Aftanköld

Varðveitt hjá

Engar leifar húss né húsgrunns eru sjáanlegar á bæjarhólnum enda mikið búið að hrófla við jarðveginum. Þar er í dag malarbílastæði. „Aftanköld var upphaflega skemma, er Jón Adólfsson byggði í Grímsfjósum byggði aftan við bæinn á Stokkseyri á árunum 1860-65, þá er hann fór að verzla, sem stóð þó í skamma hríð. Nafnið var dregið af staðsetningu skemmunnar og því, að húsið þótti kalt. Það kemur fyrst fyrir við húsvitjun árið 1884 og bjó þar þá og lengi síðan Einar Ólafsson, áður bóndi á Grjótlæk. Árið 1900 skírði hann bæi sinn upp og kallaði Varmadal.“(GJ1952:378). „Varmidalur brann í Stokkseyrarbrunanum mikla árið 1926, og var íbúðarhúsið, sem nú er, byggt eftir brunann“ (GJ 1952:393).Árið 1910 bjó Jón Kristjánsson í Varmadal og var húsið þá „… timburhús að stærð 8 x 4 al. Hæð undir þak 3 ¾ al. stendur á steinlímdum grunni. Kjallari er undir húsinu 5 ½ x 4 ½ al. á hæð. Í grind hússins er tré 4” x 4”. Utan á hana er klætt með borðum utaná pappa og yzt alt járnvarið. Í vesturenda hússins er stofa 6 ½ x 4 ½ al. 2m gluggum. Í austurenda er eldhús 4 ½ x 3 al. Þar er líka herbergi 3 x 2 al. Í eldhúsinu er eldavél sem stendur við múrsteinspípur. Öll þessi herbergi eru á hæð undir loft 3 ½ al. og eru innréttuð með panel. Úr eldhúsi er uppgangur á loftið, sem er 3 ½ al. á hæð til mænis, en frá kjallaragólfi til mænis er 10 al. Með suðurhlið hússins er skúr byggður úr timbri og allur járnvarinn er 10 ½ x 3 ¾ al. þiljað sundur í tvent og í gegnum hann er inngangur til hússins. Með norðurhlið hússins er annar skúr 8 x 3 al. 3 ¾ al. á hæð er byggður úr sama efni og hinn skúrinn og allur járnvarinn.“ (Húsakönnun á Stokkseyri). Aftanköld eða Varmidalur stóð þar sem í dag er bílastæði milli vinnustofu Sjafnar Har og Ásgeirsbúð- þ.e.a.s.austanmegin við vinnustofuna, vestan við Ásgeirsbúð og norðan við Hólmaröst. Húsið Varmidalur er enn til en hefur verið flutt. Húsið sem ber nafnið í dag var byggt árið 1926 og var flutt frá bæjarhól Stokkseyrar árið 1983 á götuna Sólvelli, við sömu götu og Símonarhús og Vinaminni [121].

Aðrar upplýsingar

Heimildarmaður: Grétar Zophoníasson

Titill

Sérheiti: Aftanköld

Safnnúmer

Safnnúmer B: 165571-64

Staður

Staður: Stokkseyri, Sveitarfélagið Árborg

Aðfangategund

Fornleifar

Heimildir

Guðni Jónsson. 1952. Bólstaðir og búendur í Stokkseyrarhreppi. Stokkseyringafélagið, Reykjavík. Húsakönnun á Stokkseyri. Kynning á fyrstu niðurstöðum. Umsjón með útgáfu: Byggðasafn Árnesinga. Útgáfa í 30 fjölrituðum eintökum í september 2000 og 15 eintökum í febrúar 2001.

Upprunastaður

63°50'12.3"N 21°3'47.5"W