Til baka í leit
Veistu meira?

Ávaxtaskeið

1945 - 1960
Varðveitt hjá
Þjóðminjasafn Íslands
Tvær ávaxtaskeiðar úr silfri. Skeiðarnar tilheyra sömu línu. Skreyti er á enda skaftsins, bogadregin blóm með laufblöðum á stilkum. Göt eru á milli stilkanna og blómanna. Smiðsstimpillinn "GB" er á bakhlið skaftsins, til hliðar er hreinleikastimpillinn "925S". Skeiðarnar eru því gerðar úr 92,5% sterling silfri. Smiðsstimpilarnir á skeiðunum eru ekki alveg eins. Á annarri skeiðinni eru stafirnir GB inni í þríhyrningi, stimpillinn á hinni skeiðinni er látlausari og án þríhyrningsins. Ávaxtaskeiðarnar eru 20 cm að lengd, mesta breidd eru 6 cm. GB var smiðsstimpill Guðjóns Bernharðssonar (f. 1901, d. 1978) gullsmiðs. Hann hóf rekstur sinn á Akureyri en árið 1945 fluttist fjölskyldan til Reykjavíkur. Þar stofnaði Guðjón silfursmiðjuna Plútó hf. sem hann og sonur hans, Gunnar Bernhard (f. 1930, d. 2017), áttu og ráku til ársins 1960. Gunnar lærði gullsmíði af föður sínum og lauk gullsmíðameistaraprófi í Pforzheim í Þýskalandi árið 1954. Stimpill Gunnars var annars vegar GB og hins vegar GBG. Því er óvíst hvor þeirra feðga eigi stimpilinn á ávaxtaskeiðunum, en þeir unnu lengi náið saman. Þeir feðgar hönnuðu ýmis borðbúnaðarmynstur, má þar nefna mynstrið Heimir eftir Guðjón og mynstrið Gullstör sem Gunnar hannaði um 1950 og enn er framleitt. Árið 1960 seldu feðgarnir smiðjuna og sameinaðist hún þá Gull- og silfursmiðjunni Ernu hf. Nokkru fyrr, eða 1957, höfðu þeir stofnað Silfurbúðina á Laugavegi 55 og síðar útibú á Laugavegi 13. Verslunin flutti í Kringluna 1987 og var ein stærsta verslun sinnar tegundar hér á landi. Búðin var í rekstri fjölskyldunnar til 2000. Gefandi er Margrét Skarphéðinsdóttir (f. 1950). Ávaxtaskeiðarnar fékk hún frá frænku sinni og nöfnu, Margréti Nikólínu Lýðsdóttur (f. 1905, d. 2000). Margrét bjó alla tíð í Reykjavík. Hún var myndarleg húsmóðir og hugsaði vel um sitt silfur. Hún giftist Guðna Jónssyni (f. 1906, d. 1973) skósmiði, hjónin eignuðust enga afkomendur. Gefandi er skírð í höfuð á þeim hjónum og arfleiddi Margrét hana að skeiðunum, ásamt fleiri silfurgripum sem afhendir voru safninu (Þjms. 2023-6-1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9). Var ósk Margrétar sú að silfrið færi á safn eftir að frænka hennar notaði það ekki lengur.

Aðrar upplýsingar

Ártal
1945 - 1960
Efni
Safnnúmer
Safnnúmer B: 2023-6-8
Stærð
20 x 6 cm Lengd: 20 Breidd: 6 cm
Aðfangategund
Undirskrár
Undirskrá: Munasafn
Efnisorð / Heiti
Efnisorð: Ávaxtaskeið
Heimildir
Þór Magnússon. (2013). Íslenzk silfursmíð (II. bindi). Þjóðminjasafn Íslands. https://erna.is/stimplasida/ https://www.mbl.is/frettir/innlent/2017/09/05/andlat_gunnar_bernhard/