Main information
Gender / Year of Submittee
Kona (Age not defined)
Dating
Day sent: 04.12.2020
Object-related numbers
"Museumnumber b": 2020-3-44
Questions / Answers
Gerði fjölskylda þín laufabrauð á æskuárum þínum? Ef svo er, hverjir á heimilinu tóku þátt? Komu aðrir að laufabrauðsgerðinni en heimilisfólkið? Hverjir, ef svo er?
Já, þessi siður var tekin upp þegar ég var mjög ung, allir tóku þátt nema pabbi.
Fór laufabrauðsgerð sem þú tókst þátt í eingöngu fram á heimili þínu eða á fleiri stöðum? Hvaða stöðum?
Man bara eftir þessu heima hjá mér.
Hvar og hvernig kynntust foreldrar þínir þessari hefð? Nefndu einnig sveitarfélag og hvort það var í þéttbýli eða til sveita.
Held að hvorugt foreldtra minna voru alin upp við þennan sig. Held að mamma hafi lært að baka á námskeiði. Þetta var í Arnessýslu.
Var laufabrauðið sem þú þekktir í æsku svipað því sem kallað er laufabrauð í dag? Ef ekki, gætir þú lýst brauðinu sem kallað var laufabrauð í þínu ungdæmi?
Laufabrauðið sem mamma gerði var mjög líkt því sem gert er í dag. Þá var ekki hægt að kaupa ósteikt laufabrauð, brauðið varð hnoða heima og skorið út með vasahníf og kleinujárni. Annars mjög líkt. Síðar var svo keypt sérstakt laufabrauðsjárn sem var smiðað sérstaklega til þess að skera út með.
Býrð þú til laufabrauð í dag? Gerir þú það með fleiri en einum hópi, ef svo er? Hvaða hópum?
Hef gert það fram að þessu þar til á þessu ári. Hlýði Víði og co, held mig heima. Systir mín og hennar fjölskylda gera þetta með mér nema í ár..
Kemur þú að gerð laufabrauðs á hverju ári eða hefur þú hugsanlega tekið pásu um lengri eða skemmri tíma? Hvers vegna?
Í ár er þetta fyrsta sinn sem þetta er ekki gert saman, nú mun ég fara og kaupa það tilbúið.
Er sérstakur dagur og tími tekinn frá fyrir laufabrauðið? Hvernig er hann valinn? Er gert laufabrauð á öðrum tímum árs en fyrir jólin? Ef svo er, hvenær og við hvaða tækifæri?
Reynt að ná samkomulagi um dag,
Hvaða hugmyndir hefur þú um útbreiðslu laufabrauðs í dag? Finnst þér að hún hafi farið vaxandi eða minnkandi á síðustu 20-30 árum eða stendur hún kannski í stað?
Ekki viss, þekki þetta ekki vel.
Hvaða áhrif hefur COVID-19 á laufabrauðsgerð þína? Koma vídeó-símtöl á netinu, eins og t.d. á Facebook, hugsanlega við sögu? Getur þú sagt frá þessu, ef svo er?
COVID -19 hindar mig í að fara með fleiri en 10 í hóp . Held mig innan þeirra marka sem eru í gildi.
Eru einhverjir sem halda utan um daginn eða sjá til þess að nóg sé af öllum áhöldum og öðru sem til þarf? Hverjir, ef svo er?
Oftast höfum við skiptst á að halda ég og systir mín. Vitum hvað til þarf og tölum saman.
Búið þið til deig sjálf eða kaupið þið það tilbúið og fletjið út? Kaupið þið útflattar kökur?
Kaupum útflattar kökur. Stundum er búin til ein uppskrift af deigi sem við búum til.
Hvaða korntegundir eða hugsanlega blöndu af þeim notið þið í deigið? Hvaða önnur hráefni eru notuð?
Kaupum útflattar rúgkökur frá Mosfellsbakaríi .
Hverjir búa til deigið? Þekkist kynja- eða verkaskipting við að hnoða og fletja deigið? Segðu frá því, ef svo er.
