Hringla, af reiðtygjum

1300 - 1500

In preservation at

Hringla úr járni, þannig að efst er hetta með gagnskornu verki, neðst á henni kringlóttur hólkur, þverm. 3,6 cm., í honum 5 göt, sem smáspaðar ganga í: vantar nú 2 þeirra: þeir leika lausir og valda hljóði er þetta er hrist. Niður frá hólknum eru apturbeygjur 5 með bili á milli, allar samfastar í miðju eða neðst og myndast þannig nær hnöttóttur haus. Á honum miðjum og niður frá honum er járnteinn, ferstrendur að mestu leyti og 1 cm. að þverm., en neðst er hann mjög mjór 3-5 mm. að þverm. Alls er lengdin 14,5 cm. - Sbr. nr. 1802 og 2044 (líkust), nr. 5115, með ró á neðri enda teinsins, og svo mun og hafa verið á þessu (nr. 1106): ennfr. nr. 2938, sem er stærra. Auk þessara heillegu hluta hafa fundist nokkrar hettur og kragar, sem vantar á þetta nr. (1106): hafa farið af, og hefur í hinum eldri skýrslum verið getið um þessi: nr. 229,437,947-49 og 1044. Síðan hafa komið tvær líkar hettur af tini,nr. 1807 og nr. 2627, og af járni þessi nr: 3043,3256-58, 3479, 3592-93 og 5984. Öll þessi nr. virðast hafa tilheyrt samskonar áhaldi. Þau hafa fundist hingað og þangað úti við, sem fjarri manna bygðum. Helzt virðist útlent smíði á þessu og virðist smíðið bera hin gotnesku stólseinkenni: munu hlutir þessir vera frá 14-15. öld. Ekki sjást þeir á helztu söfnum á Norðurlöndum: kunna að hafa komið hingað frá Englandi eða Þýzkalandi (Hamborg). Óvíst er til hvers þessi áhöld hafa verið, en mjer þykir líklegt að þau hafi verið á hyfrum (aktygjubogum), mjói endinn neðst staðið í gegnum hyfrið mitt og róin að neðan, teinninn staðið beint upp frá hyfrinu og spaðarnir eða laufin leikið laus og glamrað er ekið var. Á sumum norskum hyfrum eru einskonar smáhringlur úr járni, settar jafnframt til skrauts 1) -Aktygi kunna að hafa verið notuð hjer á landi fyrrum við sleða-akstur. -Fanst samsumars uppblasið í heiðarhól (brennuhól) fyrir vestan túnið á Keldum. 1) 1.d. í allmörgum í Norr. safninu í Stokkhólmi.