Ljár

1000 - 1200

In preservation at

Grasljár forn, jarð fundinn og mjög ryðbrunninn en heldur þó hinu upphaflegu lagi, sem er frábrugðið því er var á þeim íslenzku ljáum er tíðkuðust áður en nýja gerðin tókst upp. Þjóbugurinn er ekki snarbeygður , heldur sem í hálfhring svo að ljárinn fer ákaflega rjett úr, og ekkert er hann lagður, liggur því mjög fjærri. Þvert út úr endanum á þjóinu gengur broddur, sem er 3/4 þuml. (2,3 cm.) á hæð: það er kallað spjör (kvenk. orð):gekk það inn í orfið og hjet það (0. holan eða gatið á orfinu) spjarargat, svo þjóið ekki skyldi færast upp nje niður: var síðan vafið með ól og rekinn hjá orffleygur með naglahaus á enda og er slíkur til hjer á safninu (nr. 1574, 4956, og 5982). Ljárinn er mjög boginn í eggina, með breiðri smiðreim, en þunnar fram til eggjar, en bakkinn þykkur. Ljárinn er um 17 þuml. (43 cm) frá þjóbug og nær 1 3/4 þuml. (4,2 cm.) ofan, en lítt mjórri fram (3,7 cm. Annar ljár er hjer á safninu áður en minni og smiðreimslaus (nr.2123): sbr. ennfr. nr. 4157 og einkum nr. 5116. L. er alls 56 cm bakkamegin, en eggjamegin 50 og er eggin sjálf 41. Þjóið er 2,3 að br. næst egginni en 2,7 efst. Þ. 0,7 cm. á bakkanum. Eggin er svo mikið í boga, að hún er um miðju 2,5 cm. frá beinni línu milli odda og apturenda. Sbr.nr.388 í O.Rygh, Norske Oldsaker: er sá ljár öllu lengri en þessi, virtist smiðreimarlaus og mun vera frá 8. öld. Þessi gæti vel verið frá landnámsöld, og líklegast ekki yngri en frá 10. eða 11. öld. Ljár þessi fannst á Akri, kirkjuhjáleigu frá Skinnastöðum í sept. 1886 í vellgróinni jörðu, 2 fet undir grasrót: þetta var utantúns, en á milli 2 gamalla túngirðinga: þar var verið að byggja fjárhús. Faðir mannsins, sem fann ljáinn, var og er verkinu: vildi hann svo sem vita hvernig járnið væri í ljánum, af því hann var baslhagur, mölvaði því í hann 3 skörð, í eggina, en varð einskis vísari, því járnið var orðið ummmyndað af ryði og elli. Það er auðsætt, að ekki hefir verið slegið með þessum ljáum í jörð sem vanalega gerist nú hjer, harðvelli, eða þar sem snöggt er,þar ljárinn bæði liggur svo fjærri og fer rjett úr, sem áður sagt: en einhugi hefir mátt slá með þeim þar sem mjög var hátt gras og rótin gljúp, t.d. á plægðri jörð eða starengi, í tjörnum eða forum, og það þó ekki með langorfum eins og vjer höfum nú , heldur stuttum orfum, með 2 hælum, þeim efri í endanum, sem maður stendur við hálfboginn, sem enn tiðkast ytra, t.d. í Svíþjóð (S.V.).

Main information

Donor: Þorleifur Jónsson

Dating

1000 - 1200

Material

Ólífræn efni, Málmur, Járn

Object-related numbers

Museumnumber a: 3095 "Museumnumber b": 1888-102

Dimensions

47.6 x 2.1 x 4.9 cm Lengd: 47.6 Breidd: 2.1 Hæð: 4.9 cm

Place

Staður: Akur, 671-Kópaskeri, Norðurþing

Record type

Artifact

Collection

Undirskrá: Fundaskrá Undirskrá: Fundaskrá_Lausafundir

Keywords

Keyword: Ljár