Systir mín býr yfirleitt til deigið. fær stundum smá aðstoð en hún sér um þetta, enda er það hún sem á það.
Hvaða áhöld og annan útbúnað notar þú við laufabrauðsskurðinn? Segðu frá því og hvaða hlutverki þau gegna.
Laufabrauðsjárn og góða hnífa til að skera út. Sami potturinn er alltaf notaður.. reyndar nýtist hann ekki lengur þar sem hann er það gamall að hann gengur ekki á span hellum. Erum svo með tréplatta til að skera út á.
Eiga eldri áhöldin sér sögu? Hafa einhver þeirra t.d. erfst á milli kynslóða? Hvaða áhöld, ef svo er? Hver átti þau fyrst?
Laufabrauðsjárnið var í eigu móður okkar . Það er alltaf notað.
Hvaða munstur skerð þú helst út? Ber útskurðurinn eða munstrin sem þú notar einhver heiti? Hvaða heiti? Er eitthvað sem þér finnst að eigi ekki að skera út í laufabrauð? Hvað og hvers vegna, ef svo er?
Er ekki mjög flínk í skurðinum, svo mitt hlutverk hefur oft verið að steikja kökurnar. Er helst með einföld munstur og nota járnið.
Hvað ræður því helst hvað þú skerð út? Skipta hefðir máli í þessu sambandi eða hvaðan færð þú hugmyndirnar? Vilt þú nostra við útskurðinn, gera flókin mynstur eða vera fljótur vegna þess að það eru margar kökur sem þarf að skera út?
Reyni ekki við flókið mynstur. Geri nokkrar einfaldar og fer svo að steikja.
Er eitthvað sem þér finnst skemmtilegra eða leiðinlegra að skera út en annað? Hvað, ef svo er? Eða er þetta kannski alveg hlutlaust?
Frekar einfalt og hlutlaust.
Hvað skera aðrir út í þínum hópi? Er það á einhvern hátt frábrugðið því sem þú gerir?
Í mínum hópi eru nokkrar konur sem eru mjög flínkar og gera falleg mynstur.
Hver kenndi þér að skera út? Hefur þú kennt einhverjum útskurð? Hverjum?
Móðir mín kenndi mér að skera út.
Hverjir sjá um að skera út? Geta allir tekið þátt, börn líka?
Leyfum alltaf börnum í hópnum að prófa sig áfram eins og þau vilja og geta.
Hvaða áhöld og annað sem til þarf er notað við steikinguna? Segðu frá þeim og hvaða hlutverki þau gegna.
Nota oft gaffla og stundum grilltangir. Gafflarnir líka notaðir til að "pikka" kökurnar, kökurnar settar á eldhúspappir og pressaðar með sérstökum hlemm sem útbúin var sérstaklega fyrir laufabrauðið.
Hafa orðið einhverjar breytingar á því hvaða útbúnaður er notaður? Hvaða breytingar, ef svo er?
Nei, þetta er mjög svipað frá ári til árs.
Upp úr hverju er brauðið steikt og hve lengi? Hvað eru búnar til margar kökur? Er afskurðurinn steiktur?
Afskurðurinn alltaf steiktur og venjulega borðaður jafnóðum.
Er laufabrauðið pressað eftir að búið er að steikja það? Með hverju er pressað? Ef að það er ekki pressað, hvað er gert við brauðið þegar það kemur upp úr pottinum?
Pressaður með sérstökum hlemmi sem var sérsmíðaður fyrir laufabrauð.
Segðu frá því hvernig brauðinu er pakkað inn og gengið frá því til geymslu.
Engin sérstök regla með það. Stundum sett í kassa eða bók.
Eftir hvaða reglum er laufabrauðinu skipt á milli fólks? Hvað fá menn venjulega margar kökur í sinn hlut?
Hver fjölskylda kaupir sínar kökur og fær þær..
Hvað tekur vinnan við laufabrauðið langan tíma, frá upphafi til enda?
2-3 klst.
