Mataraskur

1866

In preservation at

Úr aðfangabók: Mataraskur með venjulegri gerð, þverm. um bumbuna 16 cm., vídd að innan 13 cm., hæð 12,7 cm., dýpt 9 cm. Lokið útskorið og með ártalinu 1866: útskurðurinn er laglegur og askurinn að öllu leyti vel smíðaður: hann er eptir Stefán askasmið á Mallandi á Skaga(strönd). ( d. 27 12. 1868. Þ.M.) Stefán askasmiður var Jónsson, og dó 27 12 1868. Eftir hann eru einnig askarnir 12147 og 14456 og víðar eru þeir til eftir hann. Þ.M. Á minjaslóð: Þarna er talað um að askar skornir af Stefáni Jónssyni séu svo áþekkir að hægt sé að nota svipaða lýsingu fyrir þá. Sú lýsing fylgir hér á eftir: Askarnir eru af venjulegri stærð og með venjulegu lagi, en útskurðurinn á lokinu er mjög sérstæður. Á miðju loki er sléttur flötur, sem á er skorin sexblaðarós, og innan í henni er eins konar stjarna. Umhverfis eru hringar með fleygskurði, ýmis örfínir hringar, sem minna á krákustíg, eða allgrófir hringar, líkastir tannhjóli, og er þess konar hringur úti við lokbrún. Upp af totu og hlýrum ganga ferhyrndir, upphækkaðir fletir með fleygskurði og lítils háttar skipaskurði, og er eins og skurðurinn á lokinu sjálfu hverfi undir þá. Frammi við totuna er ártal, en á hlýrum skakkskornir ferhyrningar, samsíðungar, en stundum þó aðeins fleygskurðarbekkir. Til hliðar á lokinu eru blóm, líkust klofnum túlípanablómum („klukkublóm“), og er þetta sameiginlegt einkenni á öskum þeim, sem telja má eftir Stefán. Þau slíta í sundur bekkina eða kransana á lokinu. Ofan á uppistöðunni eru yfirleitt þrír skákrossar, en annars er enginn útskurður á askinum sjálfum. (Sett inn af Sigrúnu Blöndal, 5.1.2011)