunnar Helgason hjá Plastverksmiðjunni Bjargi á Akureyri plastkrossa úr U-laga skúffum, sem við settum saman. Settar voru 5 perur í hvern kross, sem lóðaðar voru á vír. 1984 fengum við krossa úr hvítum plaströrum sem framleiddir voru af Sigurði Jóhannessyni á Reykjalundi. Við sáum um að koma fyrir einni peru og setja fætur á krossana. Þessir krossar eru notaðir enn í dag. Frá hausti 2005 setjum við saman krossa úr plaströrum sem framleidd eru af BÚREK ehf. á Akureyri og notum þá ásamt krossum frá Sigurði. Um jólin 2006 voru lýstir um 2300 krossar. St. Georgsgildin eru alþjóðlegur félagsskapur fyrrverandi skáta og velunnara skátahreyfingarinnar. Öll vinna við leiðalýsinguna er unnin í sjálfboðavinnu og rennur ágóðinn til styrktar starfi skáta og líknarfélaga á Akureyri. Skráð í janúar 2007. Stefán B. Árnason og Pétur Torfason. Öllum gripunum sem skráðir eru á númerið Þjms. 2008-28 safnaði Ágúst Ó. Georgsson í tengslum við samtímarannsókn sína á þeim sið að setja ljós á grafir og kveikja á þeim („ljósin á gröfunum“). Rannsóknin var liður í undirbúningi að gerð sýningar um andláts- og útfarasiði sem fyrirhuguð var í Bogasal. Sjá einnig gripi nr. Þjms. 2006-26.

Aðrar upplýsingar

Ártal
1962 - 1970
Efni
Safnnúmer
Safnnúmer B: 2008-28-11
Stærð
64.6 x 28.1 x 2.3 cm Lengd: 64.6 Breidd: 28.1 Hæð: 2.3 cm
Staður
Núverandi sveitarfélag: Akureyrarbær, Akureyrarbær
Aðfangategund
Undirskrár
Undirskrá: Munasafn
Efnisorð / Heiti