Hverjir sjá um að steikja og ganga frá kökunum? Er kynja- eða verkaskipting við þetta? Getur þú sagt frá því?
Enginn kynjaskipting, ekki heldur nein ákveðin verkaskipting. Bara gengið í það sem þarf.
Laufabrauð er mest borðað um jólin, eins og allir þekkja, en hvenær er byrjað að smakka á því?
Hjá mér er heimilt að smakka vel fyrir jólin, reyni að hafa nógu mikið til.
Með hverju þykir þér best að borða laufabrauð?
Set alltaf smjör á brauðið. Það tilheyrir að borða það með hangikjöti.
Borðar þú, eða fólk sem þú þekkir, laufabrauð með einhverju sem talist gæti óhefðbundið meðlæti? Ef svo er, hvað er hér helst um að ræða?
Nei, þekki það ekki.
Hvernig kökur þykja ykkur bestar? Nefnið hráefni o.fl.
Kaupi alltaf grófar kökur.
Hvað endist þinn laufabrauðsskammtur lengi? Hvað er gert við afganginn frá jólunum?
Alltaf eitthvað fram yfir jól. Klárast alltaf.
Hvenær og hvernig er afskurðarins neytt? Hvaða heiti þekkir þú á honum?
Afskurður alltaf kláraður á staðnum þar sem steikt er Þekki ekki annað orð en afskurður.
Kaupir þú tilbúið laufabrauð í búðum eða bakaríum? Frá hvaða aðila er besta brauðið að þínu mati?
Síðustu árin kaupi ég alltaf gróft laufabrauð frá Mosfellsbakaríi.
Hver er tilgangur þess að búa til laufabrauð, annar en hinn praktíski svo að segja? Hvaða þýðingu hefur þessi hefð fyrir þig?
Gaman að hittast fyrir jólin.
Getur þú sagt frá laufabrauðsgerð? Þetta geta verið minningabrot, þín upplifun, hvort og með hvaða hætti hefðin hefur breyst, hvað er jákvætt, hvað er neikvætt eða annað sem kemur upp í hugann.
Er ekki með neitt sérstakt í huga, fyrst man ég eftir þessu á heimili mín en seinna með systur minn.
Já, þessi siður var tekin upp þegar ég var mjög ung, allir tóku þátt nema pabbi.
Fór laufabrauðsgerð sem þú tókst þátt í eingöngu fram á heimili þínu eða á fleiri stöðum? Hvaða stöðum?
Man bara eftir þessu heima hjá mér.
Hvar og hvernig kynntust foreldrar þínir þessari hefð? Nefndu einnig sveitarfélag og hvort það var í þéttbýli eða til sveita.
Held að hvorugt foreldtra minna voru alin upp við þennan sig. Held að mamma hafi lært að baka á námskeiði. Þetta var í Arnessýslu.
Var laufabrauðið sem þú þekktir í æsku svipað því sem kallað er laufabrauð í dag? Ef ekki, gætir þú lýst brauðinu sem kallað var laufabrauð í þínu ungdæmi?
Laufabrauðið sem mamma gerði var mjög líkt því sem gert er í dag. Þá var ekki hægt að kaupa ósteikt laufabrauð, brauðið varð hnoða heima og skorið út með vasahníf og kleinujárni. Annars mjög líkt. Síðar var svo keypt sérstakt laufabrauðsjárn sem var smiðað sérstaklega til þess að skera út með.
Býrð þú til laufabrauð í dag? Gerir þú það með fleiri en einum hópi, ef svo er? Hvaða hópum?
Hef gert það fram að þessu þar til á þessu ári. Hlýði Víði og co, held mig heima. Systir mín og hennar fjölskylda gera þetta með mér nema í ár..
Kemur þú að gerð laufabrauðs á hverju ári eða hefur þú hugsanlega tekið pásu um lengri eða skemmri tíma? Hvers vegna?
Í ár er þetta fyrsta sinn sem þetta er ekki gert saman, nú mun ég fara og kaupa það tilbúið.
