Order a photo Terms of Use

Kanna, sem borðbúnaður og drykkjarílát

1784

In preservation at

National Museum of Iceland

Tinkanna með loki. Þjóðminjasafn Íslands tók við nokkrum gripum úr eigu Briem ættarinnar til varðveislu í safneign sína árið 2024. Gripirnir voru allir um tíma í eigu föður gefanda, Gunnlaugs E. Briem (f. 1922, d. 2014). Allir munirnir í gjöfinni eru skráðir undir númerinu Þjms. 2024-1. Með sumum gripunum fylgdi ítarleg lýsing og saga þeirra sem Gunnlaugur hafði skráð. Með tinkönnunni fylgdu tvær lýsingar frá Gunnlaugi (önnur var skrifuð á blað sem var ofan í könnunni) sem sjá má hér að neðan. Lýsingar Gunnlaugs E. Briem: Um hana er hið sama að segja og tinfatið [Þjms. 2024-1-2], að hún er frá Svaðastöðum og hefur runnið þaðan að Hofstöðum til Unu ömmu minnar, en þaðan til móður minnar. Ártalið 1784 er í stimpli á tinkönnunni svo og Chr. 5., en hann var Danakonungur frá 1646-1699. Christján VII var hins vegar Danakonungur frá 1749-1808. Hvernig á þessu stendur veit ég ekki, nema kannan sé steypt í stíl frá tímum Chr. 5. Handfang og lok voru á könnunni, og hafa þau brotnað af, en hvenær það gerðist veit ég ekki. Kannan var eins og hún er núna, er ég man fyrst eftir mér. Hún var lengst af geymd upp á háalofti heima á Sauðárkróki. Lýsing Gunnlaugs E. Briem sem var á blaði ofan í könnunni: Tinkanna að talið er frá Svaðastöðum í Skagafirði Hæð könnunnar er 16 cm og þvermál á loki 7,5 cm. Á hlið hennar að ofan og neðan eru rákir, tvær breiðar og tvær mjórri á hvorum stað. Efst á hliðinni eru þrír stimplar. C5 og kóróna yfir, þrír turnar merki Kaupmannahafnar við hliðiná, og fyrir neðan þá fyrir miðju stimpill með ártalinu 1784. Kannan kom til Sauðárkróks frá Hofstöðum í Skagafirði með Unu Jóhannesdóttur móður Kristínar Briem um 1930 og vantaði þá á hana lok og handfang. Eins tinkanna er á Þjóðminjasafni og var með leyfi þjóðminjavarðar tekin mynd af henni. Kannan var síðan send til Svíþjóðar til Stellu Möller í Ingelstad í nánd við Växjö um 1970 og fékk hún sænskan mann til að smíða á hana lokið og handfangið eftir myndunum. Kannan var í eigu Kristínar og Kristins P. Briem, er var kaupmaður á Sauðárkróki búsett að Aðalgötu 20 til um 1950. Var hún geymd í skáp á efstalofti með ýmsu dóti. Ekki er vitað hvar hún var áður en hún komst í eigu Unu en sennilega er hún komin frá Svaðastöðum, eins og fleiri góðir gripir. Í seinni lýsingu Gunnlaugs minnist hann á tinkönnu í safneign Þjóðminjasafns Íslands sem notuð var sem fyrirmynd þegar gerð voru nýtt lok og handfang á könnuna í Svíðþjóð. Að öllum líkindum hefur hann verið að tala um könnu með safnnúmerið: Þjms. 8220 en þær eru nánast alveg eins í útliti. Gunnlaugur furðar sig einnig á því að á einum stimplinum er ártalið 1784 og í öðrum stimpli merki Kristjáns V. Danakonungs. Skýringin á þessu er líklega sú að C með tölustafinn 5 og kórónu yfir, er danskt löggildingarmerki. Það getur því verið að ártalið 1784 sé ártalið sem kannan er búin til á en við vitum að handfangið og lokið eru yngri frá því um 1970.