Kirkja, byggingin, innanmynd og ytra útlit

01.01.1970

Varðveitt hjá

Minjasafnskirkjan stendur sunnarlega í einum elsta bæjarhluta Akureyrar, Fjörunni, þar sem lágreist timburhús tóku að rísa á þriðja áratug 19. aldar. Götumynd Fjörunnar er nánast upprunaleg þótt Aðalstræti hafi verið lagt inn Fjöruna og sjórinn færður fjær með uppfyllingum. Nokkur ný hús hafa risið eða verið færð þangað, þar á meðal er Minjasafnskirkjan. Kirkjan var upphaflega byggð á Svalbarði austan megin Eyjafjarðar árið 1846. Hana byggði Þorsteinn Daníelsson frá Skipalóni. (f. 1796 d. 1882) sem var afkastamikill byggingarmeistari og einn þekktasti kirkjuforsmiður 19. aldar. Hún er gott dæmi um íslenskar sveita kirkjur úr timbri sem reistar voru á Íslandi um miðbik nítjándu aldar. Þær voru flestar, að sögn fyrrum þjóðminjavarðar og forseta Íslands Kristjáns Eldjárn, íburðalausar og litlar en þó stílhreinar og varðveittu mörg einkenni og hlutföll eldri kirkna á Íslandi. Árið 1957 voru ekki lengur not fyrir þessa litlu kirkju á Svalbarðseyri, sem var bæði orðin of lítil og ástand hennar bágt. Árið 1965 fékk stjórn minjasafnsins á Akureyri heimild til að veita henni viðtöku og var þá ákveðið að gera við hana og flytja hana á grunn gömlu Akureyrarkirkjunnar (1863-1943). Akureyrarkirkja eldri var vígð 28. júní 1863 og kirkjugarðurinn á Höfðanum í júlí sama ár. Kirkjan þjónaði Akureyringum fram til ársins 1940 er hún var afhelguð og hin nýja Akureyrarkirkja, sem enn er notuð, var vígð. Á hernámsárunum sáu Bretar sér hag að nýta þetta gamla guðshús sem geymslu. Kirkjan var síðan rifin árið 1943.Í 30 ár stóð því engin kirkja á lóðinni uns Minjasafnskirkjan var flutt þangað á vörubílspalli haustið 1970. Eftir miklar viðgerðir var kirkjan vígð á ný 10. desember 1972 og hefur síðan gegnt tvíþættu hlutverki sem safngripur og guðshús.