Main information
Gender / Year of Submittee
Kona (1951)
Dating
Day sent: 04.12.2020
Object-related numbers
"Museumnumber b": 2020-3-61
Place
Núverandi sveitarfélag: Reykjavíkurborg, Reykjavíkurborg
Questions / Answers
Gerði fjölskylda þín laufabrauð á æskuárum þínum? Ef svo er, hverjir á heimilinu tóku þátt? Komu aðrir að laufabrauðsgerðinni en heimilisfólkið? Hverjir, ef svo er?
Já það var gert laufabrauð á mínu heimili frá grunni, mamma mín ólst upp á Akureyri. Við vorum fjölskyldan, stundum komu vinkonur í heimsókn. Það var tekin dagurinn í þetta.
Fór laufabrauðsgerð sem þú tókst þátt í eingöngu fram á heimili þínu eða á fleiri stöðum? Hvaða stöðum?
Heimili foreldra minna, seinna mömmu minnar og svo á mínu heimili.
Hvar og hvernig kynntust foreldrar þínir þessari hefð? Nefndu einnig sveitarfélag og hvort það var í þéttbýli eða til sveita.
Mamma mín Erla Gunnarsdóttir ólst upp á Akureyri, fædd 1930.
Var laufabrauðið sem þú þekktir í æsku svipað því sem kallað er laufabrauð í dag? Ef ekki, gætir þú lýst brauðinu sem kallað var laufabrauð í þínu ungdæmi?
jú það er er ósköp svipað hugsa samt að kökurnar hafi verið stærri og svo bökuðum við fleiri kökur.
Býrð þú til laufabrauð í dag? Gerir þú það með fleiri en einum hópi, ef svo er? Hvaða hópum?
Ég geri laufabrauð í dag. kaupi tilbúið og sker sjálf. Ömmukökur og 2020 keypti ég tilbúnar kökur 40 stykki í hagabakarí Hraunbergi. Skar fyrri daginn og steikti þann næst. Komin með spanhellur og spenna hvernig gengi að steikja, gekk mjög vel.
Kemur þú að gerð laufabrauðs á hverju ári eða hefur þú hugsanlega tekið pásu um lengri eða skemmri tíma? Hvers vegna?
Ég er oftast ein það má engin vera að því að taka þátt í þessu. Frænka mín stundum með mér. Reyni oftast að gera skammt en ef það tekst ekki þá er það í góðu lagi.
Er sérstakur dagur og tími tekinn frá fyrir laufabrauðið? Hvernig er hann valinn? Er gert laufabrauð á öðrum tímum árs en fyrir jólin? Ef svo er, hvenær og við hvaða tækifæri?
Nei enginn sérstakur dagur, bara einhver dagur sem hentar. eitt árið var ég svo heppin eð taka þátt í jóladagskrá Árbæjarsafns. Mátti hirða allar kökurnar mínar og fleiri til. Alger veisla það árið.
Hvaða hugmyndir hefur þú um útbreiðslu laufabrauðs í dag? Finnst þér að hún hafi farið vaxandi eða minnkandi á síðustu 20-30 árum eða stendur hún kannski í stað?
er öruggleg mikið útbreitt. Margir sem kaupa bakað í boxum. Einhverjir sem nenna ennþá að gera frá grunni og svo eru ótrúlega margir að framleiða laufabrauð til útskurðar.
Hvaða áhrif hefur COVID-19 á laufabrauðsgerð þína? Koma vídeó-símtöl á netinu, eins og t.d. á Facebook, hugsanlega við sögu? Getur þú sagt frá þessu, ef svo er?
Engin áhrif hef hvort sem er verið ein undanfarin ár.
Eru einhverjir sem halda utan um daginn eða sjá til þess að nóg sé af öllum áhöldum og öðru sem til þarf? Hverjir, ef svo er?
Nei bara ég, nota bókbandshnífa sem ég fékk gefins þeir eru ágætir. Passa að eiga nóg af eldhúsrúllupappír og steiki upp úr Palmíni. Kókósfeiti.
Búið þið til deig sjálf eða kaupið þið það tilbúið og fletjið út? Kaupið þið útflattar kökur?
Kaupi útflattarkökur. myndi vilja prófa að gera kúmen laufabrauð frá grunni.
Hvaða áhöld og annan útbúnað notar þú við laufabrauðsskurðinn? Segðu frá því og hvaða hlutverki þau gegna.
