Bændaskóli

01.01.1982

Varðveitt hjá

X. Kartöflur, grænmeti og ber. Stórt jarðarber. Elín Hauksdóttir. Kartöflur fyrst ræktaðar Íslandi á Bessastöðum árið 1758 af F.W. Hastfer, næsta ár ræktaði séra Björn Halldórsson kartöflur í Sauðlauksdal. Hugsanlega voru það kartöflur, sem seinna voru kallað Rauðar íslenskar, þegar í upphafi ræktaðar á Bessastöðum og í Sauðlauksdal. Annað yrki, sem mikið er notað, er Gullauga, sem kom frá tilraunastöðinni Holti í Tromsö og var fyrst ræktað á Íslandi af Klemens Kristjánssyni, tilraunastjóra að Sámsstöðum í Fljótshlíð 1931. Þriðja yrkið er Helga, sem er stökkbreytt yrki af Gullauga og ber nafn Helgu Gísladóttur í Unnarholtskoti, sem fann það. Fjórða yrkið sem mikið er notað er Premiere. Magnús Óskarsson var á námskeiði um kartöflurækt í Hollandi árið 1976. Námskeiðsfólkinu var boðið til Wolf &Wolf, sem seldi útsæði til annarra land. Þar var kynnt nýtt kartöfluafbrigði, Premiere, sem var þá að koma á markað og fékk Magnús kartöflur af því til tilrauna. Árið 1975 hófust tilraunir á Hvanneyri með ræktun ýmissa matjurta og berja sem aðallega voru miðaðar við heimilisgarðrækt. Þess vegna fór ræktunin fram á bersvæð og frá því um 1980 var aukin áhersla lögð á tilraunir undir plasti eða trefjadúk, í plastbúrum eða í plasthúsum.