Er sérstakur dagur og tími tekinn frá fyrir laufabrauðið? Hvernig er hann valinn? Er gert laufabrauð á öðrum tímum árs en fyrir jólin? Ef svo er, hvenær og við hvaða tækifæri?
Reynt að ná samkomulagi um dag,
Hvaða hugmyndir hefur þú um útbreiðslu laufabrauðs í dag? Finnst þér að hún hafi farið vaxandi eða minnkandi á síðustu 20-30 árum eða stendur hún kannski í stað?
Ekki viss, þekki þetta ekki vel.
Hvaða áhrif hefur COVID-19 á laufabrauðsgerð þína? Koma vídeó-símtöl á netinu, eins og t.d. á Facebook, hugsanlega við sögu? Getur þú sagt frá þessu, ef svo er?
COVID -19 hindar mig í að fara með fleiri en 10 í hóp . Held mig innan þeirra marka sem eru í gildi.
Eru einhverjir sem halda utan um daginn eða sjá til þess að nóg sé af öllum áhöldum og öðru sem til þarf? Hverjir, ef svo er?
Oftast höfum við skiptst á að halda ég og systir mín. Vitum hvað til þarf og tölum saman.
Búið þið til deig sjálf eða kaupið þið það tilbúið og fletjið út? Kaupið þið útflattar kökur?
Kaupum útflattar kökur. Stundum er búin til ein uppskrift af deigi sem við búum til.
Hvaða korntegundir eða hugsanlega blöndu af þeim notið þið í deigið? Hvaða önnur hráefni eru notuð?
Kaupum útflattar rúgkökur frá Mosfellsbakaríi .
Hverjir búa til deigið? Þekkist kynja- eða verkaskipting við að hnoða og fletja deigið? Segðu frá því, ef svo er.
Systir mín býr yfirleitt til deigið. fær stundum smá aðstoð en hún sér um þetta, enda er það hún sem á það.
Hvaða áhöld og annan útbúnað notar þú við laufabrauðsskurðinn? Segðu frá því og hvaða hlutverki þau gegna.
Laufabrauðsjárn og góða hnífa til að skera út. Sami potturinn er alltaf notaður.. reyndar nýtist hann ekki lengur þar sem hann er það gamall að hann gengur ekki á span hellum. Erum svo með tréplatta til að skera út á.
Eiga eldri áhöldin sér sögu? Hafa einhver þeirra t.d. erfst á milli kynslóða? Hvaða áhöld, ef svo er? Hver átti þau fyrst?
Laufabrauðsjárnið var í eigu móður okkar . Það er alltaf notað.
Hvaða munstur skerð þú helst út? Ber útskurðurinn eða munstrin sem þú notar einhver heiti? Hvaða heiti? Er eitthvað sem þér finnst að eigi ekki að skera út í laufabrauð? Hvað og hvers vegna, ef svo er?
Er ekki mjög flínk í skurðinum, svo mitt hlutverk hefur oft verið að steikja kökurnar. Er helst með einföld munstur og nota járnið.
Hvað ræður því helst hvað þú skerð út? Skipta hefðir máli í þessu sambandi eða hvaðan færð þú hugmyndirnar? Vilt þú nostra við útskurðinn, gera flókin mynstur eða vera fljótur vegna þess að það eru margar kökur sem þarf að skera út?
Reyni ekki við flókið mynstur. Geri nokkrar einfaldar og fer svo að steikja.
Er eitthvað sem þér finnst skemmtilegra eða leiðinlegra að skera út en annað? Hvað, ef svo er? Eða er þetta kannski alveg hlutlaust?
Frekar einfalt og hlutlaust.
Hvað skera aðrir út í þínum hópi? Er það á einhvern hátt frábrugðið því sem þú gerir?
Í mínum hópi eru nokkrar konur sem eru mjög flínkar og gera falleg mynstur.
Hver kenndi þér að skera út? Hefur þú kennt einhverjum útskurð? Hverjum?
Móðir mín kenndi mér að skera út.