Ég nota aldrei laufabrauðsjárn, á tov bókagerðarhnífa sem eru fínir. Líka gott að nota hnífa sem er notaðir til að taka af fæðingarbletti. Beittir og þægilegir.
Eiga eldri áhöldin sér sögu? Hafa einhver þeirra t.d. erfst á milli kynslóða? Hvaða áhöld, ef svo er? Hver átti þau fyrst?
Á ekki eldri áhöld en vinkona mín gaf mjög þægilegan kleinupott fyrir margt löngu. Ekki hægt að nota hann á spanhellur. á stóran svartan steypujárnspott virkaði vel.
Hvaða munstur skerð þú helst út? Ber útskurðurinn eða munstrin sem þú notar einhver heiti? Hvaða heiti? Er eitthvað sem þér finnst að eigi ekki að skera út í laufabrauð? Hvað og hvers vegna, ef svo er?
Er með nokkur grunn munstur, stjörnur átta arma og brýt ýmist út frá miðju eða að. Þrjár samliggjandi rennur, eina langa og tvær eða þrjár þvert á. gleymdi alveg að gera stafi. Munstrin mín eru frekar stór á vinkonu sem sker út ótrúlega fallegar kökur þéttur og fíngerður skurður og falleg munstur.
Hvað ræður því helst hvað þú skerð út? Skipta hefðir máli í þessu sambandi eða hvaðan færð þú hugmyndirnar? Vilt þú nostra við útskurðinn, gera flókin mynstur eða vera fljótur vegna þess að það eru margar kökur sem þarf að skera út?
Ekkert sérstakt stjörnurnar fallegar en nenni ekki alltaf að gera svoleiðis alltaf.
Er eitthvað sem þér finnst skemmtilegra eða leiðinlegra að skera út en annað? Hvað, ef svo er? Eða er þetta kannski alveg hlutlaust?
Stjörnur skemmtilegastar.
Hver kenndi þér að skera út? Hefur þú kennt einhverjum útskurð? Hverjum?
Mamma mín kenndi mér að skera út.
Hverjir sjá um að skera út? Geta allir tekið þátt, börn líka?
Kemur að því að barnabörnunum verður boðið að vera með.
Hvaða áhöld og annað sem til þarf er notað við steikinguna? Segðu frá þeim og hvaða hlutverki þau gegna.
Undanfarin ár hef ég notað tvp salatgaffla úr tré. got að nota þá til að snúa við og veiða upp úr pottinum. Hlemmir af gömlum potti til að pressa kökurnar meðan þær eru heitar.
Hafa orðið einhverjar breytingar á því hvaða útbúnaður er notaður? Hvaða breytingar, ef svo er?
Nei engar alltaf svipað frá ári til árs.
Upp úr hverju er brauðið steikt og hve lengi? Hvað eru búnar til margar kökur? Er afskurðurinn steiktur?
Nota alltaf Palmín kókosfeiti í stykkjum. tvö stykki duga ágætlega fyrir 40 kökur. Enginn afskurður þegar tilbúnar kökur eru keyptar. Legg kökurnar í sjóðandi feitina og þegar þær er aðeins farnar að brúnast þá sný ég þeim við. Vil ekki of lítið steiktar kökur og heldur ekki of dökkar.
Er laufabrauðið pressað eftir að búið er að steikja það? Með hverju er pressað? Ef að það er ekki pressað, hvað er gert við brauðið þegar það kemur upp úr pottinum?
Ég pressa laufabrauðið. set það á eldhúspappír og pressa með gömlum potthlemm. sá mynd frá einni vinkonu minni, kökurnar látnar standa upp á endann.
Segðu frá því hvernig brauðinu er pakkað inn og gengið frá því til geymslu.
Pakka mínu brauði aldrei inn, sett á stóran disk og geymt upp á skáp.
Eftir hvaða reglum er laufabrauðinu skipt á milli fólks? Hvað fá menn venjulega margar kökur í sinn hlut?
Ég ræð því, geri fyrir strákinn minn og hef stundum gefið systur minni nokkrar kökur.
Hvað tekur vinnan við laufabrauðið langan tíma, frá upphafi til enda?
Tekur þrjá til fjóra tíma að skera út 40 kökur og um klukkutíma að steikja og varla það.
Hverjir sjá um að steikja og ganga frá kökunum? Er kynja- eða verkaskipting við þetta? Getur þú sagt frá því?
