Main information
Gender / Year of Submittee
Kona (1945)
Dating
Day sent: 04.12.2020
Object-related numbers
"Museumnumber b": 2020-3-19
Place
Núverandi sveitarfélag: Reykjavíkurborg, Reykjavíkurborg
Questions / Answers
Gerði fjölskylda þín laufabrauð á æskuárum þínum? Ef svo er, hverjir á heimilinu tóku þátt? Komu aðrir að laufabrauðsgerðinni en heimilisfólkið? Hverjir, ef svo er?
Ég ólst ekki upp við Laufabrausgerð en þegar ég trúlofaðist þá gekk ég inn í fjölskyldu með miklar venjur og hefðir um Laufabrauðsgerð
Fór laufabrauðsgerð sem þú tókst þátt í eingöngu fram á heimili þínu eða á fleiri stöðum? Hvaða stöðum?
Ég tók þátt í laufabrauðsgerð hjá tengdamóður minni og hennar sonum.
Hvar og hvernig kynntust foreldrar þínir þessari hefð? Nefndu einnig sveitarfélag og hvort það var í þéttbýli eða til sveita.
Tengdamóðir mín var lærður matreiðslukennari og stýrði húsmæðraskólanum á Laugalandi í Eyjafirði og kom þannig með þetta til síns heimilis.
Var laufabrauðið sem þú þekktir í æsku svipað því sem kallað er laufabrauð í dag? Ef ekki, gætir þú lýst brauðinu sem kallað var laufabrauð í þínu ungdæmi?
Það lýtur eins út en bragðið er annað. upp skrift tengdamóður minnar var með m.k. bolla af rúgmjöli og gaf það einstaklega gott bragð.
Ef að þú komst ekki að gerð laufabrauðs í æsku en tókst þátt í henni seinna á ævinni, hvaðan og hvenær kom hún inn í líf þitt?
Hef lýst því hér að framan í tengslum við trúlofun mína.
Býrð þú til laufabrauð í dag? Gerir þú það með fleiri en einum hópi, ef svo er? Hvaða hópum?
Við erum hætt því en hefðin lifði í áratugi.
Kemur þú að gerð laufabrauðs á hverju ári eða hefur þú hugsanlega tekið pásu um lengri eða skemmri tíma? Hvers vegna?
Við hættum vegna þess að fyrirhöfnin er ansi mikil og álagið á húsmóðurina strembið. Að fletja út 30-50 kökur tekur í.
Er sérstakur dagur og tími tekinn frá fyrir laufabrauðið? Hvernig er hann valinn? Er gert laufabrauð á öðrum tímum árs en fyrir jólin? Ef svo er, hvenær og við hvaða tækifæri?
Eingöngu fyrir jól og oftast sú helgi þar sem hópurinn var stór sem gat mætt.
Hvaða hugmyndir hefur þú um útbreiðslu laufabrauðs í dag? Finnst þér að hún hafi farið vaxandi eða minnkandi á síðustu 20-30 árum eða stendur hún kannski í stað?
Það er erfitt að spá til um það en margir kaupa smakk með hangikjötinu.
Hvaða áhrif hefur COVID-19 á laufabrauðsgerð þína? Koma vídeó-símtöl á netinu, eins og t.d. á Facebook, hugsanlega við sögu? Getur þú sagt frá þessu, ef svo er?
Nú erum við hætt þessu svo ég veit ekki.
Eru einhverjir sem halda utan um daginn eða sjá til þess að nóg sé af öllum áhöldum og öðru sem til þarf? Hverjir, ef svo er?
Tengdamóðir mín og svo ég með henni í yfir 30 ár undirbjuggum við þetta saman og stundum fleiri.
Búið þið til deig sjálf eða kaupið þið það tilbúið og fletjið út? Kaupið þið útflattar kökur?
Alltaf búið til deigið sjálf þau ár sem við unnum þetta.
