Panta mynd Notkunarskilmálar

Ketill, skráð e. hlutv.

1888 - 1896

Varðveitt hjá

Þjóðminjasafn Íslands

Ketill úr kopar. Ketillinn er með kringlóttu lagi og flatan botn, eilítið kúptur að ofan. Op er á katlinum ofanverðum, þvermál þess er 7 cm. Lokið er kúpt og hnúður er á því efst. Stúturinn er s-laga. Haldið, sem hægt er að leggja niður með hliðum ketilsins, er þunnslegið og bogið. Handfangið sjálft er úr brúnmáluðum eða -lökkuðum viði, kringlur úr beini eða beinlíki eru við sitt hvorn enda þess. Samfelld lengd ketilsins, frá stút og að handfangi, er 21 cm. Hæð ketilsins, mæld frá botni og yfir lok, er 13,5 cm. Á botni ketilsins er framleiðslustimpillinn "O.H. LAGERSTEDT A.-B. ESKILSTUNA". Ketillinn er því sænsk smíði. Ketillinn situr á undirlagi úr kopar, sem líkist glóðarkeri. Þvermál undirlagsins er 19,5 cm. Bæði ketillinn og undirlagið eru mjög vel með farin. Samskonar ketill er varðveittur í Heimilisiðnaðarsafninu (HB-11) og á Þjóðminjasafninu (Á-615) en sá er án undirlags og sér meira á. Gefendur eru systkinin Lucinda Grímsdóttir (f. 1940) og Almar Grímsson (f. 1942). Katlinum fylgir sú saga að hann hafi upphaflega komið af heimili Gríms Thomsen (f. 1820, d. 1896). Gefendur muna eftir katlinum á bernskuheimili þeirra og var hann meðhöndlaður sem sérstakur minjagripur. Var Lucinda barnung farin að sjá um að fægja hann, gerði hún það af alúð og fylgdi ketillinn henni við skiptinu dánarbús foreldra þeirra. Faðir þeirra, Grímur Gíslason (f. 1913, d. 1979) var skírður í höfuðið á Grími Thomsen á fæðingardegi þess síðarnefnda, 15. maí 1914. Jakobína Jónsdóttir (f. 1835, d. 1919), ekkja Gríms Thomsen, mun hafa fært Grími föður þeirra ýmsa gripi í skírnargjöf. Fékk hann aðra muni úr búi skáldsins, meðal annars silfurhnífapör smíðuð af föður Gríms Thomsen, Þorgrími Tómassyni (f. 1782, d. 1848), sem systkinin afhentu Bessastöðum í forsetatíð Vigdísar Finnbogadóttur. O.H. Lagerstedt AB var stofnað árið 1888 í Eskilstuna í Svíþjóð. Hafi ketillinn tilheyrt Grími Thomsen má reikna með að hann hafi verið framleiddur á tímabilinu 1888 til 1896, þegar Grímur lést. Langamma gefenda, Karítas Markúsdóttir (f. 1839, d. 1910), systurdóttir Gríms Thomsen var gift langafa þeirra sr. Ísleifi Gíslasyni (f. 1841, d. 1892) og átti með honum sjö börn sem komust til fullorðinsára, einn son og sex dætur. Af þeim var afi þeirra Gísli Ísleifsson (f. 1868, d. 1932) elstur og eini sonurinn. Gísli Ísleifsson kvæntist Lucindu Josefu Augustu Möller (f. 1879, d. 1927) árið 1900, var Grímur faðir þeirra yngstur fimm systkina og sá eini sem lifði foreldra sína. Allir munir úr búi þeirra höfnuðu því hjá honum.