Göngustafur
1920
In preservation at
National Museum of Iceland
Göngustafur Guðmundar Guðmundssonar, hreppsstjóra, Landakoti á Vatnsleysuströnd, frænda gefanda.
Húnninn er úr silfri smíðaður og grafinn af Jónatan Jónssyni, gullsmið, Reykjavík, og er stimpill hans, [828 fyrir ofan strik, JJ fyrir neðan] á honum. Hann er lítið eitt íboginn með stétt að aftan, lengd 12,2 cm milli enda, þvermál um 2 cm, gengur í hólk niður á stöngina; að framan og aftan og eins kringum hólkinn eru grafnir bekkir með blómablöðum. Á stéttina er letrað: "G.G. / hreppstjóri", en framan á húninn: "Minning frá / hreppsbúum." Í kringum hólkinn að neðan hefur síðar verið grafið með latínuletri: "Dánargjöf frá G.G. til E.J. 1920" (dánarár Guðmundar). Stöngin er svört úr íbenholti með nýsilfurhólk og stálbroddi (skó) neðst. Lengd stangarinnar frá hún að broddi er 77 cm, en öll lengd stafsins er 85 cm, þvermál 2,2 efst og 1,3 cm neðst.
Stafirnir E.J. á hólknum tákna Eyjólf Jónsson, bónda á Þórustöðum á Vatnsleysuströnd, sem fékk stafinn að Guðmundi hreppsstjóra látnum. En til þess lá sú orsök, að þegar Eyjólfur var lítill drengur, drukknaði faðir Guðmundar hreppsstjóra, Guðmundur Brandsson, bóndi í Landakoti, undan Keilisnesi 11/10 1861. Fann Eyjólfur lík hans rekið og sótti mannhjálp, eftir að hafa bjargað því undan sjó. Varð þetta til þess að Margrét Egilsdóttir, ekkja Guðmundar Brandssonar, tók hann að sér og ól hann upp. Til minningar um þessa atburði ánafnaði svo G.G. Eyjólfi stafinn, sem honum þótti vænt um og hafði þegið sem heiðursgjöf af sveitungum sínum. Þegar Eyjólfur dó komst stafurinn í eigu Samúels sonar hans, bónda á Þórustöðum. En honum fannst Einar skipstjóri vera betur að honum kominn vegna skyldleika við upprunalega eigandann. Einari aftur á móti fannst Samúel vera réttur erfingi að honum. Urðu þeir svo ásáttir um að afhenda hann Þjóðminjasafninu. Er þetta í stuttu máli saga þessa grips höfð eftir Kristínu Stefánsdóttur, systur Einars, sem nú dvelur á Elliheimilinu Grund.
Main information
Dating
1920
Material
Object-related numbers
Museumnumber a: L-64
Dimensions
85 x 0 cm
Lengd: 85 cm
Record type
Collection
Undirskrá: Listiðnaðarsafn (L)
Keywords
Keyword: Göngustafur