Main information
Gender / Year of Submittee
Kona (1963)
Dating
Day sent: 04.12.2020
Object-related numbers
"Museumnumber b": 2020-3-123
Place
Núverandi sveitarfélag: Reykjavíkurborg, Reykjavíkurborg
Questions / Answers
Gerði fjölskylda þín laufabrauð á æskuárum þínum? Ef svo er, hverjir á heimilinu tóku þátt? Komu aðrir að laufabrauðsgerðinni en heimilisfólkið? Hverjir, ef svo er?
Já, mamma og við 3 systur. Eiginkona frænda míns og 3 synir hennar tóku einnig þátt.
Fór laufabrauðsgerð sem þú tókst þátt í eingöngu fram á heimili þínu eða á fleiri stöðum? Hvaða stöðum?
Einungis heima hjá mér.
Hvar og hvernig kynntust foreldrar þínir þessari hefð? Nefndu einnig sveitarfélag og hvort það var í þéttbýli eða til sveita.
Á sínu heimili, mamma í Svarfaðardal og pabbi á Akureyri.
Var laufabrauðið sem þú þekktir í æsku svipað því sem kallað er laufabrauð í dag? Ef ekki, gætir þú lýst brauðinu sem kallað var laufabrauð í þínu ungdæmi?
Já.
Býrð þú til laufabrauð í dag? Gerir þú það með fleiri en einum hópi, ef svo er? Hvaða hópum?
Já með systir minni og vinkonu hennar.
Kemur þú að gerð laufabrauðs á hverju ári eða hefur þú hugsanlega tekið pásu um lengri eða skemmri tíma? Hvers vegna?
Á hverju ári, fastur liður. Gott að narta í og að borða með matnum.
Er sérstakur dagur og tími tekinn frá fyrir laufabrauðið? Hvernig er hann valinn? Er gert laufabrauð á öðrum tímum árs en fyrir jólin? Ef svo er, hvenær og við hvaða tækifæri?
Einungis fyrir jól og tekin frá laugard eða sunnud í byrjun des þegar við erum lausar.
Hvaða hugmyndir hefur þú um útbreiðslu laufabrauðs í dag? Finnst þér að hún hafi farið vaxandi eða minnkandi á síðustu 20-30 árum eða stendur hún kannski í stað?
Ekki hugmynd.
Hvaða áhrif hefur COVID-19 á laufabrauðsgerð þína? Koma vídeó-símtöl á netinu, eins og t.d. á Facebook, hugsanlega við sögu? Getur þú sagt frá þessu, ef svo er?
Við vorum færri núna, bara við systur.
Eru einhverjir sem halda utan um daginn eða sjá til þess að nóg sé af öllum áhöldum og öðru sem til þarf? Hverjir, ef svo er?
Nei.
Búið þið til deig sjálf eða kaupið þið það tilbúið og fletjið út? Kaupið þið útflattar kökur?
Kaupum útflattar kökur.
Hverjir búa til deigið? Þekkist kynja- eða verkaskipting við að hnoða og fletja deigið? Segðu frá því, ef svo er.
Bakarí, helst að norðan.
Hvaða áhöld og annan útbúnað notar þú við laufabrauðsskurðinn? Segðu frá því og hvaða hlutverki þau gegna.
Skurðarbretti og góðan oddmjóan hníf og laufabrauðsjárn. Erum einnig með tréhlemm sem við skellum ofaná brauðið þegar búið er að þerra það nýsteikt til að fletja það út.
Eiga eldri áhöldin sér sögu? Hafa einhver þeirra t.d. erfst á milli kynslóða? Hvaða áhöld, ef svo er? Hver átti þau fyrst?
Nei, keyptum okkar eigið laufabrauðsjárn.
Hvað ræður því helst hvað þú skerð út? Skipta hefðir máli í þessu sambandi eða hvaðan færð þú hugmyndirnar? Vilt þú nostra við útskurðinn, gera flókin mynstur eða vera fljótur vegna þess að það eru margar kökur sem þarf að skera út?
Frekar fljót, gerum mikið það sama erum ekki mikið að handskera.
Er eitthvað sem þér finnst skemmtilegra eða leiðinlegra að skera út en annað? Hvað, ef svo er? Eða er þetta kannski alveg hlutlaust?
