Höfundarréttur: Jón Stefánsson-Erfingjar, Myndstef Mynd: Listasafn Íslands

Höfnin

= 1924, Jón Stefánsson

Varðveitt hjá

Þessa mynd af Reykjavíkurhöfn málaði Jón sama árið og hann fluttist til Íslands og settist að í Reykjavík. Það hefur ekki verið hið iðandi líf hafnarinnar, sem hefur vakað fyrir honum að túlka heldur sú kyrrð, sem þar ríkir, þegar höfnin er mannlaus. Til að leggja áherslu á þetta hefur hann markað svæðið tveim láréttum línum, annars vegar hafnarbakkann í forgrunni og hins vegar hafnargarðinum í bakgrunni. Frá hægri siglir bátur inn á spegilsléttan flötinn. Hann stefnir á ská inn í myndrýmið og mynda smágerðir hlutar hans og togarans við bryggjuna visst mótvægi við láréttar línurnar. Bláir litatónar eru ríkjandi, en á móti þeim koma frumlitirnir tveir, gulur og rauður, í mynd skipanna. Speglunin í vatninu, þar sem mjúk form byrðinga skipanna endurtaka sig, gefur myndinni dýpt og rólegt yfirbragð. Pensilförin eru greinileg og bláir og blágrænir litatónar látnir spila saman og mynda smáfleti. Yfir fletinum hvílir einhver léttleiki andstætt þeim drunga sem einkennir efri hluta myndarinnar. Þar er túlkunin mun tjáningarríkari, pensilstrokurnar mýkri og skýjaður himininn mótaður með andstæðum litatónum í samspili ljóss og skugga. Þessi óveðursský raska þeirri ró sem ríkir, andrúmsloftið verður þrungið spennu og áhorfandinn skynjar lognið á undan storminum. Listasafn Íslands keypti málverkið árið 1929. (Júlíana Gottskálksdóttir, „Umfjöllun um tíu meginmyndir Jóns Stefánssonar í Listasafni Íslands“, Jón Stefánsson 1881-1962 (Listasafn Íslands: Reykjavík, 1989).)