Hvaða korntegundir eða hugsanlega blöndu af þeim notið þið í deigið? Hvaða önnur hráefni eru notuð?
hveiti rúgmjöl smjör heit mjólk.
Hverjir búa til deigið? Þekkist kynja- eða verkaskipting við að hnoða og fletja deigið? Segðu frá því, ef svo er.
Við konurnar gerðum deigið og flöttum út árum saman en svo komu strákarnir sterkir inn síðustu 10-15 árin.
Hvaða áhöld og annan útbúnað notar þú við laufabrauðsskurðinn? Segðu frá því og hvaða hlutverki þau gegna.
Kökukefli og sérsmíðað laufabrauðsjárn og svo gaffla til að pikka og smáhnífa til að losa og festa útskurðinn Kleinujárn til að skera utanmeð Svo er til útskorinn hlemmur til að leggja á kökurnar beint úr steikingunni.
Eiga eldri áhöldin sér sögu? Hafa einhver þeirra t.d. erfst á milli kynslóða? Hvaða áhöld, ef svo er? Hver átti þau fyrst?
Laufabrauðsjárnin og kleinugerðarjárn erfast.
Hvaða munstur skerð þú helst út? Ber útskurðurinn eða munstrin sem þú notar einhver heiti? Hvaða heiti? Er eitthvað sem þér finnst að eigi ekki að skera út í laufabrauð? Hvað og hvers vegna, ef svo er?
Alls konar munstur og oft voru til myndir sem voru fyrirmyndir.
Hvað ræður því helst hvað þú skerð út? Skipta hefðir máli í þessu sambandi eða hvaðan færð þú hugmyndirnar? Vilt þú nostra við útskurðinn, gera flókin mynstur eða vera fljótur vegna þess að það eru margar kökur sem þarf að skera út?
oft margir unglingar og þá flugu út allskonar mynstur.
Er eitthvað sem þér finnst skemmtilegra eða leiðinlegra að skera út en annað? Hvað, ef svo er? Eða er þetta kannski alveg hlutlaust?
Að baka kökurnar er það skemmtilegasta.
Hvað skera aðrir út í þínum hópi? Er það á einhvern hátt frábrugðið því sem þú gerir?
Mjög fjölbreytt.
Hver kenndi þér að skera út? Hefur þú kennt einhverjum útskurð? Hverjum?
Ég lærði hjá fjölskyldu kærastans og svo kenndi maður sínum börnum seinna meir.
Hverjir sjá um að skera út? Geta allir tekið þátt, börn líka?
Já allir geta verið með.
Hvaða áhöld og annað sem til þarf er notað við steikinguna? Segðu frá þeim og hvaða hlutverki þau gegna.
Panna og palmín feiti smjörpappír að leggja á og svo hlemmur úr tré til að pressa kökuna flata.
Hafa orðið einhverjar breytingar á því hvaða útbúnaður er notaður? Hvaða breytingar, ef svo er?
Engar meðan við vorum að þessu.
Upp úr hverju er brauðið steikt og hve lengi? Hvað eru búnar til margar kökur? Er afskurðurinn steiktur?
Palmín kókosfeiti, bakað steikt til að fá smá lit....30 kökur úr uppskrift mest gerðar 90 kökur Stundum var afskurðurinn steiktur til að maula.
Er laufabrauðið pressað eftir að búið er að steikja það? Með hverju er pressað? Ef að það er ekki pressað, hvað er gert við brauðið þegar það kemur upp úr pottinum?
Þessu lýst hér að ofan pressað og fært til á borðinu til að kólna.
Segðu frá því hvernig brauðinu er pakkað inn og gengið frá því til geymslu.
Látið kólna þá sett í t.d. box undan Makintosh eða kökuboxi.
Eftir hvaða reglum er laufabrauðinu skipt á milli fólks? Hvað fá menn venjulega margar kökur í sinn hlut?
Bara hjálpast að eftir stærð heimila.
Hvað tekur vinnan við laufabrauðið langan tíma, frá upphafi til enda?