Ef kökurnar eru þurrar og erfiðar er það leiðinlegra, nei.
Hvað skera aðrir út í þínum hópi? Er það á einhvern hátt frábrugðið því sem þú gerir?
Nei.
Hver kenndi þér að skera út? Hefur þú kennt einhverjum útskurð? Hverjum?
Mamma, hugsa ég. Nei hef ekki kennt öðrum.
Hverjir sjá um að skera út? Geta allir tekið þátt, börn líka?
Við tókum öll þátt þegar ég var barn en dóttir mín hefur ekki haft áhuga.
Hvaða áhöld og annað sem til þarf er notað við steikinguna? Segðu frá þeim og hvaða hlutverki þau gegna.
Djúpur pottur, palmín, eldhúsbréf til að þerra og tréhlemmur til að slétta þær nýsteiktar.
Hafa orðið einhverjar breytingar á því hvaða útbúnaður er notaður? Hvaða breytingar, ef svo er?
Nei, ekki sem ég man , nema nú koma þær með smjörpappír á milli. Áður voru lök notuð.
Upp úr hverju er brauðið steikt og hve lengi? Hvað eru búnar til margar kökur? Er afskurðurinn steiktur?
Palmín 20-30 kökur á heimili. Keyptar svo enginn afskurður í dag en her áður voru þær um 100 og afskurðurinn steiktur og bar mikið uppáhald.
Er laufabrauðið pressað eftir að búið er að steikja það? Með hverju er pressað? Ef að það er ekki pressað, hvað er gert við brauðið þegar það kemur upp úr pottinum?
Búin að svara.
Segðu frá því hvernig brauðinu er pakkað inn og gengið frá því til geymslu.
Ekki pakkað inn í makintosh bauk.
Eftir hvaða reglum er laufabrauðinu skipt á milli fólks? Hvað fá menn venjulega margar kökur í sinn hlut?
Hver kaupir fyrir sig.
Hvað tekur vinnan við laufabrauðið langan tíma, frá upphafi til enda?
Ca 2-3 tíma.
Hverjir sjá um að steikja og ganga frá kökunum? Er kynja- eða verkaskipting við þetta? Getur þú sagt frá því?
Við hjálpumst að, karlarnir hafa ekki verið með hvorki þá né nú.
Laufabrauð er mest borðað um jólin, eins og allir þekkja, en hvenær er byrjað að smakka á því?
Eftir steikingu.
Með hverju þykir þér best að borða laufabrauð?
Eintómt eða með hangikjöti.
Borðar þú, eða fólk sem þú þekkir, laufabrauð með einhverju sem talist gæti óhefðbundið meðlæti? Ef svo er, hvað er hér helst um að ræða?
Bara hefðbundið hamborgahrygg eða hangikjöti. Oft eintómt þegar maður les nýjar jólabækur.
Hvernig kökur þykja ykkur bestar? Nefnið hráefni o.fl.
Áður hveitikökur með kúmeni, nú heilhveitikökur með kúmeni.
Hvað endist þinn laufabrauðsskammtur lengi? Hvað er gert við afganginn frá jólunum?
Klárast ekki alltaf, finnst stundum afg frá síðustu jólum, aðallega þegar ég gerði 40 kökur.
Hvenær og hvernig er afskurðarins neytt? Hvaða heiti þekkir þú á honum?
Var bara kallaður afskurður og var borðaður strax með sykri.
Kaupir þú tilbúið laufabrauð í búðum eða bakaríum? Frá hvaða aðila er besta brauðið að þínu mati?
Bakaríum, núna best frá Axelsbakaríi á Akureyri. Áður keypt á Dalvík og einnig Hveragerði og var einnig gott í Lindarbakaríi Kópavogi en þar var dalvískur bakari.
Hver er tilgangur þess að búa til laufabrauð, annar en hinn praktíski svo að segja? Hvaða þýðingu hefur þessi hefð fyrir þig?
Skemmtileg hefð og nauðsynlegt með nýjum jólabókum.
Getur þú sagt frá laufabrauðsgerð? Þetta geta verið minningabrot, þín upplifun, hvort og með hvaða hætti hefðin hefur breyst, hvað er jákvætt, hvað er neikvætt eða annað sem kemur upp í hugann.
