Main information
Gender / Year of Submittee
Kona (1953)
Dating
Day sent: 04.12.2020
Object-related numbers
"Museumnumber b": 2020-3-58
Place
Núverandi sveitarfélag: Garðabær, Garðabær
Questions / Answers
Gerði fjölskylda þín laufabrauð á æskuárum þínum? Ef svo er, hverjir á heimilinu tóku þátt? Komu aðrir að laufabrauðsgerðinni en heimilisfólkið? Hverjir, ef svo er?
Við gerðum laufabrauð og kom sá siður með pabba sem var úr Fljótum í Skagafirði. Það voru við 5 börn , foreldrar og afi og amma sem bjuggu í sama húsi og við. Vinir okkar barna fengu að vera með ef þau óskuðu þess og var þetta vinsælt af mínum vinum.
Fór laufabrauðsgerð sem þú tókst þátt í eingöngu fram á heimili þínu eða á fleiri stöðum? Hvaða stöðum?
Við gerðum bara heima.
Hvar og hvernig kynntust foreldrar þínir þessari hefð? Nefndu einnig sveitarfélag og hvort það var í þéttbýli eða til sveita.
Pabbi ólst upp við laufabrauðsgerð í Fljótum í Skagafirði.
Var laufabrauðið sem þú þekktir í æsku svipað því sem kallað er laufabrauð í dag? Ef ekki, gætir þú lýst brauðinu sem kallað var laufabrauð í þínu ungdæmi?
Laufabrauðið er svipað því sem er í dag en heldur þynnra.
Ef að þú komst ekki að gerð laufabrauðs í æsku en tókst þátt í henni seinna á ævinni, hvaðan og hvenær kom hún inn í líf þitt?
Er alin upp við laufabrauðsgerð og gerði sjálf þar til fyrir fáum árum að afkomendur mínir gerðust vegan þá hætti ég bakstri á laufabrauði.
Býrð þú til laufabrauð í dag? Gerir þú það með fleiri en einum hópi, ef svo er? Hvaða hópum?
Stundum með vinkonu eða systur.
Kemur þú að gerð laufabrauðs á hverju ári eða hefur þú hugsanlega tekið pásu um lengri eða skemmri tíma? Hvers vegna?
Hef eitthvað komið að laufabrauðsgerð samfelt . Meira að segja gerði ég laufabrauð þau ár sem ég bjó í Svíþjóð.
Er sérstakur dagur og tími tekinn frá fyrir laufabrauðið? Hvernig er hann valinn? Er gert laufabrauð á öðrum tímum árs en fyrir jólin? Ef svo er, hvenær og við hvaða tækifæri?
Einn ákveðinn dagur valin eftir hvað hentar fjölskyldumeðlimum . Eingöngu bakað fyrir jól.
Hvaða hugmyndir hefur þú um útbreiðslu laufabrauðs í dag? Finnst þér að hún hafi farið vaxandi eða minnkandi á síðustu 20-30 árum eða stendur hún kannski í stað?
Hefur aukist mikið með árunum. Nú vita nær allir hvað laufabrauðsgerð er en áður þótti þetta sérstakt fyrir landssvæði.
Hvaða áhrif hefur COVID-19 á laufabrauðsgerð þína? Koma vídeó-símtöl á netinu, eins og t.d. á Facebook, hugsanlega við sögu? Getur þú sagt frá þessu, ef svo er?
Covid kom í veg fyrir að ég hitti systur mína og geri laufabrauð þetta árið . Verður bara gert enn betur næsta ár.
Eru einhverjir sem halda utan um daginn eða sjá til þess að nóg sé af öllum áhöldum og öðru sem til þarf? Hverjir, ef svo er?
Við tölum okkur bara saman og deilum innkaupum fyrir laufabrauðsgerð.
Búið þið til deig sjálf eða kaupið þið það tilbúið og fletjið út? Kaupið þið útflattar kökur?
Síðustu ár höfum við keypt tilbúið deig.
Hvaða korntegundir eða hugsanlega blöndu af þeim notið þið í deigið? Hvaða önnur hráefni eru notuð?
Hveiti, mjólk ,salt, sykur, lyftiduft. Palmin feiti til steikingar.
Hverjir búa til deigið? Þekkist kynja- eða verkaskipting við að hnoða og fletja deigið? Segðu frá því, ef svo er.
Konurnar gerðu alltaf deigið en karlarnir tóku þátt í að fletja út.
Hvaða áhöld og annan útbúnað notar þú við laufabrauðsskurðinn? Segðu frá því og hvaða hlutverki þau gegna.
Skurðbretti, hníf. kleinujárn og laufabrauðshníf í seinni tíð.
