Go Back To Search
Do you know more?

Hólsbær

In preservation at
Árnessýsla Heritage Museum
Tóftin er mjög grasi gróin, og gróin sama gróðri og umhverfið í kring. Þó sér í hleðslusteina víða. Tóftin er mjög stór en engar augljósar dyr eru á henni. SA af tóftinni er stór steinahrúga, ekki er gott að segja hvort þeir steinar séu komnir úr tóftinni eða öðrum minjum á svæðinu. Tóftinni má skipta í tvö rými sem þó liggja saman. Stærra rýmið er að innanmáli um 8 m að lengd x 4 m á breidd. Minna rýmið er sunnan við hitt og er að innanmáli 5 m á lengd x 2 m á breidd. Áberandi steinahrúga er í NA horni minna rýmisins og gæti það verið vísbending um brunn. Utanmál tóftarinnar er víða óljóst, en greinilegast í N og A. Hleðsluhæðin var hæst um metri og hæst var hún í S og SA. „Þar utan við túnmóann var árið 1884 reist þurrabúð er Hólsbær nefndist. Skyggn kona, Þuríður Sigurðardóttir, kona Magnúsar mormóna Kristjánssonar í Útgörðum, sá huldukonu með þrjú börn hrekjast úr hól sem þarna eyddist við efnistöku. Búseta í koti þessu varð ekki farsæl og fór það í eyði 1925. Guðmundur Helgason sem síðastur bænda sat Hól 1911 – 1943 sótti grjót í tættur þessar til hlöðubyggingar. Eftir það missti hann með ólíkindum stórgripi sína. Svo fór og þeim er að honum gengnum heyjuðu Hólstúnið. Nú lítur enginn við leifunum.“ (SB II:202). „Hólsbær var einnig kallaður Hólshjáleiga eða Norður-Hóll.“ (Guðni Jónsson 1952:385) Þegar bærinn var byggður og lengi á eftir hrundi alltaf NA-veggurinn um leið og hann var hlaðinn. Ástæðan var talinn draugagangur. En Filippus Björnsson skýrði þetta þannig að það væri alltaf hreyfing á hrauninu sem bærinn var byggður ár. (Steingrímur Jónsson). Tóftin er þétt NA við gróðrarstöðina Blóma, og um 20 m suður af húsinu Heiðardal, og um 40 m vestur af bakgarði Stjörnusteina 15. Vestan og norðan við tóftina er stór, grösug og blaut dæla og sunnan, austan og norðaustan við tóftina er malarvegur sem liggur þétt við tóftina.

Main information

Title
Proper noun: Hólsbær
Object-related numbers
"Museumnumber b": 182317-3
Dimensions
Lengd: 8 m Breidd: 4 m
Place
Staður: Hóll, Sveitarfélagið Árborg
Record type
References
Guðni Jónsson. 1952. Bólstaðir og búendur í Stokkseyrarhreppi. Stokkseyringafélagið í Reykjavík, Reykjavík. Sunnlenskar byggðir II. Flóinn. 1981. Ritnefnd: Oddgeir Guðjónsson, Jón Guðmundsson og Júlíus Jónsson. Páll Lýðsson bjó til prentunar. Búnaðarsamband Suðurlands, (án útgáfust.).