Laufabrauðsgerð

04.12.2020
In preservation at
National Museum of Iceland

Main information

Gender / Year of Submittee
Kona (1966)
Dating
Day sent: 04.12.2020
Object-related numbers
"Museumnumber b": 2020-3-6
Place
Núverandi sveitarfélag: Borgarbyggð, Borgarbyggð
Questions / Answers
Gerði fjölskylda þín laufabrauð á æskuárum þínum? Ef svo er, hverjir á heimilinu tóku þátt? Komu aðrir að laufabrauðsgerðinni en heimilisfólkið? Hverjir, ef svo er?
Ja alltaf. Fyrstu árin hjá föður ömmu og þangað mættu allir, systkini pabba og frændsystki og allir tóku þátt. Síðar voru það við systkinin sem mættu hjá mömmu og pabba og við tókum öll þátt. En við systkinin höfum ekki haldið þessu við eftir að mamma hætti að baka og steikja, núna eru þau keypt tilbúinn til úrskurðar og sum okkar kaupa full elduð.

Fór laufabrauðsgerð sem þú tókst þátt í eingöngu fram á heimili þínu eða á fleiri stöðum? Hvaða stöðum?
Fyrst heima hjá föður ömmu og síðan hjá foreldrum mínum.

Hvar og hvernig kynntust foreldrar þínir þessari hefð? Nefndu einnig sveitarfélag og hvort það var í þéttbýli eða til sveita.
Föður amma tók þetta upp eftir að móðir mín sem kom norðan úr Presthólahrepp í Norður þyngeyjarsýslu. En mamma var alinn upp við laufabrauðsgerð.

Var laufabrauðið sem þú þekktir í æsku svipað því sem kallað er laufabrauð í dag? Ef ekki, gætir þú lýst brauðinu sem kallað var laufabrauð í þínu ungdæmi?
Ja eins nema stundum voru nokkrar kökur teknar frá og settar sér þar sem milli þeirra var stráður sykur þannig að þær urðu að nokkurskonar sætabrauði.

Býrð þú til laufabrauð í dag? Gerir þú það með fleiri en einum hópi, ef svo er? Hvaða hópum?
Nei ekki reglulega en stundum tökum við vinkonurnar okkur til og gerum laufabrauð.

Kemur þú að gerð laufabrauðs á hverju ári eða hefur þú hugsanlega tekið pásu um lengri eða skemmri tíma? Hvers vegna?
Fer bara eftir hvort við vinkonurnar nennum og höfum tíma til.

Er sérstakur dagur og tími tekinn frá fyrir laufabrauðið? Hvernig er hann valinn? Er gert laufabrauð á öðrum tímum árs en fyrir jólin? Ef svo er, hvenær og við hvaða tækifæri?
Nei.

Hvaða hugmyndir hefur þú um útbreiðslu laufabrauðs í dag? Finnst þér að hún hafi farið vaxandi eða minnkandi á síðustu 20-30 árum eða stendur hún kannski í stað?
Hugsa að hún fari minnkandi því miður.

Hvaða áhrif hefur COVID-19 á laufabrauðsgerð þína? Koma vídeó-símtöl á netinu, eins og t.d. á Facebook, hugsanlega við sögu? Getur þú sagt frá þessu, ef svo er?
Enga.

Eru einhverjir sem halda utan um daginn eða sjá til þess að nóg sé af öllum áhöldum og öðru sem til þarf? Hverjir, ef svo er?
Fyrst var það föður amma og síðan móðir mín.

Búið þið til deig sjálf eða kaupið þið það tilbúið og fletjið út? Kaupið þið útflattar kökur?
Hér áður fyrr var allt gert heima en síðustu árin voru keyptar útflattar kökur.

Hvaða korntegundir eða hugsanlega blöndu af þeim notið þið í deigið? Hvaða önnur hráefni eru notuð?
Hveiti.

Hverjir búa til deigið? Þekkist kynja- eða verkaskipting við að hnoða og fletja deigið? Segðu frá því, ef svo er.
Amma og mamma.

Hvaða áhöld og annan útbúnað notar þú við laufabrauðsskurðinn? Segðu frá því og hvaða hlutverki þau gegna.
Þar sem pabbi var læknir voru oftast notaðir skurð hnífar.

Eiga eldri áhöldin sér sögu? Hafa einhver þeirra t.d. erfst á milli kynslóða? Hvaða áhöld, ef svo er? Hver átti þau fyrst?
Nei.

Hvaða munstur skerð þú helst út? Ber útskurðurinn eða munstrin sem þú notar einhver heiti? Hvaða heiti? Er eitthvað sem þér finnst að eigi ekki að skera út í laufabrauð? Hvað og hvers vegna, ef svo er?
Nöfn á fjölskyldu meðlimum skammstafanir og svo Gleðileg jól.

Hvað ræður því helst hvað þú skerð út? Skipta hefðir máli í þessu sambandi eða hvaðan færð þú hugmyndirnar? Vilt þú nostra við útskurðinn, gera flókin mynstur eða vera fljótur vegna þess að það eru margar kökur sem þarf að skera út?
Tími og skap.

Er eitthvað sem þér finnst skemmtilegra eða leiðinlegra að skera út en annað? Hvað, ef svo er? Eða er þetta kannski alveg hlutlaust?
Hlutlaus.

Hvað skera aðrir út í þínum hópi? Er það á einhvern hátt frábrugðið því sem þú gerir?
Svipað hjá okkur öllum.

Hver kenndi þér að skera út? Hefur þú kennt einhverjum útskurð? Hverjum?
Pabbi og hann sá um að kenna mínum börnum líka.

Hverjir sjá um að skera út? Geta allir tekið þátt, börn líka?
Allir sem komu nema amma og mamma sem sáu um að fletja út og steikja.
Questionnaire
Giver
Keywords
Keyword: Laufabrauðsgerð
Keyword:
Laufabrauð