Pottbrot, óþ. hlutv.
800 - 1000
In preservation at
National Museum of Iceland
Pottbrot allmörg úr járni; fimm má fella saman og kemur þá fram rúmur helmingur pottsins svo að sjeð verður, að hann muni hafa verið kringlóttur, um 18 cm. að þverm. efst, nær hálfkúlumyndaður og um 11 cm. að hæð, og með gjörð innanvið barmana og lítið eitt uppfyrir þá. Hann virðist hafa verið negldur saman úr járnplötum, en ekki steyptur eða sleginn úr einni plötu. Þyngd allra brotanna er 920 gr. - Sbr. Árb. 1880-81, bls. 57. Þar og í öllum skýrslum um þennan fund, Kornsárfundinn, er þetta kallað stálhúfa og stutt við þá fundarskýrslu gefandans, að þetta hafi verið utanum hauskúpuna, sem fanst með þessum gripum (nr. 1784). Þótt svo kunni að hafa verið, sem nú sjást raunar engin merki til á hauskúpunni, ryðblettir eða þvílíkt, er ekki víst að þessum hlut hafi verið hvolft yfir höfuð líkinu er það var heygt; en jafnvel þótt svo kunni að hafa verið er það ekki fullvíst þar fyrir, að þetta sje stálhúfa. Fundurinn er eflaust frá 9-10. öld, en svo snemma á öldum er ekki líklegt að stálhúfur hafi verið til hjer á landi; þær tókust víst ekki upp fyr en á 12. öld. Hjálmar voru notaðir áður, en varla munu þeir hafa verið algengir og enginn hefur enn fundist frá heiðni hjer nje í Noregi. Stálhúfurnar virðast hafa verið þynnri en þessi hlutur sýnist hafa verið. 1) Meðal þessara gripa eru engin vopn nje verjur og virðast hinir gripirnir benda til að hjer hafi kvenmaður en ekki karlmaður heygður verið. Ker eða pottur úr járni, steini og bronzi voru allopt lagðir í haug með mönnum, bæði konum og körlum. 2) Járnpottarnir voru samsettir af mörgum plötum. Vanalega með höldu, stundum með skapti, eins og enn tíðkast. - Ekki verður sjeð að verið hafi skapt eða halda á þessum potti; má vel hafa verið þótt þess sjáist nú ekki merki. 1) Falk, Waffenkunde, 155-73. 2) Sjá t.d. Schetelig Vestl. gr. fra jernald., 176-77; Rygh, N.Olds. 725-32 (sbr. oplysn. s. 37).
Main information
Dating
800 - 1000
Material
Object-related numbers
Museumnumber a: 1774
"Museumnumber b": 1880-6-1
Dimensions
18 x 11 cm
Lengd: 18 Breidd: 11 cm
Place
Staður: Kornsá, 541-Blönduósi, Húnabyggð
Exhibition text
Brot úr járnkatli, potti, sem hnoðaður hefur verið saman úr mörgum plötum. Úr kumli konu á Kornsá í Vatnsdal, óvenjulega ríkulegu, frá 10. öld. 1774 Brot úr járnpotti, úr kumli konu frá 10. öld. Úr Vatnsdal á Norðurlandi. 1774 Spjaldtexti: Brotinn járnketill úr kumli konu á Kornsá í Vatns- dal. A broken iron pot from a woman’s grave.
Record type
Collection
Undirskrá: Fundaskrá_Munir
Undirskrá: Fundaskrá
Keywords
Keyword: Pottbrot, óþ. hlutv.
References
Hallgerður Gísladóttir: "Af mörgu skal mat hafa. Eldhús, matföng og munaðarvörur." Hlutavelta tímans. Menningararfur á Þjóðminjasafni. Rvk. 2004, eldhúsáhöld bls. 97-9. Kristín Huld Sigurðardóttir: "Haugfé. Gripir úr heiðnum gröfum." Hlutavelta tímans. Menningararfur á Þjóðminjasafni. Rvk. 2004, eldunaráhöld bls. 72. Kristján Eldjárn. Kuml og haugfé. Reykjavík 2000, bls. 125-127, 402-404. Sigurður Vigfússon. "Kornsár-fundurinn". Árbók hins íslenska fornleifafélags 1880 - 1881. Reykjavík 1881, bls. 57. Rygh, Oluf: Norske Oldsager. Kristiania 1885, nr. 725-32, bls. 37. Shetelig, Haakon: Vestlandske graver fra jernalderen. Bergens Museums Skrifter. Ny række, Bd. II, 1. 1912, bls. 176-77.
Place of origin
65°24'1.1"N 20°16'43.6"W