Hesthemill
Varðveitt hjá
Landbúnaðarsafn Íslands
Þrískiptir hemlar sem komið hefur verið á diskaherfi nr. 1169 (2002-2-1) frá Stóra Sandfelli. Það er uppgert og rauðmálað af Jóhannesi Ellertssyni. Mjög líklega heimabreyttir hemlar en Jón Gíslason bóndi í Árdal/Innri-Skeljabrekku þaðan sem hemlarnir eru frá hafði eldsmiðju í skemmu sinni. Hemlarnir eru frá syni Jóns, Pétri í Árdal/Hvanneyri.
Aðrar upplýsingar
Efni
Safnnúmer
Safnnúmer B: 2012-3
Staður
Staður: Innri-Skeljabrekka, 311-Borgarnesi, Borgarbyggð
Sýningartexti
Herfað með hestum
Diskaherfi kom gjarnan til jarðvinnslunnar á eftir plógnum við túnrækt og akuryrkju. Þegar diskaherfi eins og þetta var dregið af hestum þurfti ekki færri en þrjá hesta til dráttarins. Herfingin var mjög aflfrekt og erfitt verk.
Það þurfti að jafna átakinu sem best á milli hestanna. Til þess var notaður dráttarbúnaðurinn sem við sjáum hér. Hann kallast hemlar (nafnið skefli var einnig þekkt - hvk).
Frá hverjum hemli gengu tvær (afl)taugar fram í aktygin á hestunum.
Sá, sem verkinu stjórnaði, sat ýmist á herfinu eða gekk á eftir því og hafði aktauma á hestunum til þess að stýra þeim.
Hemlarnir eru liðtengdir innbyrðis. Þannig fengu hestarnir örlitla tilfinningu fyrir átaki hvers annars. Það gat létt þeim verkið og dregið úr rykkjum í átökum þeirra.
Til var hemlabúnaður þar sem stilla mátti átakið á hvern hemil. Hemlarnir eru nefnilega eins konar "vogarstangir". Það kom sér vel hestarnir þrír voru missterkir.
Í erfiðri vinnu, t.d. við plægingu og herfingu, þurfti svo að hvíla hestanna reglulega - á 1-2 klst fresti.
Diskaherfið er frá Stóra Sandfelli í Skriðdal en hemlabúnaðurinn Árdal í Andakíl.
Aðfangategund
Undirskrár
Undirskrá: Almenn munaskrá
Efnisorð / Heiti
Upprunastaður
64°32'22.8"N 21°44'38.1"W