Ég sé um það mínu heimili.
Laufabrauð er mest borðað um jólin, eins og allir þekkja, en hvenær er byrjað að smakka á því?
Jóladag með köldu niður sneiddu hangikjöti, set vel af smjöri. Og svo bara meðan það endist. Reyni að eiga nokkrar kökur fyrir saumaklúbbinn minn sem mætir til mín eftir jólin.
Með hverju þykir þér best að borða laufabrauð?
Smjör og hangikjöt.
Borðar þú, eða fólk sem þú þekkir, laufabrauð með einhverju sem talist gæti óhefðbundið meðlæti? Ef svo er, hvað er hér helst um að ræða?
Það held ég ekki færi ekki að setja rækjusalat á laufabrauð, en sá að einhverjir setja síróp á afskurðinn örugglega gott, Prófa það ef til vill.
Hvernig kökur þykja ykkur bestar? Nefnið hráefni o.fl.
Bara venjulegar úr hveiti.
Hvað endist þinn laufabrauðsskammtur lengi? Hvað er gert við afganginn frá jólunum?
Vel fram yfir jól og stundum lengur en klárast alltaf.
Hvenær og hvernig er afskurðarins neytt? Hvaða heiti þekkir þú á honum?
Enginn afskurður hjá mér.
Kaupir þú tilbúið laufabrauð í búðum eða bakaríum? Frá hvaða aðila er besta brauðið að þínu mati?
Undanfarin ár hef ég kaypt Ömmubakstur, hætti að kaupa frá Kristjánsbakaríi. hef verslað við Bakarí í Hveragerði og 2020 keypti ég í Hagabakarí í Hraunberginu.
Hver er tilgangur þess að búa til laufabrauð, annar en hinn praktíski svo að segja? Hvaða þýðingu hefur þessi hefð fyrir þig?
Alltaf smá jólastemning að skera og gott að eiga á jóladag með hangikjötinu. Smakkast vel.
Getur þú sagt frá laufabrauðsgerð? Þetta geta verið minningabrot, þín upplifun, hvort og með hvaða hætti hefðin hefur breyst, hvað er jákvætt, hvað er neikvætt eða annað sem kemur upp í hugann.
Laufabrauðsgerð heima hjá mér með fjölskyldunni var alltaf góð stund og notaleg. Allir saman einn dag. seinni árin var búin til jólaglögg og það var bara notalegt.
Já það var gert laufabrauð á mínu heimili frá grunni, mamma mín ólst upp á Akureyri. Við vorum fjölskyldan, stundum komu vinkonur í heimsókn. Það var tekin dagurinn í þetta.
Fór laufabrauðsgerð sem þú tókst þátt í eingöngu fram á heimili þínu eða á fleiri stöðum? Hvaða stöðum?
Heimili foreldra minna, seinna mömmu minnar og svo á mínu heimili.
Hvar og hvernig kynntust foreldrar þínir þessari hefð? Nefndu einnig sveitarfélag og hvort það var í þéttbýli eða til sveita.
Mamma mín Erla Gunnarsdóttir ólst upp á Akureyri, fædd 1930.
Var laufabrauðið sem þú þekktir í æsku svipað því sem kallað er laufabrauð í dag? Ef ekki, gætir þú lýst brauðinu sem kallað var laufabrauð í þínu ungdæmi?
jú það er er ósköp svipað hugsa samt að kökurnar hafi verið stærri og svo bökuðum við fleiri kökur.
Býrð þú til laufabrauð í dag? Gerir þú það með fleiri en einum hópi, ef svo er? Hvaða hópum?
Ég geri laufabrauð í dag. kaupi tilbúið og sker sjálf. Ömmukökur og 2020 keypti ég tilbúnar kökur 40 stykki í hagabakarí Hraunbergi. Skar fyrri daginn og steikti þann næst. Komin með spanhellur og spenna hvernig gengi að steikja, gekk mjög vel.
Kemur þú að gerð laufabrauðs á hverju ári eða hefur þú hugsanlega tekið pásu um lengri eða skemmri tíma? Hvers vegna?
Ég er oftast ein það má engin vera að því að taka þátt í þessu. Frænka mín stundum með mér. Reyni oftast að gera skammt en ef það tekst ekki þá er það í góðu lagi.