Eiga eldri áhöldin sér sögu? Hafa einhver þeirra t.d. erfst á milli kynslóða? Hvaða áhöld, ef svo er? Hver átti þau fyrst?
Ekki hjá mér.
Hvaða munstur skerð þú helst út? Ber útskurðurinn eða munstrin sem þú notar einhver heiti? Hvaða heiti? Er eitthvað sem þér finnst að eigi ekki að skera út í laufabrauð? Hvað og hvers vegna, ef svo er?
Engar hefðir í útskurði. Allir gera eins og þeir vilja.
Hvað ræður því helst hvað þú skerð út? Skipta hefðir máli í þessu sambandi eða hvaðan færð þú hugmyndirnar? Vilt þú nostra við útskurðinn, gera flókin mynstur eða vera fljótur vegna þess að það eru margar kökur sem þarf að skera út?
Hugmyndaflugið í hvert sinn.
Er eitthvað sem þér finnst skemmtilegra eða leiðinlegra að skera út en annað? Hvað, ef svo er? Eða er þetta kannski alveg hlutlaust?
Hlutlaus.
Hvað skera aðrir út í þínum hópi? Er það á einhvern hátt frábrugðið því sem þú gerir?
Bara hvað sem er.
Hver kenndi þér að skera út? Hefur þú kennt einhverjum útskurð? Hverjum?
Mamma og pabbi.
Hverjir sjá um að skera út? Geta allir tekið þátt, börn líka?
Allir fá að vera með í útskurði.
Hvaða áhöld og annað sem til þarf er notað við steikinguna? Segðu frá þeim og hvaða hlutverki þau gegna.
Steikingarpottur, gaflar til að snúa kökunum ,spaði til að taka kökurnar úr pottinum. Dagblöð til að hafa undir þegar kökurnar eru teknar úr feitinni. Hlemmur til að slétta kökurnar strax eftir bakstur.
Hafa orðið einhverjar breytingar á því hvaða útbúnaður er notaður? Hvaða breytingar, ef svo er?
Aðallega að nú er hægt að kaupa tilbúnar kökur til að skera út og baka.
Upp úr hverju er brauðið steikt og hve lengi? Hvað eru búnar til margar kökur? Er afskurðurinn steiktur?
Palmin feiti, áður var notuð tólg með en er hætt því núna.Fer eftir hverjir eru með í bakstrinum hve margar kökur eru gerðar . Ca 3 á mann.
Er laufabrauðið pressað eftir að búið er að steikja það? Með hverju er pressað? Ef að það er ekki pressað, hvað er gert við brauðið þegar það kemur upp úr pottinum?
Alltaf pressað eftir steikingu. Fer mikið betur í stafla.
Segðu frá því hvernig brauðinu er pakkað inn og gengið frá því til geymslu.
Pakkað í járnbox.
Eftir hvaða reglum er laufabrauðinu skipt á milli fólks? Hvað fá menn venjulega margar kökur í sinn hlut?
Ca 3-4 á mann.
Hvað tekur vinnan við laufabrauðið langan tíma, frá upphafi til enda?
Tekur um 4 tíma.
Hverjir sjá um að steikja og ganga frá kökunum? Er kynja- eða verkaskipting við þetta? Getur þú sagt frá því?
Mamma steikti alltaf og svo hef ég tekið við.
Laufabrauð er mest borðað um jólin, eins og allir þekkja, en hvenær er byrjað að smakka á því?
Ekki fyrr en á jólunum.
Með hverju þykir þér best að borða laufabrauð?
Smjöri.
Borðar þú, eða fólk sem þú þekkir, laufabrauð með einhverju sem talist gæti óhefðbundið meðlæti? Ef svo er, hvað er hér helst um að ræða?
Nei.
Hvernig kökur þykja ykkur bestar? Nefnið hráefni o.fl.
Venjulegar, þunnar.
Hvað endist þinn laufabrauðsskammtur lengi? Hvað er gert við afganginn frá jólunum?
Ég hef alltaf átt afgang eftir jól, nota á þorranum með þorramatnum og gef fuglunum síðan afganginn ef einhver er eftir þorra.
Hvenær og hvernig er afskurðarins neytt? Hvaða heiti þekkir þú á honum?
Afskurðurinn var alltaf borðaður strax.
Kaupir þú tilbúið laufabrauð í búðum eða bakaríum? Frá hvaða aðila er besta brauðið að þínu mati?
Björnsbakarí.
Hver er tilgangur þess að búa til laufabrauð, annar en hinn praktíski svo að segja? Hvaða þýðingu hefur þessi hefð fyrir þig?
Samvera og jólastemning.
Getur þú sagt frá laufabrauðsgerð? Þetta geta verið minningabrot, þín upplifun, hvort og með hvaða hætti hefðin hefur breyst, hvað er jákvætt, hvað er neikvætt eða annað sem kemur upp í hugann.