Áður var mamma og Jóna eigink frænda að hnoða og fletja út og við vorum mjög mörg í laufabrauðsgerðinni. Núna bara tvær eða þrjár og ekkert flatt út þetta tók heilan dag hér áður fyrr.
Já, mamma og við 3 systur. Eiginkona frænda míns og 3 synir hennar tóku einnig þátt.
Fór laufabrauðsgerð sem þú tókst þátt í eingöngu fram á heimili þínu eða á fleiri stöðum? Hvaða stöðum?
Einungis heima hjá mér.
Hvar og hvernig kynntust foreldrar þínir þessari hefð? Nefndu einnig sveitarfélag og hvort það var í þéttbýli eða til sveita.
Á sínu heimili, mamma í Svarfaðardal og pabbi á Akureyri.
Var laufabrauðið sem þú þekktir í æsku svipað því sem kallað er laufabrauð í dag? Ef ekki, gætir þú lýst brauðinu sem kallað var laufabrauð í þínu ungdæmi?
Já.
Býrð þú til laufabrauð í dag? Gerir þú það með fleiri en einum hópi, ef svo er? Hvaða hópum?
Já með systir minni og vinkonu hennar.
Kemur þú að gerð laufabrauðs á hverju ári eða hefur þú hugsanlega tekið pásu um lengri eða skemmri tíma? Hvers vegna?
Á hverju ári, fastur liður. Gott að narta í og að borða með matnum.
Er sérstakur dagur og tími tekinn frá fyrir laufabrauðið? Hvernig er hann valinn? Er gert laufabrauð á öðrum tímum árs en fyrir jólin? Ef svo er, hvenær og við hvaða tækifæri?
Einungis fyrir jól og tekin frá laugard eða sunnud í byrjun des þegar við erum lausar.
Hvaða hugmyndir hefur þú um útbreiðslu laufabrauðs í dag? Finnst þér að hún hafi farið vaxandi eða minnkandi á síðustu 20-30 árum eða stendur hún kannski í stað?
Ekki hugmynd.
Hvaða áhrif hefur COVID-19 á laufabrauðsgerð þína? Koma vídeó-símtöl á netinu, eins og t.d. á Facebook, hugsanlega við sögu? Getur þú sagt frá þessu, ef svo er?
Við vorum færri núna, bara við systur.
Eru einhverjir sem halda utan um daginn eða sjá til þess að nóg sé af öllum áhöldum og öðru sem til þarf? Hverjir, ef svo er?
Nei.
Búið þið til deig sjálf eða kaupið þið það tilbúið og fletjið út? Kaupið þið útflattar kökur?
Kaupum útflattar kökur.
Hverjir búa til deigið? Þekkist kynja- eða verkaskipting við að hnoða og fletja deigið? Segðu frá því, ef svo er.
Bakarí, helst að norðan.
Hvaða áhöld og annan útbúnað notar þú við laufabrauðsskurðinn? Segðu frá því og hvaða hlutverki þau gegna.
Skurðarbretti og góðan oddmjóan hníf og laufabrauðsjárn. Erum einnig með tréhlemm sem við skellum ofaná brauðið þegar búið er að þerra það nýsteikt til að fletja það út.
Eiga eldri áhöldin sér sögu? Hafa einhver þeirra t.d. erfst á milli kynslóða? Hvaða áhöld, ef svo er? Hver átti þau fyrst?
Nei, keyptum okkar eigið laufabrauðsjárn.
Hvað ræður því helst hvað þú skerð út? Skipta hefðir máli í þessu sambandi eða hvaðan færð þú hugmyndirnar? Vilt þú nostra við útskurðinn, gera flókin mynstur eða vera fljótur vegna þess að það eru margar kökur sem þarf að skera út?
Frekar fljót, gerum mikið það sama erum ekki mikið að handskera.
Er eitthvað sem þér finnst skemmtilegra eða leiðinlegra að skera út en annað? Hvað, ef svo er? Eða er þetta kannski alveg hlutlaust?
Ef kökurnar eru þurrar og erfiðar er það leiðinlegra, nei.
Hvað skera aðrir út í þínum hópi? Er það á einhvern hátt frábrugðið því sem þú gerir?
Nei.
Hver kenndi þér að skera út? Hefur þú kennt einhverjum útskurð? Hverjum?