Er sérstakur dagur og tími tekinn frá fyrir laufabrauðið? Hvernig er hann valinn? Er gert laufabrauð á öðrum tímum árs en fyrir jólin? Ef svo er, hvenær og við hvaða tækifæri?
Nei enginn sérstakur dagur, bara einhver dagur sem hentar. eitt árið var ég svo heppin eð taka þátt í jóladagskrá Árbæjarsafns. Mátti hirða allar kökurnar mínar og fleiri til. Alger veisla það árið.
Hvaða hugmyndir hefur þú um útbreiðslu laufabrauðs í dag? Finnst þér að hún hafi farið vaxandi eða minnkandi á síðustu 20-30 árum eða stendur hún kannski í stað?
er öruggleg mikið útbreitt. Margir sem kaupa bakað í boxum. Einhverjir sem nenna ennþá að gera frá grunni og svo eru ótrúlega margir að framleiða laufabrauð til útskurðar.
Hvaða áhrif hefur COVID-19 á laufabrauðsgerð þína? Koma vídeó-símtöl á netinu, eins og t.d. á Facebook, hugsanlega við sögu? Getur þú sagt frá þessu, ef svo er?
Engin áhrif hef hvort sem er verið ein undanfarin ár.
Eru einhverjir sem halda utan um daginn eða sjá til þess að nóg sé af öllum áhöldum og öðru sem til þarf? Hverjir, ef svo er?
Nei bara ég, nota bókbandshnífa sem ég fékk gefins þeir eru ágætir. Passa að eiga nóg af eldhúsrúllupappír og steiki upp úr Palmíni. Kókósfeiti.
Búið þið til deig sjálf eða kaupið þið það tilbúið og fletjið út? Kaupið þið útflattar kökur?
Kaupi útflattarkökur. myndi vilja prófa að gera kúmen laufabrauð frá grunni.
Hvaða áhöld og annan útbúnað notar þú við laufabrauðsskurðinn? Segðu frá því og hvaða hlutverki þau gegna.
Ég nota aldrei laufabrauðsjárn, á tov bókagerðarhnífa sem eru fínir. Líka gott að nota hnífa sem er notaðir til að taka af fæðingarbletti. Beittir og þægilegir.
Eiga eldri áhöldin sér sögu? Hafa einhver þeirra t.d. erfst á milli kynslóða? Hvaða áhöld, ef svo er? Hver átti þau fyrst?
Á ekki eldri áhöld en vinkona mín gaf mjög þægilegan kleinupott fyrir margt löngu. Ekki hægt að nota hann á spanhellur. á stóran svartan steypujárnspott virkaði vel.
Hvaða munstur skerð þú helst út? Ber útskurðurinn eða munstrin sem þú notar einhver heiti? Hvaða heiti? Er eitthvað sem þér finnst að eigi ekki að skera út í laufabrauð? Hvað og hvers vegna, ef svo er?
Er með nokkur grunn munstur, stjörnur átta arma og brýt ýmist út frá miðju eða að. Þrjár samliggjandi rennur, eina langa og tvær eða þrjár þvert á. gleymdi alveg að gera stafi. Munstrin mín eru frekar stór á vinkonu sem sker út ótrúlega fallegar kökur þéttur og fíngerður skurður og falleg munstur.
Hvað ræður því helst hvað þú skerð út? Skipta hefðir máli í þessu sambandi eða hvaðan færð þú hugmyndirnar? Vilt þú nostra við útskurðinn, gera flókin mynstur eða vera fljótur vegna þess að það eru margar kökur sem þarf að skera út?
Ekkert sérstakt stjörnurnar fallegar en nenni ekki alltaf að gera svoleiðis alltaf.
Er eitthvað sem þér finnst skemmtilegra eða leiðinlegra að skera út en annað? Hvað, ef svo er? Eða er þetta kannski alveg hlutlaust?
Stjörnur skemmtilegastar.
Hver kenndi þér að skera út? Hefur þú kennt einhverjum útskurð? Hverjum?
Mamma mín kenndi mér að skera út.
Hverjir sjá um að skera út? Geta allir tekið þátt, börn líka?
Kemur að því að barnabörnunum verður boðið að vera með.
Hvaða áhöld og annað sem til þarf er notað við steikinguna? Segðu frá þeim og hvaða hlutverki þau gegna.
Undanfarin ár hef ég notað tvp salatgaffla úr tré. got að nota þá til að snúa við og veiða upp úr pottinum. Hlemmir af gömlum potti til að pressa kökurnar meðan þær eru heitar.
