Forsætisráðherra

10.08.1941

Varðveitt hjá

Frá komu Winston Churchills til Íslands. Hersýning á Suðurlandsbraut. „Er ekki við Vegmúla heldur á mótum Suðurlandsbrautar og Langholtsvegar.“ (JE 2017) „W. Churchill og fleiri fyrirmenni á heiðurspalli við hersýning í tilefni af komu W. Churchills til Íslands 16. ágúst 1941. Staðurinn er við gatnamót Suðurlandsbrautar, Langholtsvegar og Breiðholtsvegar. Nánar tiltekið stóð pallurinn á sléttu svæði á sunnan megin á jaðri Suðurlandsbrautar, á mynni Breiðholtsvegar. Greina má með óyggjandi hætti þau hús sem sjást í bakgrunni á myndinni af Churchill á heiðurspallinum (sbr. fyrri póst undirritaðs) og þannig einnig frá hvaða sjónarhorni og stað er horft til hússanna, þ.e. frá áðurnefndum gatnamótum Suðurlandsbrautar, Langholtsvegar og Breiðholtsvegar. Á sínum tíma mætti Breiðholtsvegur Suðurlandsbraut skáhallt og af þeirri ástæðu teygðu gatnamótin sig yfir mun lengra svæði heldur en ef göturnar hefðu mæst hornrétt. Það myndaðist því sæmilega stórt stórt svæði á þessum stað með föstu undirlagi sem hefur væntanlega hentað vel fyrir þann mannsöfnuð sem komast þurfti fyrir við hersýninguna og hefur staðurinn eflaust verið valinn af þeirri ástæðu.“ „Á þessari mynd sjást nokkrar byggingar sem greina má með vissu. Með því að rýna í kort, loftmyndir og ljósmyndir af húsum á því svæði sem sést á myndinni má greina eftirfarandi: 1. Yst til hægri, uppi við sjóndeildarhring, má greina reisulegt grátt hús með risþaki og kvisti sem er býlið Hálogaland við Engjaveg. Bærinn Hálogaland stóð efst á hæðinni norðan til þar sem síðar kom gatan Sólheimar, þ.e. á svæðinu milli háhýsanna nr. 25 og 27 og verslunarmiðstöðvarinnar nr. 29-35. Hálogalandsbærinn brann 1970 og var rifinn í kjölfarið. 2. Næst til hægri við Hálogalandsbæinn má sjá minna hús, ljóst að lit með risþaki, dökkum skorsteini og einum glugga, sem er býlið Urðir (eða Urður) við Engjaveg. Húsið stendur enn á sínum stað og er nú skráð við Sólheima 36 (Engjavegur var styttur þegar Voga-/Heimahverfið var byggt). 3. Fyrir miðri mynd, uppi við sjóndeildarhring, má greina Camp Hálogaland herskálahverfið. 4. Lengst til vinstri má greina stóran dökkan herskála með braggalagi og útbyggingum með skúrþaki á báðum langhliðum. Þessi braggi stóð þétt upp að Suðurlandsbraut að norðanverðu, nokkuð vestan við þann stað þar sem Skeiðavogur mætir Suðurlandsbraut í dag. Bragginn er vel sýnilegur á mörgum samtímaljósmyndum, þ.m.t. loftmyndum. Sérstaklega skal tekið fram að ekki er um að ræða Hálogalands-íþrótta-braggann, sem stóð á öðrum stað í nágrenninu, og var ekki reistur fyrr en 1943 og því ekki til staðar á þegar Churchill kom til Íslands 16. ágúst 1941.“ (BJB 2018)