Frá hádegi til 16.30 að meðaltali.
Hverjir sjá um að steikja og ganga frá kökunum? Er kynja- eða verkaskipting við þetta? Getur þú sagt frá því?
Við konurnar engin spurning en strákarnir unnu á með aldrinum.
Laufabrauð er mest borðað um jólin, eins og allir þekkja, en hvenær er byrjað að smakka á því?
Aðeins smakkað við baksturinn og svo um jólin.
Með hverju þykir þér best að borða laufabrauð?
Hangikjöti.
Borðar þú, eða fólk sem þú þekkir, laufabrauð með einhverju sem talist gæti óhefðbundið meðlæti? Ef svo er, hvað er hér helst um að ræða?
þekki það ekki.
Hvernig kökur þykja ykkur bestar? Nefnið hráefni o.fl.
Með rúgmjöli í deiginu þá kemur meira bragð.
Hvað endist þinn laufabrauðsskammtur lengi? Hvað er gert við afganginn frá jólunum?
Fram í janúar....látið standa á eldhúsborði til að klára.
Hvenær og hvernig er afskurðarins neytt? Hvaða heiti þekkir þú á honum?
Lítill afskurður er metnaðurinn og svo notað í smakk meðan verið er að baka.
Kaupir þú tilbúið laufabrauð í búðum eða bakaríum? Frá hvaða aðila er besta brauðið að þínu mati?
Sárasjaldan frekar bragðlaust.
Hver er tilgangur þess að búa til laufabrauð, annar en hinn praktíski svo að segja? Hvaða þýðingu hefur þessi hefð fyrir þig?
Mikil og góð , skemmtileg samvera lífgar uppá skammdegið.
Getur þú sagt frá laufabrauðsgerð? Þetta geta verið minningabrot, þín upplifun, hvort og með hvaða hætti hefðin hefur breyst, hvað er jákvætt, hvað er neikvætt eða annað sem kemur upp í hugann.
Aðeins þetta skemmtilegur dagur í desember en mikil vinna og konur mjög oft þreyttar...því að ef margt fólk var þurfti kaffi og meðlæti í miðjum bakstri...einnig var hefð fyrir jólaöli við útskurðinn.
Ég ólst ekki upp við Laufabrausgerð en þegar ég trúlofaðist þá gekk ég inn í fjölskyldu með miklar venjur og hefðir um Laufabrauðsgerð
Fór laufabrauðsgerð sem þú tókst þátt í eingöngu fram á heimili þínu eða á fleiri stöðum? Hvaða stöðum?
Ég tók þátt í laufabrauðsgerð hjá tengdamóður minni og hennar sonum.
Hvar og hvernig kynntust foreldrar þínir þessari hefð? Nefndu einnig sveitarfélag og hvort það var í þéttbýli eða til sveita.
Tengdamóðir mín var lærður matreiðslukennari og stýrði húsmæðraskólanum á Laugalandi í Eyjafirði og kom þannig með þetta til síns heimilis.
Var laufabrauðið sem þú þekktir í æsku svipað því sem kallað er laufabrauð í dag? Ef ekki, gætir þú lýst brauðinu sem kallað var laufabrauð í þínu ungdæmi?
Það lýtur eins út en bragðið er annað. upp skrift tengdamóður minnar var með m.k. bolla af rúgmjöli og gaf það einstaklega gott bragð.
Ef að þú komst ekki að gerð laufabrauðs í æsku en tókst þátt í henni seinna á ævinni, hvaðan og hvenær kom hún inn í líf þitt?
Hef lýst því hér að framan í tengslum við trúlofun mína.
Býrð þú til laufabrauð í dag? Gerir þú það með fleiri en einum hópi, ef svo er? Hvaða hópum?
Við erum hætt því en hefðin lifði í áratugi.
Kemur þú að gerð laufabrauðs á hverju ári eða hefur þú hugsanlega tekið pásu um lengri eða skemmri tíma? Hvers vegna?