Hafa orðið einhverjar breytingar á því hvaða útbúnaður er notaður? Hvaða breytingar, ef svo er?
Nei engar alltaf svipað frá ári til árs.
Upp úr hverju er brauðið steikt og hve lengi? Hvað eru búnar til margar kökur? Er afskurðurinn steiktur?
Nota alltaf Palmín kókosfeiti í stykkjum. tvö stykki duga ágætlega fyrir 40 kökur. Enginn afskurður þegar tilbúnar kökur eru keyptar. Legg kökurnar í sjóðandi feitina og þegar þær er aðeins farnar að brúnast þá sný ég þeim við. Vil ekki of lítið steiktar kökur og heldur ekki of dökkar.
Er laufabrauðið pressað eftir að búið er að steikja það? Með hverju er pressað? Ef að það er ekki pressað, hvað er gert við brauðið þegar það kemur upp úr pottinum?
Ég pressa laufabrauðið. set það á eldhúspappír og pressa með gömlum potthlemm. sá mynd frá einni vinkonu minni, kökurnar látnar standa upp á endann.
Segðu frá því hvernig brauðinu er pakkað inn og gengið frá því til geymslu.
Pakka mínu brauði aldrei inn, sett á stóran disk og geymt upp á skáp.
Eftir hvaða reglum er laufabrauðinu skipt á milli fólks? Hvað fá menn venjulega margar kökur í sinn hlut?
Ég ræð því, geri fyrir strákinn minn og hef stundum gefið systur minni nokkrar kökur.
Hvað tekur vinnan við laufabrauðið langan tíma, frá upphafi til enda?
Tekur þrjá til fjóra tíma að skera út 40 kökur og um klukkutíma að steikja og varla það.
Hverjir sjá um að steikja og ganga frá kökunum? Er kynja- eða verkaskipting við þetta? Getur þú sagt frá því?
Ég sé um það mínu heimili.
Laufabrauð er mest borðað um jólin, eins og allir þekkja, en hvenær er byrjað að smakka á því?
Jóladag með köldu niður sneiddu hangikjöti, set vel af smjöri. Og svo bara meðan það endist. Reyni að eiga nokkrar kökur fyrir saumaklúbbinn minn sem mætir til mín eftir jólin.
Með hverju þykir þér best að borða laufabrauð?
Smjör og hangikjöt.
Borðar þú, eða fólk sem þú þekkir, laufabrauð með einhverju sem talist gæti óhefðbundið meðlæti? Ef svo er, hvað er hér helst um að ræða?
Það held ég ekki færi ekki að setja rækjusalat á laufabrauð, en sá að einhverjir setja síróp á afskurðinn örugglega gott, Prófa það ef til vill.
Hvernig kökur þykja ykkur bestar? Nefnið hráefni o.fl.
Bara venjulegar úr hveiti.
Hvað endist þinn laufabrauðsskammtur lengi? Hvað er gert við afganginn frá jólunum?
Vel fram yfir jól og stundum lengur en klárast alltaf.
Hvenær og hvernig er afskurðarins neytt? Hvaða heiti þekkir þú á honum?
Enginn afskurður hjá mér.
Kaupir þú tilbúið laufabrauð í búðum eða bakaríum? Frá hvaða aðila er besta brauðið að þínu mati?
Undanfarin ár hef ég kaypt Ömmubakstur, hætti að kaupa frá Kristjánsbakaríi. hef verslað við Bakarí í Hveragerði og 2020 keypti ég í Hagabakarí í Hraunberginu.
Hver er tilgangur þess að búa til laufabrauð, annar en hinn praktíski svo að segja? Hvaða þýðingu hefur þessi hefð fyrir þig?
Alltaf smá jólastemning að skera og gott að eiga á jóladag með hangikjötinu. Smakkast vel.
Getur þú sagt frá laufabrauðsgerð? Þetta geta verið minningabrot, þín upplifun, hvort og með hvaða hætti hefðin hefur breyst, hvað er jákvætt, hvað er neikvætt eða annað sem kemur upp í hugann.
Laufabrauðsgerð heima hjá mér með fjölskyldunni var alltaf góð stund og notaleg. Allir saman einn dag. seinni árin var búin til jólaglögg og það var bara notalegt.
Questionnaire
Record type
Keywords