Main information
Gender / Year of Submittee
Kona (1955)
Dating
Day sent: 04.12.2020
Object-related numbers
"Museumnumber b": 2020-3-104
Place
Núverandi sveitarfélag: Seltjarnarneskaupstaður, Seltjarnarneskaupstaður
Questions / Answers
Gerði fjölskylda þín laufabrauð á æskuárum þínum? Ef svo er, hverjir á heimilinu tóku þátt? Komu aðrir að laufabrauðsgerðinni en heimilisfólkið? Hverjir, ef svo er?
Nei það var aldrei gert.
Fór laufabrauðsgerð sem þú tókst þátt í eingöngu fram á heimili þínu eða á fleiri stöðum? Hvaða stöðum?
Þegar ég var orðin fullorðin og farin að búa var okkur boðið að taka þátt í laufabrauðsgerð á neðri hæðinni hjá vinafólki okkar.
Hvar og hvernig kynntust foreldrar þínir þessari hefð? Nefndu einnig sveitarfélag og hvort það var í þéttbýli eða til sveita.
Laufabrauð var ekki gert á þeirra heimilum þau voru bæði ættuð úr Reykjavík þó svo að þau hafi verið alin upp á Ísafirði og á Borgarfirði eystra.
Var laufabrauðið sem þú þekktir í æsku svipað því sem kallað er laufabrauð í dag? Ef ekki, gætir þú lýst brauðinu sem kallað var laufabrauð í þínu ungdæmi?
það var ekkert laufabrauð í minni æsku.
Ef að þú komst ekki að gerð laufabrauðs í æsku en tókst þátt í henni seinna á ævinni, hvaðan og hvenær kom hún inn í líf þitt?
þegar ég var 27 ára hjá vinkonu minni á neðri hæðinni.
Býrð þú til laufabrauð í dag? Gerir þú það með fleiri en einum hópi, ef svo er? Hvaða hópum?
Nei ég geri það ekki, en ég kaupi alltaf einn pakka til að halda í hefðina.
Hvaða hugmyndir hefur þú um útbreiðslu laufabrauðs í dag? Finnst þér að hún hafi farið vaxandi eða minnkandi á síðustu 20-30 árum eða stendur hún kannski í stað?
Veit ekki.
Hvaða áhrif hefur COVID-19 á laufabrauðsgerð þína? Koma vídeó-símtöl á netinu, eins og t.d. á Facebook, hugsanlega við sögu? Getur þú sagt frá þessu, ef svo er?
Sé á Facebook að sumar vinkvenna minna gera laufabrauð.
Hvaða áhöld og annan útbúnað notar þú við laufabrauðsskurðinn? Segðu frá því og hvaða hlutverki þau gegna.
Við notuðum laufabrauðsjárn, kleinujárn og litla hnífa.
Eiga eldri áhöldin sér sögu? Hafa einhver þeirra t.d. erfst á milli kynslóða? Hvaða áhöld, ef svo er? Hver átti þau fyrst?
Kleinujárnið smíðaði faðir minn.
Hvaða munstur skerð þú helst út? Ber útskurðurinn eða munstrin sem þú notar einhver heiti? Hvaða heiti? Er eitthvað sem þér finnst að eigi ekki að skera út í laufabrauð? Hvað og hvers vegna, ef svo er?
Við létum bara listfengið ráða.
Hvað ræður því helst hvað þú skerð út? Skipta hefðir máli í þessu sambandi eða hvaðan færð þú hugmyndirnar? Vilt þú nostra við útskurðinn, gera flókin mynstur eða vera fljótur vegna þess að það eru margar kökur sem þarf að skera út?
Við vönduðum okkur við skurðinn.
Hver kenndi þér að skera út? Hefur þú kennt einhverjum útskurð? Hverjum?
Vinkona mín kenndi mér.
Hverjir sjá um að skera út? Geta allir tekið þátt, börn líka?
Allir skáru út börn og fullorðnir.
Upp úr hverju er brauðið steikt og hve lengi? Hvað eru búnar til margar kökur? Er afskurðurinn steiktur?
Mér er minnistætt að vinkona mín pantaði nautafitu að norðan til að steika uppúr. Svo steiktum við afskurðinn og borðuðum með hangikjöti sem við suðum á meðan steikt var. Algjör fjölskylduveisla.
Er laufabrauðið pressað eftir að búið er að steikja það? Með hverju er pressað? Ef að það er ekki pressað, hvað er gert við brauðið þegar það kemur upp úr pottinum?
það var pressað með pottlokum.
Segðu frá því hvernig brauðinu er pakkað inn og gengið frá því til geymslu.
Settum það í kökudunka.
Eftir hvaða reglum er laufabrauðinu skipt á milli fólks? Hvað fá menn venjulega margar kökur í sinn hlut?
Það var skipt jafnt.
Hvað tekur vinnan við laufabrauðið langan tíma, frá upphafi til enda?
Þetta tók frá hádegi og endaði svo í hangikjötsveislu um kvöldið.
Hverjir sjá um að steikja og ganga frá kökunum? Er kynja- eða verkaskipting við þetta? Getur þú sagt frá því?
Húsfrúin sá um að steikja.
Með hverju þykir þér best að borða laufabrauð?
Hangikjöti.
Hvenær og hvernig er afskurðarins neytt? Hvaða heiti þekkir þú á honum?
Við kölluðum þá parta.
Kaupir þú tilbúið laufabrauð í búðum eða bakaríum? Frá hvaða aðila er besta brauðið að þínu mati?
já ég kaupi þetta með kúmeninu.