Hverjir sjá um að skera út? Geta allir tekið þátt, börn líka?
Leyfum alltaf börnum í hópnum að prófa sig áfram eins og þau vilja og geta.
Hvaða áhöld og annað sem til þarf er notað við steikinguna? Segðu frá þeim og hvaða hlutverki þau gegna.
Nota oft gaffla og stundum grilltangir. Gafflarnir líka notaðir til að "pikka" kökurnar, kökurnar settar á eldhúspappir og pressaðar með sérstökum hlemm sem útbúin var sérstaklega fyrir laufabrauðið.
Hafa orðið einhverjar breytingar á því hvaða útbúnaður er notaður? Hvaða breytingar, ef svo er?
Nei, þetta er mjög svipað frá ári til árs.
Upp úr hverju er brauðið steikt og hve lengi? Hvað eru búnar til margar kökur? Er afskurðurinn steiktur?
Afskurðurinn alltaf steiktur og venjulega borðaður jafnóðum.
Er laufabrauðið pressað eftir að búið er að steikja það? Með hverju er pressað? Ef að það er ekki pressað, hvað er gert við brauðið þegar það kemur upp úr pottinum?
Pressaður með sérstökum hlemmi sem var sérsmíðaður fyrir laufabrauð.
Segðu frá því hvernig brauðinu er pakkað inn og gengið frá því til geymslu.
Engin sérstök regla með það. Stundum sett í kassa eða bók.
Eftir hvaða reglum er laufabrauðinu skipt á milli fólks? Hvað fá menn venjulega margar kökur í sinn hlut?
Hver fjölskylda kaupir sínar kökur og fær þær..
Hvað tekur vinnan við laufabrauðið langan tíma, frá upphafi til enda?
2-3 klst.
Hverjir sjá um að steikja og ganga frá kökunum? Er kynja- eða verkaskipting við þetta? Getur þú sagt frá því?
Enginn kynjaskipting, ekki heldur nein ákveðin verkaskipting. Bara gengið í það sem þarf.
Laufabrauð er mest borðað um jólin, eins og allir þekkja, en hvenær er byrjað að smakka á því?
Hjá mér er heimilt að smakka vel fyrir jólin, reyni að hafa nógu mikið til.
Með hverju þykir þér best að borða laufabrauð?
Set alltaf smjör á brauðið. Það tilheyrir að borða það með hangikjöti.
Borðar þú, eða fólk sem þú þekkir, laufabrauð með einhverju sem talist gæti óhefðbundið meðlæti? Ef svo er, hvað er hér helst um að ræða?
Nei, þekki það ekki.
Hvernig kökur þykja ykkur bestar? Nefnið hráefni o.fl.
Kaupi alltaf grófar kökur.
Hvað endist þinn laufabrauðsskammtur lengi? Hvað er gert við afganginn frá jólunum?
Alltaf eitthvað fram yfir jól. Klárast alltaf.
Hvenær og hvernig er afskurðarins neytt? Hvaða heiti þekkir þú á honum?
Afskurður alltaf kláraður á staðnum þar sem steikt er Þekki ekki annað orð en afskurður.
Kaupir þú tilbúið laufabrauð í búðum eða bakaríum? Frá hvaða aðila er besta brauðið að þínu mati?
Síðustu árin kaupi ég alltaf gróft laufabrauð frá Mosfellsbakaríi.
Hver er tilgangur þess að búa til laufabrauð, annar en hinn praktíski svo að segja? Hvaða þýðingu hefur þessi hefð fyrir þig?
Gaman að hittast fyrir jólin.
Getur þú sagt frá laufabrauðsgerð? Þetta geta verið minningabrot, þín upplifun, hvort og með hvaða hætti hefðin hefur breyst, hvað er jákvætt, hvað er neikvætt eða annað sem kemur upp í hugann.
Er ekki með neitt sérstakt í huga, fyrst man ég eftir þessu á heimili mín en seinna með systur minn.
Questionnaire
Record type
Keywords