Mér finnst fólk hafa minni tíma fyrir laufabrauðsgerð í dag en áður. Erfiðara að finna stund þar sem allir geta komið saman.
Við gerðum laufabrauð og kom sá siður með pabba sem var úr Fljótum í Skagafirði. Það voru við 5 börn , foreldrar og afi og amma sem bjuggu í sama húsi og við. Vinir okkar barna fengu að vera með ef þau óskuðu þess og var þetta vinsælt af mínum vinum.
Fór laufabrauðsgerð sem þú tókst þátt í eingöngu fram á heimili þínu eða á fleiri stöðum? Hvaða stöðum?
Við gerðum bara heima.
Hvar og hvernig kynntust foreldrar þínir þessari hefð? Nefndu einnig sveitarfélag og hvort það var í þéttbýli eða til sveita.
Pabbi ólst upp við laufabrauðsgerð í Fljótum í Skagafirði.
Var laufabrauðið sem þú þekktir í æsku svipað því sem kallað er laufabrauð í dag? Ef ekki, gætir þú lýst brauðinu sem kallað var laufabrauð í þínu ungdæmi?
Laufabrauðið er svipað því sem er í dag en heldur þynnra.
Ef að þú komst ekki að gerð laufabrauðs í æsku en tókst þátt í henni seinna á ævinni, hvaðan og hvenær kom hún inn í líf þitt?
Er alin upp við laufabrauðsgerð og gerði sjálf þar til fyrir fáum árum að afkomendur mínir gerðust vegan þá hætti ég bakstri á laufabrauði.
Býrð þú til laufabrauð í dag? Gerir þú það með fleiri en einum hópi, ef svo er? Hvaða hópum?
Stundum með vinkonu eða systur.
Kemur þú að gerð laufabrauðs á hverju ári eða hefur þú hugsanlega tekið pásu um lengri eða skemmri tíma? Hvers vegna?
Hef eitthvað komið að laufabrauðsgerð samfelt . Meira að segja gerði ég laufabrauð þau ár sem ég bjó í Svíþjóð.
Er sérstakur dagur og tími tekinn frá fyrir laufabrauðið? Hvernig er hann valinn? Er gert laufabrauð á öðrum tímum árs en fyrir jólin? Ef svo er, hvenær og við hvaða tækifæri?
Einn ákveðinn dagur valin eftir hvað hentar fjölskyldumeðlimum . Eingöngu bakað fyrir jól.
Hvaða hugmyndir hefur þú um útbreiðslu laufabrauðs í dag? Finnst þér að hún hafi farið vaxandi eða minnkandi á síðustu 20-30 árum eða stendur hún kannski í stað?
Hefur aukist mikið með árunum. Nú vita nær allir hvað laufabrauðsgerð er en áður þótti þetta sérstakt fyrir landssvæði.
Hvaða áhrif hefur COVID-19 á laufabrauðsgerð þína? Koma vídeó-símtöl á netinu, eins og t.d. á Facebook, hugsanlega við sögu? Getur þú sagt frá þessu, ef svo er?
Covid kom í veg fyrir að ég hitti systur mína og geri laufabrauð þetta árið . Verður bara gert enn betur næsta ár.
Eru einhverjir sem halda utan um daginn eða sjá til þess að nóg sé af öllum áhöldum og öðru sem til þarf? Hverjir, ef svo er?
Við tölum okkur bara saman og deilum innkaupum fyrir laufabrauðsgerð.
Búið þið til deig sjálf eða kaupið þið það tilbúið og fletjið út? Kaupið þið útflattar kökur?
Síðustu ár höfum við keypt tilbúið deig.
Hvaða korntegundir eða hugsanlega blöndu af þeim notið þið í deigið? Hvaða önnur hráefni eru notuð?
Hveiti, mjólk ,salt, sykur, lyftiduft. Palmin feiti til steikingar.
Hverjir búa til deigið? Þekkist kynja- eða verkaskipting við að hnoða og fletja deigið? Segðu frá því, ef svo er.
Konurnar gerðu alltaf deigið en karlarnir tóku þátt í að fletja út.
Hvaða áhöld og annan útbúnað notar þú við laufabrauðsskurðinn? Segðu frá því og hvaða hlutverki þau gegna.
Skurðbretti, hníf. kleinujárn og laufabrauðshníf í seinni tíð.
Eiga eldri áhöldin sér sögu? Hafa einhver þeirra t.d. erfst á milli kynslóða? Hvaða áhöld, ef svo er? Hver átti þau fyrst?
Ekki hjá mér.
