Kópur BA 138

In preservation at

Líkan af bátnum Kópur BA 138 smíðað af Grími Karlssyni. Kópur BA 138 var smíðaður í Noregi árið 1912 úr eik og furu. 134 brl. 95 ha. Compound vél. Eigandi var Kópur h/f, Tálknafirði, frá 21. maí 1917. Skipið fórst nálægt Krísuvík 12. október 1917. Áhöfnin, 9 menn, bjargaðist í land á skipsbátnum. Kallmerki LBKM, skipskrárnúmer óþekkt, Heimild: Íslensk skip eftir Jón Björnsson Selveiðiskipið Kópur BA 138 Árið 1916 stofnaði Pétur A. Ólafsson hlutafélag um selveiðar í Norður Íshafniu. Fest voru kaup á svo til nýu selveiðiskipi, Axla frá Álasundi. 134 rúmlestir, smíðað í Rosendal í Harðangursfirði 1913. Kaupverð með öllum búnaði til selveiða og síldveiða með herpinót, var 140.000-kr sem þótti geipi hátt verð. Skipið hlaut nafnið Kópur BA 138, og félagið, Fiskiveiða hlutafélagið Kópur, Tálknafirði. Áhöfn skipsins var í upphafi tólf manns, þar af tíu Norðmenn og tveir Íslendingar, skipstjóri var í upphafi norskur, Abrahamsen. En Íslendingarnir voru Andrés Guðmundsson frá Hvallátrum verðandi skipstjóri á Kóp og Jón Guðmundsson bróðir Andrésar. Eftir fyrsta úthaldið í strætisísnum milli Íslands og Grænlands kom skipið með ævintýralega mikinn afla sem vakti mikla athygli í Noregi og víðar. Reyndu Norðmenn að fá skipið keypt aftur og buðu vel en það gekk ekki. Urðu þá miklir erfiðleikar að fá riffla og skot hjá Norðmönnum, svo að kaupa varð slíkt frá Kanada. En þeir rifflar sem voru Bandarískir reyndust afar illa, voru ekki nógu kraftmiklir. Þegar Kópur var síðast í ísnum lenti hann í ísskrúfu. Ísinn þéttist kringum og að skipinu, undir bóga og skut og lyfti skipinu hátt upp. En að lokum greiddist úr ísnum og skipið seig niður. Þótti það kraftaverk næst að skipið skildi ekki molast niður. En þap skemmdist mikið og tók það áhöfnina langan tíma að gera skipið fært til heimsiglingar. Þegar Kópur fórst 12. október 1917 út af selvogi var austlæg átt og vonsku veður. Óstöðvandi leki kom öllum að óvörum og varð ekki við neitt ráðið. Var talið að það væri afleiðing þess er skipið lenti í ísskrúfunni. Skiphöfnin á Kóp var Andrés Guðmundsson skipstjóri, Einar Magnússon stýrimaður, Skúli Einarsson vélstjóri, Ólafur Jóhannesson vélstjóri, Steindór Ingimundsson matsveinn, Jón Guðmundsson háseti, bróðir skipstjóra, Jakob Gíslason háseti, Árni Dagbjartsson háseti og Valdimar Kristjánsson háseti. Áhöfnin komst frá borði í stærri selabátum sem var sex róinn, og náði landi eftir miklar mannraunir við Hvalbás, rétt austan við Seltanga. Settu þeir þátinn undan sjó upp á hraun stall sem tók við af fjörunni, báru grjót í og gengu trygglega frá öllu. Rúmlega 80 árum síðar hugaði undirritaður að hraunstallinum við Hvalbás, en þá var aðeins lítið hreytur eftir af bátnum. Þar á meðal þessi fjöl sem hér er. Einnig er til sýnis hlutabréf í félaginu um Kóp, ásamt 100 gömlum norskum selveiði og herriffli sömu gerðar og skipverjar á Kóp notuðu í upphafi við selveiðarnar. Selveiði saga Íslendinga var því stutt, aðeins tveir vetur. Kópur var fyrsta og eina selveiðiskiipið sem Íslendingar hafa átt. Grímur Karlsson Heimildir: Egill Ólafsson Hnjóti. Dr. Jón Dúason einn af hluthöfum. Skútu öldin. Þrautgóðir á raunastund. Íslensk skip.