Kjóll
01.01.1970 - 01.01.1979
In preservation at
Akureyri Museum
Heimsókn til Helgu Ólafsdóttur. Helga stendur á myndinni, óþekktar konur sitja í sófa.
Þessi fallegu minningarorð skrifaði Stefán Örn Stefánsson um Helgu í Morgunblaðið 17.12.1993.
"Allt er breytingum háð, segir einhvers staðar, ekkert verður alltaf eins nema þá að staðna og standa í stað. Víst er um það að lífið í þessu landi hefur tekið stökkbreytingum á þeirri öld, sem senn er liðin. Fyrir skemmstu varð fullveldið 75 ára og næsta sumar á lýðveldið stórafmæli og eitthvað verður stússast með það. Eina manneskju veit ég sem lifði báða þessa atburði og gott betur og var þó eins konar lifandi mótsögn þess, sem sagt var hér í upphafi. Hún Helga breyttist ekki, hún var alltaf eins. Það var svo til alveg sama hvaða breytingum allt tók í kringum hans, það breytti ekki henni. Samt var langt frá því að hún stæði í stað eða fylgdist ekki með. Hún vissi grannt hvað hlutum leið bæði hér heima og í hinum stóra heimi og var ekki jafnhrifin af öllu, sem þar gekk fyrir sig. Þegar ég segi að hún hafi ekki breyst á ég kannski einkum við framkomuna, örlætið, vináttuna og umhyggjuna, röskleikann, kvikar hreyfingarnar, sem stundum gátu minnt á fiðrildi flögrandi um stofur og ganga. Þannig stendur hún mér fyrir hugskotssjónum og þannig man ég eftir henni alla þá tíð sem okkar vinátta stóð.
Helga Ólafsdóttir fæddist 15. ágúst 1892 í innbænum eða Fjörunni á Akureyri. Faðir hennar var Ólafur Þorsteinsson, söðlasmiður og póstur, ættaður úr Vesturdal í Skagafirði. Móðir hennar var Sigurbjörg Ólafsdóttir, ættuð úr Fjörðum, fædd 1858, dáin 1936. Þegar Helga var tveggja ára keypti faðir hennar Smiðjuna, sem var svo kölluð, í Gilinu, og fluttist þangað með fjölskyldu sína. Þremur árum síðar, í febrúar 1897, fórst hann, maður og hestur hröpuðu fyrir björg á Látraströnd á heimleið úr póstferð. Helga var ungst fimm systkina. Þorsteinn og Guðrún voru elst, þau dóu bæði ung. Pétur lést átján ára. Haraldur var fæddur 1886. Hann vann við kjötvinnslu og lærði þá iðn en fluttist vestur um haf árið 1913. Þar vann hann fyrst í nokkur ár í Winnipeg en fluttist síðan til Mountain í Kanada þar sem hann bjó til dauðadags.
Eftir lát föðurins hvíldi heimilið á móðurinni og börnunum strax og þau gátu lagt henni lið. Hún gekk í alla vinnu, fiskvinnu, þvotta, bakstur, hún saumaði fyrir fólk og hafði stundum 12 stúlkur á veturna við að sauma og kenndi jafnvel sauma. Helga þurfti einnig snemma að spjara sig. Þegar Friðrik konungur 8. heimsótti Eyfirðinga árið 1907 stóð hún ung stúlka í upphlut í tjaldinu og gætti þess að nóg væri á diskum og í glösum. Ári seinna er hún farin að afgreiða í bakaríi Axels Schiöths og á næstu árum vann hún við afgreiðslu í verslunum sem flestir gamlir Akureyringar þekkja. Árin 191316 vann hún hjá Sigvalda Þorsteinssyni í verslununum París og Berlín en næstu fjögur árin afgreiddi hún hjá Kristjáni Sigurðssyni. Árið 1920 byrjar hún í Verslun Balduins Ryel í Hótel Gullfosshúsinu, en Balduin hafði áður unnið hjá Braunsverslun á Akureyri. Vestan við Hafnarstrætið stóð lítið hús á lóð þar sem hann keypti og reisti þar nýtt verslunarhús, sem hann opnaði 1939. Það ár fór Helga til Kanada að heimsækja Harald bróður sinn og hugsanlega til að setjast þar að. Af því varð þó ekki. Hún kom aftur heim innan árs, réð sig aftur til Ryels, þar sem hún vann til 1947. Þá keypti Skarphéðinn Ásgeirsson verslunina, stækkaði hana og bætti og skírði hana Amaró, og Helga vann þar áfram í "sinni" verslun í næstu tuttugu ár eða til 1967. Afgreiðslustörfunum var þó ekki með öllu lokið. Hún vann næstu fimm árin í hannyrðaverslun Ragnheiðar O. Björnsson í næsta húsiEftir lát föðurins hvíldi heimilið á móðurinni og börnunum strax og þau gátu lagt henni lið. Hún gekk í alla vinnu, fiskvinnu, þvotta, bakstur, hún saumaði fyrir fólk og hafði stundum 12 stúlkur á veturna við að sauma og kenndi jafnvel sauma. Helga þurfti einnig snemma að spjara sig. Þegar Friðrik konungur 8. heimsótti Eyfirðinga árið 1907 stóð hún ung stúlka í upphlut í tjaldinu og gætti þess að nóg væri á diskum og í glösum. Ári seinna er hún farin að afgreiða í bakaríi Axels Schiöths og á næstu árum vann hún við afgreiðslu í verslunum sem flestir gamlir Akureyringar þekkja. Árin 1916 vann hún hjá Sigvalda Þorsteinssyni í verslununum París og Berlín en næstu fjögur árin afgreiddi hún hjá Kristjáni Sigurðssyni. Árið 1920 byrjar hún í Verslun Balduins Ryel í Hótel Gullfosshúsinu, en Balduin hafði áður unnið hjá Braunsverslun á Akureyri. Vestan við Hafnarstrætið stóð lítið hús á lóð þar sem hann keypti og reisti þar nýtt verslunarhús, sem hann opnaði 1939. Það ár fór Helga til Kanada að heimsækja Harald bróður sinn og hugsanlega til að setjast þar að. Af því varð þó ekki. Hún kom aftur heim innan árs, réð sig aftur til Ryels, þar sem hún vann til 1947. Þá keypti Skarphéðinn Ásgeirsson verslunina, stækkaði hana og bætti og skírði hana Amaró, og Helga vann þar áfram í "sinni" verslun í næstu tuttugu ár eða til 1967. Afgreiðslustörfunum var þó ekki með öllu lokið. Hún vann næstu fimm árin í hannyrðaverslun Ragnheiðar O. Björnsson í næsta húsi
Það kemur aftur að því sem nefnt var í upphafi, ýmislegt hefur breyst, verslanir koma og fara, kynslóð eftir kynslóð kemur að búðarborði og vörurnar og verðlagið breytist. En afgreiðslukonan breyttist ekki.
Mig langar að leiðarlokum að þakka þá einstöku vináttu sem Helga sýndi mér og fjölskyldu minni, vináttu sem ég erfði frá afa mínum og ömmu, foreldrum mínum og sem jafnvel tók til minna barna.
Helga var ekki neinum lík nema sjálfri sér og það breyttist aldrei."
Stefán Örn Stefánsson.
Main information
Helga Ólafsdóttir, Depicted
Dating
01.01.1970 - 01.01.1979
Material
Object-related numbers
Museumnumber a: STÆ1-3479
Place
Staður: Hafnarstræti 108, 600-Akureyri, Akureyrarbær
Record type
Classification
Place of origin
65°40'55.9"N 18°5'27.4"W