Við hættum vegna þess að fyrirhöfnin er ansi mikil og álagið á húsmóðurina strembið. Að fletja út 30-50 kökur tekur í.
Er sérstakur dagur og tími tekinn frá fyrir laufabrauðið? Hvernig er hann valinn? Er gert laufabrauð á öðrum tímum árs en fyrir jólin? Ef svo er, hvenær og við hvaða tækifæri?
Eingöngu fyrir jól og oftast sú helgi þar sem hópurinn var stór sem gat mætt.
Hvaða hugmyndir hefur þú um útbreiðslu laufabrauðs í dag? Finnst þér að hún hafi farið vaxandi eða minnkandi á síðustu 20-30 árum eða stendur hún kannski í stað?
Það er erfitt að spá til um það en margir kaupa smakk með hangikjötinu.
Hvaða áhrif hefur COVID-19 á laufabrauðsgerð þína? Koma vídeó-símtöl á netinu, eins og t.d. á Facebook, hugsanlega við sögu? Getur þú sagt frá þessu, ef svo er?
Nú erum við hætt þessu svo ég veit ekki.
Eru einhverjir sem halda utan um daginn eða sjá til þess að nóg sé af öllum áhöldum og öðru sem til þarf? Hverjir, ef svo er?
Tengdamóðir mín og svo ég með henni í yfir 30 ár undirbjuggum við þetta saman og stundum fleiri.
Búið þið til deig sjálf eða kaupið þið það tilbúið og fletjið út? Kaupið þið útflattar kökur?
Alltaf búið til deigið sjálf þau ár sem við unnum þetta.
Hvaða korntegundir eða hugsanlega blöndu af þeim notið þið í deigið? Hvaða önnur hráefni eru notuð?
hveiti rúgmjöl smjör heit mjólk.
Hverjir búa til deigið? Þekkist kynja- eða verkaskipting við að hnoða og fletja deigið? Segðu frá því, ef svo er.
Við konurnar gerðum deigið og flöttum út árum saman en svo komu strákarnir sterkir inn síðustu 10-15 árin.
Hvaða áhöld og annan útbúnað notar þú við laufabrauðsskurðinn? Segðu frá því og hvaða hlutverki þau gegna.
Kökukefli og sérsmíðað laufabrauðsjárn og svo gaffla til að pikka og smáhnífa til að losa og festa útskurðinn Kleinujárn til að skera utanmeð Svo er til útskorinn hlemmur til að leggja á kökurnar beint úr steikingunni.
Eiga eldri áhöldin sér sögu? Hafa einhver þeirra t.d. erfst á milli kynslóða? Hvaða áhöld, ef svo er? Hver átti þau fyrst?
Laufabrauðsjárnin og kleinugerðarjárn erfast.
Hvaða munstur skerð þú helst út? Ber útskurðurinn eða munstrin sem þú notar einhver heiti? Hvaða heiti? Er eitthvað sem þér finnst að eigi ekki að skera út í laufabrauð? Hvað og hvers vegna, ef svo er?
Alls konar munstur og oft voru til myndir sem voru fyrirmyndir.
Hvað ræður því helst hvað þú skerð út? Skipta hefðir máli í þessu sambandi eða hvaðan færð þú hugmyndirnar? Vilt þú nostra við útskurðinn, gera flókin mynstur eða vera fljótur vegna þess að það eru margar kökur sem þarf að skera út?
oft margir unglingar og þá flugu út allskonar mynstur.
Er eitthvað sem þér finnst skemmtilegra eða leiðinlegra að skera út en annað? Hvað, ef svo er? Eða er þetta kannski alveg hlutlaust?
Að baka kökurnar er það skemmtilegasta.
Hvað skera aðrir út í þínum hópi? Er það á einhvern hátt frábrugðið því sem þú gerir?
Mjög fjölbreytt.
Hver kenndi þér að skera út? Hefur þú kennt einhverjum útskurð? Hverjum?
