Heyskapur

26.06.1875

In preservation at

Sláttumenn, heylest. Reykjavík. Keypt í Bókaskemmunni, Langholtsvegi 33: 14 myndblöð úr Illustrated London News með myndum af norðurslóðum, aðallega Íslandi. Stærð heilla blaða 41 x 28 cm. 3 grafíkmyndir á sömu síðu í blaðinu. Nr. 3967: 26.júní 1875: Reykjavik; sláttumenn; heylest. Eftir ítarskrá Halldórs J. Jónssonar: Tréstungur (xylografi) 3 á blaði 41 x 28 cm. úr Illustrated London News 26. júní 1875, bls. 599-600. Frumm.: Melton Prior.(?) Stunga: Merkt R C H (efsta) Efst er mynd af útsýni yfir Reykjavík „Reykjavík"“. Neðst á blaðinu eru tvær myndir minni hlið við hlið og sýna heyskap á Íslandi, sláttumenn. „Haymaking“ og heyflutning á hestum. „Mode of carrying hay“. Keypt í Bókaskemmunni, Langholtsvegi 33. Skráð 20. 4. 1977. J. Gamlar þjóðlífsmyndir, mynd.15: Þessi mynd er frá 1874 af mönnum við slátt er sennilega úr Reykjavík og líklega frá núverandi Landakotstúni fremur en Arnarhóli. Vindmyllan er að líkindum sú, sem þá stóð enn uppi á Hólavelli, því að einhver hús ættu að vera sýnd nálægt myllunni, sem stóð við Bakarastíg [...]. Ekki verður betur séð en orfhólkarnir til að festa ljáina séu hér komnir í gagnið, en áður voru þeir reyrðir með ólum. [...]. Handföngin á orfinu hétu hælar og voru ýmist einn eða tveir. Þegar líða tók á 19. öld, urðu tvíhæluð orf algengust. Var þá efri hællinn stundum nefndur „kerling“, en sá neðri „karl“. Ljáir voru ætíð smíðaðir heima, þangað til tekið var að flytja inn skoska ljái kringum 1870. Íslensku ljáirnir voru yfirleitt gerðir af miklum vanefnum, t.d. deigu járni, sem brætt var saman við skeifnabot og innflutt teinastál. M.a. vegna þessa voru smiðjur á mörgum bæjum. Til þeirra þurfi hitamesta eldsneyti, sem völ var á. Það voru framar öllu viðarkol, sem unnin voru úr skógviði með því að brenna hann í byrgðum kolagröfum. Um kolagerð má m.a. lesa í Iðnsögu Íslands. (Sett inn af Sigrúnu Blöndal, 25.2.2011)