Biskup

01.01.1727 - 01.01.1728

Varðveitt hjá

3118 Olíumáluð mynd af Steini Jónssyni byskupi, 71 x 57,5 cm í brúnum ramma úr viði og með gyltu striki innst. Byskup er búinn eins og þeir Halldór, Gísli og Sigurður byskupar, en hægri hönd er á brjósti og heldur byskup á rauðri bók með ... gráum (þ.e. silfur) ... Hann hefur skeggtopp á höku, en annars er andlitið rakað. Ofanvið myndina, vinstra megin, er letrað: Magr Stehno Jonsen Episcofius Holensiv - Ao ætatis 68. Steinn byskup fæddist 30 ágúst 1660; Myndin því máluð fyrir þann dag 1728, en eptir þann dag 1727. Hann tók byskupsvígslu í Höfn 1711 og mun ekki hafa farið utan eptir að hann hafði tekið við byskupsembætti heima á Hólum. Þorvaldur Thoroddsen segir í Landfræðisögu Íslands II 288, að Hjalti prófastur Þorsteinsson í Vatnsfirði hafi gjört mynd af Steini byskupi Jónssyni, eptir mynd, er gjörð hafði verið ytra; sbr. ennfremur Íslenskir listamenn Reykjavík 1920; bls. 5. Að öllu athuguðu virðist líklegast að sú mynd sje einmitt eptirmynd Hjalta prófasts. Frummyndin hefur sennilega verið gerð er Steinn byskup vígðist en verið orðin skemd 1727 og sjera Hjalti þá gert eptir henni nýja mynd, þessa, af byskupi á því aldursári hans, sem hann þá var á. Raunar virðist þessi mynd vera gerð af meiri list og leikni en sumar þær myndir, sem til eru eptir sjera Hjalta, t.d. nr. 3441, olíumáluð mynd af Markúsi sýslumanni Bogasyni, en hins vegar verður að geta þess, að myndin af Þórði byskupi Þorlákssyni eptir sjera Hjalta, nr. 1353 í Friðriksborgarsafninu, sem að vísu mun vera frá því um 1690, er naumast nokkru lakari en þegar að þessi mynd af Steini er gjörð eptir annari ... máske vel málaðri mynd, sje hún annars af sjera Hjalta; og að þessi mynd hefur eptir að hún kom til safnsins, með götum, flögnuð og eyðilögð, öll með hvítum og gráum skellum (sbr....... 1888-92, bls. 102), verið endurbætt af listmálara í kaupmannahöfn. Var hún þá um leið sett í nýja umgerð (1895). Nú hafa aptur komið gráar skellur á hana sumstaðar. Sbr. Árb. 1888-92, bls 101-102, nr. 20... Prentmyndir af öllum þessum byskupamyndum, nr. 3109-.... voru gefnar út með ævisögum byskupanna, af Sögufjelaginu, sjá Biskupasögur Jóns prófasts Halldórssonar, II, Reykjavík 1911-1915. ÞJÓÐMINJASAFN ÍSLANDS Reykjavík,.............. Myndin af Steini biskupi Jónssyni, Þjms. 3118, Mms. 23. Séra Hjalti Þorsteinsson hefur málað myndina af Steini biskupi og virðist ekki hafa farið eftir annarri mynd, heldur sendi Steinn myndina utan strax nýja til að gera endurbætur á henni. Í bréfi Steins biskups til séra Hjalta, ds. 1. marz 1730 (AM 410 fol, bls. 83) segir : „Kontrafeyið acceptera ég fegins hendi, geðjast mér það vel, og var ekki von til að þér kæmuzt nær minni mynd en þér gjörðuð. Skeggið var nokkuð lítið, og brýrnar nokkuð dökkvar, mætti og ske það hefði þar af að takast, að nær það kom mér í hönd, var það ekki fullþurrt, og náði ekki hörundasliturinn sér vel fljótt, lét ég um sumarið þetta kontrafey sigla með mér gagnkunnugum manni, hver að lét nokkuð þetta hvorttveggja umbæta, svo og setja á gylltar ramar í kring, og kom það svo aftur árinu seinna. Líkar mér svo þetta yðar málverk í allra bezta máta.“ Bréfið er nú í Stofnun Árna Magnússonar, R. 27/10 1981. Þ.M.