Ég lærði hjá fjölskyldu kærastans og svo kenndi maður sínum börnum seinna meir.
Hverjir sjá um að skera út? Geta allir tekið þátt, börn líka?
Já allir geta verið með.
Hvaða áhöld og annað sem til þarf er notað við steikinguna? Segðu frá þeim og hvaða hlutverki þau gegna.
Panna og palmín feiti smjörpappír að leggja á og svo hlemmur úr tré til að pressa kökuna flata.
Hafa orðið einhverjar breytingar á því hvaða útbúnaður er notaður? Hvaða breytingar, ef svo er?
Engar meðan við vorum að þessu.
Upp úr hverju er brauðið steikt og hve lengi? Hvað eru búnar til margar kökur? Er afskurðurinn steiktur?
Palmín kókosfeiti, bakað steikt til að fá smá lit....30 kökur úr uppskrift mest gerðar 90 kökur Stundum var afskurðurinn steiktur til að maula.
Er laufabrauðið pressað eftir að búið er að steikja það? Með hverju er pressað? Ef að það er ekki pressað, hvað er gert við brauðið þegar það kemur upp úr pottinum?
Þessu lýst hér að ofan pressað og fært til á borðinu til að kólna.
Segðu frá því hvernig brauðinu er pakkað inn og gengið frá því til geymslu.
Látið kólna þá sett í t.d. box undan Makintosh eða kökuboxi.
Eftir hvaða reglum er laufabrauðinu skipt á milli fólks? Hvað fá menn venjulega margar kökur í sinn hlut?
Bara hjálpast að eftir stærð heimila.
Hvað tekur vinnan við laufabrauðið langan tíma, frá upphafi til enda?
Frá hádegi til 16.30 að meðaltali.
Hverjir sjá um að steikja og ganga frá kökunum? Er kynja- eða verkaskipting við þetta? Getur þú sagt frá því?
Við konurnar engin spurning en strákarnir unnu á með aldrinum.
Laufabrauð er mest borðað um jólin, eins og allir þekkja, en hvenær er byrjað að smakka á því?
Aðeins smakkað við baksturinn og svo um jólin.
Með hverju þykir þér best að borða laufabrauð?
Hangikjöti.
Borðar þú, eða fólk sem þú þekkir, laufabrauð með einhverju sem talist gæti óhefðbundið meðlæti? Ef svo er, hvað er hér helst um að ræða?
þekki það ekki.
Hvernig kökur þykja ykkur bestar? Nefnið hráefni o.fl.
Með rúgmjöli í deiginu þá kemur meira bragð.
Hvað endist þinn laufabrauðsskammtur lengi? Hvað er gert við afganginn frá jólunum?
Fram í janúar....látið standa á eldhúsborði til að klára.
Hvenær og hvernig er afskurðarins neytt? Hvaða heiti þekkir þú á honum?
Lítill afskurður er metnaðurinn og svo notað í smakk meðan verið er að baka.
Kaupir þú tilbúið laufabrauð í búðum eða bakaríum? Frá hvaða aðila er besta brauðið að þínu mati?
Sárasjaldan frekar bragðlaust.
Hver er tilgangur þess að búa til laufabrauð, annar en hinn praktíski svo að segja? Hvaða þýðingu hefur þessi hefð fyrir þig?
Mikil og góð , skemmtileg samvera lífgar uppá skammdegið.
Getur þú sagt frá laufabrauðsgerð? Þetta geta verið minningabrot, þín upplifun, hvort og með hvaða hætti hefðin hefur breyst, hvað er jákvætt, hvað er neikvætt eða annað sem kemur upp í hugann.
Aðeins þetta skemmtilegur dagur í desember en mikil vinna og konur mjög oft þreyttar...því að ef margt fólk var þurfti kaffi og meðlæti í miðjum bakstri...einnig var hefð fyrir jólaöli við útskurðinn.
Questionnaire
Record type
Giver
Keywords