Tóbaksbaukur

1700 - 1800

In preservation at

Tóbaksbaukur úr rostungstönn, rendur, 7,5 sm. á hæð, er lokið er á, 4,4 sm. að þvermáli um bumbuna; lokið er hátt og uppmjótt og dálítill húnn eða hnúður efst og gengur ofan í sjálfan baukinn, en bryggja sú, sem á því er, tekur út á barma bauksins, sem víðkar niður bæði að utan og innan, þar til er eptir er nær fjórðungur lengdar hans, þá fer hann að dragast að sér og endar á sléttum fæti, svo að hann getur vel staðið á borði. Á lokinu er gat og annað neðar í bauknum sjálfum með ryðguðu járni í; þar í höfðu áður verið kengir og festi í milli, að lokið skyldi eigi týnast, svo sem títt er á vönduðum baukum eða pontum nú á tímum. Utan um barma bauksins hafði áður verið hólkur, sem negldur var með 3 nöglum. Vestan úr Breiðafirði. Þessi baukur er með allri annarri gerð, en þeir baukar, er nú tíðkast, og hefir trauðla orðið borinn á sér, því að til þess er lokið of laust í, heldur hefir hann verið látinn standa á borði eða í skáp. En þetta mun vera hin elzta gerð á tóbaksbaukum og af henni mun nafnið baukur í annars konar tóbaksílátum komið. Í kvæði einu frá 17. öld, sem ýmist er eignað síra Hallgr. Péturssyni eða síra Stefáni Ólafssyni (Kvæði. Kh. 1885 - 86, I, 330 - 34) eru nefndir ,,birkibaukar rendir" og sýnir það, að þetta lag á tóbaksbaukum hefir þá verið altítt. Annars höfðu menn á fyrri tímum miklar mætur á baukum sínum og ortu um þá gælur, sem enn eru til; eitt þessara kvæða er eptir síra Hallgr. Pétursson (Sálmar og kvæði. Rv. 1887-90, I, 410-12) og byrjar svo: Minn er baukur mæta þing o.s. frv.

Main information

Donor: Anna Louise Ásmundsdóttir

Dating

1700 - 1800

Material

Lífræn efni, Dýraríki, Bein

Object-related numbers

Museumnumber a: 3902 "Museumnumber b": 1893-112

Dimensions

7.5 x 0 x 0 cm Lengd: 7.5 Breidd: 0 Hæð: 0 cm

Exhibition text

Tóbaksbaukur, tannbaukur, renndur úr rostungstönn. Hefur verið til að geyma í tóbak heima fyrir en ekki til að bera á sér. Líklegast frá 18. öld, kominn vestan úr Breiðafirði. 3902 Tóbaksbaukur renndur úr rostungstönn, frá 18. öld. Spjaldtexti: Tóbaksbaukar úr tönn og tré. Snuff boxes made of wood and whale tooth.

Record type

Artifact

Collection

Undirskrá: Munasafn

Keywords

Keyword: Tóbaksbaukur