Hver er tilgangur þess að búa til laufabrauð, annar en hinn praktíski svo að segja? Hvaða þýðingu hefur þessi hefð fyrir þig?
Hefðin.
Nei það var aldrei gert.
Fór laufabrauðsgerð sem þú tókst þátt í eingöngu fram á heimili þínu eða á fleiri stöðum? Hvaða stöðum?
Þegar ég var orðin fullorðin og farin að búa var okkur boðið að taka þátt í laufabrauðsgerð á neðri hæðinni hjá vinafólki okkar.
Hvar og hvernig kynntust foreldrar þínir þessari hefð? Nefndu einnig sveitarfélag og hvort það var í þéttbýli eða til sveita.
Laufabrauð var ekki gert á þeirra heimilum þau voru bæði ættuð úr Reykjavík þó svo að þau hafi verið alin upp á Ísafirði og á Borgarfirði eystra.
Var laufabrauðið sem þú þekktir í æsku svipað því sem kallað er laufabrauð í dag? Ef ekki, gætir þú lýst brauðinu sem kallað var laufabrauð í þínu ungdæmi?
það var ekkert laufabrauð í minni æsku.
Ef að þú komst ekki að gerð laufabrauðs í æsku en tókst þátt í henni seinna á ævinni, hvaðan og hvenær kom hún inn í líf þitt?
þegar ég var 27 ára hjá vinkonu minni á neðri hæðinni.
Býrð þú til laufabrauð í dag? Gerir þú það með fleiri en einum hópi, ef svo er? Hvaða hópum?
Nei ég geri það ekki, en ég kaupi alltaf einn pakka til að halda í hefðina.
Hvaða hugmyndir hefur þú um útbreiðslu laufabrauðs í dag? Finnst þér að hún hafi farið vaxandi eða minnkandi á síðustu 20-30 árum eða stendur hún kannski í stað?
Veit ekki.
Hvaða áhrif hefur COVID-19 á laufabrauðsgerð þína? Koma vídeó-símtöl á netinu, eins og t.d. á Facebook, hugsanlega við sögu? Getur þú sagt frá þessu, ef svo er?
Sé á Facebook að sumar vinkvenna minna gera laufabrauð.
Hvaða áhöld og annan útbúnað notar þú við laufabrauðsskurðinn? Segðu frá því og hvaða hlutverki þau gegna.
Við notuðum laufabrauðsjárn, kleinujárn og litla hnífa.
Eiga eldri áhöldin sér sögu? Hafa einhver þeirra t.d. erfst á milli kynslóða? Hvaða áhöld, ef svo er? Hver átti þau fyrst?
Kleinujárnið smíðaði faðir minn.
Hvaða munstur skerð þú helst út? Ber útskurðurinn eða munstrin sem þú notar einhver heiti? Hvaða heiti? Er eitthvað sem þér finnst að eigi ekki að skera út í laufabrauð? Hvað og hvers vegna, ef svo er?
Við létum bara listfengið ráða.
Hvað ræður því helst hvað þú skerð út? Skipta hefðir máli í þessu sambandi eða hvaðan færð þú hugmyndirnar? Vilt þú nostra við útskurðinn, gera flókin mynstur eða vera fljótur vegna þess að það eru margar kökur sem þarf að skera út?
Við vönduðum okkur við skurðinn.
Hver kenndi þér að skera út? Hefur þú kennt einhverjum útskurð? Hverjum?
Vinkona mín kenndi mér.
Hverjir sjá um að skera út? Geta allir tekið þátt, börn líka?
Allir skáru út börn og fullorðnir.
Upp úr hverju er brauðið steikt og hve lengi? Hvað eru búnar til margar kökur? Er afskurðurinn steiktur?
Mér er minnistætt að vinkona mín pantaði nautafitu að norðan til að steika uppúr. Svo steiktum við afskurðinn og borðuðum með hangikjöti sem við suðum á meðan steikt var. Algjör fjölskylduveisla.
Er laufabrauðið pressað eftir að búið er að steikja það? Með hverju er pressað? Ef að það er ekki pressað, hvað er gert við brauðið þegar það kemur upp úr pottinum?
það var pressað með pottlokum.
Segðu frá því hvernig brauðinu er pakkað inn og gengið frá því til geymslu.
Settum það í kökudunka.
Eftir hvaða reglum er laufabrauðinu skipt á milli fólks? Hvað fá menn venjulega margar kökur í sinn hlut?
Það var skipt jafnt.
Hvað tekur vinnan við laufabrauðið langan tíma, frá upphafi til enda?
Þetta tók frá hádegi og endaði svo í hangikjötsveislu um kvöldið.
Hverjir sjá um að steikja og ganga frá kökunum? Er kynja- eða verkaskipting við þetta? Getur þú sagt frá því?
Húsfrúin sá um að steikja.
Með hverju þykir þér best að borða laufabrauð?
Hangikjöti.
Hvenær og hvernig er afskurðarins neytt? Hvaða heiti þekkir þú á honum?
Við kölluðum þá parta.
Kaupir þú tilbúið laufabrauð í búðum eða bakaríum? Frá hvaða aðila er besta brauðið að þínu mati?
já ég kaupi þetta með kúmeninu.
Hver er tilgangur þess að búa til laufabrauð, annar en hinn praktíski svo að segja? Hvaða þýðingu hefur þessi hefð fyrir þig?
Hefðin.
Questionnaire
Record type
Keywords