Hvaða munstur skerð þú helst út? Ber útskurðurinn eða munstrin sem þú notar einhver heiti? Hvaða heiti? Er eitthvað sem þér finnst að eigi ekki að skera út í laufabrauð? Hvað og hvers vegna, ef svo er?
Engar hefðir í útskurði. Allir gera eins og þeir vilja.
Hvað ræður því helst hvað þú skerð út? Skipta hefðir máli í þessu sambandi eða hvaðan færð þú hugmyndirnar? Vilt þú nostra við útskurðinn, gera flókin mynstur eða vera fljótur vegna þess að það eru margar kökur sem þarf að skera út?
Hugmyndaflugið í hvert sinn.
Er eitthvað sem þér finnst skemmtilegra eða leiðinlegra að skera út en annað? Hvað, ef svo er? Eða er þetta kannski alveg hlutlaust?
Hlutlaus.
Hvað skera aðrir út í þínum hópi? Er það á einhvern hátt frábrugðið því sem þú gerir?
Bara hvað sem er.
Hver kenndi þér að skera út? Hefur þú kennt einhverjum útskurð? Hverjum?
Mamma og pabbi.
Hverjir sjá um að skera út? Geta allir tekið þátt, börn líka?
Allir fá að vera með í útskurði.
Hvaða áhöld og annað sem til þarf er notað við steikinguna? Segðu frá þeim og hvaða hlutverki þau gegna.
Steikingarpottur, gaflar til að snúa kökunum ,spaði til að taka kökurnar úr pottinum. Dagblöð til að hafa undir þegar kökurnar eru teknar úr feitinni. Hlemmur til að slétta kökurnar strax eftir bakstur.
Hafa orðið einhverjar breytingar á því hvaða útbúnaður er notaður? Hvaða breytingar, ef svo er?
Aðallega að nú er hægt að kaupa tilbúnar kökur til að skera út og baka.
Upp úr hverju er brauðið steikt og hve lengi? Hvað eru búnar til margar kökur? Er afskurðurinn steiktur?
Palmin feiti, áður var notuð tólg með en er hætt því núna.Fer eftir hverjir eru með í bakstrinum hve margar kökur eru gerðar . Ca 3 á mann.
Er laufabrauðið pressað eftir að búið er að steikja það? Með hverju er pressað? Ef að það er ekki pressað, hvað er gert við brauðið þegar það kemur upp úr pottinum?
Alltaf pressað eftir steikingu. Fer mikið betur í stafla.
Segðu frá því hvernig brauðinu er pakkað inn og gengið frá því til geymslu.
Pakkað í járnbox.
Eftir hvaða reglum er laufabrauðinu skipt á milli fólks? Hvað fá menn venjulega margar kökur í sinn hlut?
Ca 3-4 á mann.
Hvað tekur vinnan við laufabrauðið langan tíma, frá upphafi til enda?
Tekur um 4 tíma.
Hverjir sjá um að steikja og ganga frá kökunum? Er kynja- eða verkaskipting við þetta? Getur þú sagt frá því?
Mamma steikti alltaf og svo hef ég tekið við.
Laufabrauð er mest borðað um jólin, eins og allir þekkja, en hvenær er byrjað að smakka á því?
Ekki fyrr en á jólunum.
Með hverju þykir þér best að borða laufabrauð?
Smjöri.
Borðar þú, eða fólk sem þú þekkir, laufabrauð með einhverju sem talist gæti óhefðbundið meðlæti? Ef svo er, hvað er hér helst um að ræða?
Nei.
Hvernig kökur þykja ykkur bestar? Nefnið hráefni o.fl.
Venjulegar, þunnar.
Hvað endist þinn laufabrauðsskammtur lengi? Hvað er gert við afganginn frá jólunum?
Ég hef alltaf átt afgang eftir jól, nota á þorranum með þorramatnum og gef fuglunum síðan afganginn ef einhver er eftir þorra.
Hvenær og hvernig er afskurðarins neytt? Hvaða heiti þekkir þú á honum?
Afskurðurinn var alltaf borðaður strax.
Kaupir þú tilbúið laufabrauð í búðum eða bakaríum? Frá hvaða aðila er besta brauðið að þínu mati?
Björnsbakarí.
Hver er tilgangur þess að búa til laufabrauð, annar en hinn praktíski svo að segja? Hvaða þýðingu hefur þessi hefð fyrir þig?
Samvera og jólastemning.
Getur þú sagt frá laufabrauðsgerð? Þetta geta verið minningabrot, þín upplifun, hvort og með hvaða hætti hefðin hefur breyst, hvað er jákvætt, hvað er neikvætt eða annað sem kemur upp í hugann.
Mér finnst fólk hafa minni tíma fyrir laufabrauðsgerð í dag en áður. Erfiðara að finna stund þar sem allir geta komið saman.
Questionnaire
Record type
Keywords