Mamma, hugsa ég. Nei hef ekki kennt öðrum.
Hverjir sjá um að skera út? Geta allir tekið þátt, börn líka?
Við tókum öll þátt þegar ég var barn en dóttir mín hefur ekki haft áhuga.
Hvaða áhöld og annað sem til þarf er notað við steikinguna? Segðu frá þeim og hvaða hlutverki þau gegna.
Djúpur pottur, palmín, eldhúsbréf til að þerra og tréhlemmur til að slétta þær nýsteiktar.
Hafa orðið einhverjar breytingar á því hvaða útbúnaður er notaður? Hvaða breytingar, ef svo er?
Nei, ekki sem ég man , nema nú koma þær með smjörpappír á milli. Áður voru lök notuð.
Upp úr hverju er brauðið steikt og hve lengi? Hvað eru búnar til margar kökur? Er afskurðurinn steiktur?
Palmín 20-30 kökur á heimili. Keyptar svo enginn afskurður í dag en her áður voru þær um 100 og afskurðurinn steiktur og bar mikið uppáhald.
Er laufabrauðið pressað eftir að búið er að steikja það? Með hverju er pressað? Ef að það er ekki pressað, hvað er gert við brauðið þegar það kemur upp úr pottinum?
Búin að svara.
Segðu frá því hvernig brauðinu er pakkað inn og gengið frá því til geymslu.
Ekki pakkað inn í makintosh bauk.
Eftir hvaða reglum er laufabrauðinu skipt á milli fólks? Hvað fá menn venjulega margar kökur í sinn hlut?
Hver kaupir fyrir sig.
Hvað tekur vinnan við laufabrauðið langan tíma, frá upphafi til enda?
Ca 2-3 tíma.
Hverjir sjá um að steikja og ganga frá kökunum? Er kynja- eða verkaskipting við þetta? Getur þú sagt frá því?
Við hjálpumst að, karlarnir hafa ekki verið með hvorki þá né nú.
Laufabrauð er mest borðað um jólin, eins og allir þekkja, en hvenær er byrjað að smakka á því?
Eftir steikingu.
Með hverju þykir þér best að borða laufabrauð?
Eintómt eða með hangikjöti.
Borðar þú, eða fólk sem þú þekkir, laufabrauð með einhverju sem talist gæti óhefðbundið meðlæti? Ef svo er, hvað er hér helst um að ræða?
Bara hefðbundið hamborgahrygg eða hangikjöti. Oft eintómt þegar maður les nýjar jólabækur.
Hvernig kökur þykja ykkur bestar? Nefnið hráefni o.fl.
Áður hveitikökur með kúmeni, nú heilhveitikökur með kúmeni.
Hvað endist þinn laufabrauðsskammtur lengi? Hvað er gert við afganginn frá jólunum?
Klárast ekki alltaf, finnst stundum afg frá síðustu jólum, aðallega þegar ég gerði 40 kökur.
Hvenær og hvernig er afskurðarins neytt? Hvaða heiti þekkir þú á honum?
Var bara kallaður afskurður og var borðaður strax með sykri.
Kaupir þú tilbúið laufabrauð í búðum eða bakaríum? Frá hvaða aðila er besta brauðið að þínu mati?
Bakaríum, núna best frá Axelsbakaríi á Akureyri. Áður keypt á Dalvík og einnig Hveragerði og var einnig gott í Lindarbakaríi Kópavogi en þar var dalvískur bakari.
Hver er tilgangur þess að búa til laufabrauð, annar en hinn praktíski svo að segja? Hvaða þýðingu hefur þessi hefð fyrir þig?
Skemmtileg hefð og nauðsynlegt með nýjum jólabókum.
Getur þú sagt frá laufabrauðsgerð? Þetta geta verið minningabrot, þín upplifun, hvort og með hvaða hætti hefðin hefur breyst, hvað er jákvætt, hvað er neikvætt eða annað sem kemur upp í hugann.
Áður var mamma og Jóna eigink frænda að hnoða og fletja út og við vorum mjög mörg í laufabrauðsgerðinni. Núna bara tvær eða þrjár og ekkert flatt út þetta tók heilan dag hér áður fyrr.
Questionnaire
Record type
Keywords